Ik heb iets met schoonschrijven. Vrijwel altijd teken ik poppetjes als ik zit te bellen. Of ik schrijf schoon zoals ik dat vroeger op school leerde. Dat laatste noem ik mijn schoonschrijven afwijking, door de wat vreemde situatie waarin het gebeurt.

Wat wel weer bijzonder is, dat de woordjes die ik schrijf spontaan opkomen. Ze verwijzen weliswaar vaak naar het gesprek, maar er komen ook onwillekeurig woorden op papier. Die lijken dan vaak te komen uit mijn onderbewuste. Bij iemand die langdradig is, staat er dan bijvoorbeeld ineens ‘treuzel’.

Schoonschrijven

Laatst pakte ik bij een vriendin ook een papiertje tijdens het telefoneren. Ik begon wat woorden te schrijven. Vaak begint het met een aantekening. Na de bedoelde notitie bij het gesprek volgen dan woorden in schoonschrijfschrift.

De vriendin bleek het aandachtig te hebben bekeken. Toen ik mijn telefoon weglegde begon ze er over. ‘Wij maakten de r anders’, zei ze. Ze vond het interessant dat we blijkbaar allebei schoonschrijven hadden geleerd op school. Alsof er toentertijd scholen waren die dat niet onderwezen.

Vraag

Natuurlijk wilde ik weten waarom haar r anders was. Het kon ook zijn dat ze dat zelf had aangepast in de loop van de tijd. Ik had dat (toevallig?) zelf ook gedaan met de r. Bij het aan elkaar schrijven van letters in een woord stopte ik bij de r. Deze liep daardoor niet meer vloeiend door, zoals bij schoonschrijven.

De b had ik geleidelijk ook aangepast. Dat was een dichte b geworden. Beiden wisten we niet meer hoe die bij schoonschrijven werd geschreven. Dus ging ik op zoek.

Schrijfonderwijs

Schoonschrijven wordt nog steeds onderwezen. Met de komst van toetsenborden en spraakherkenning is het volgens sommigen echter steeds minder belangrijk. Zelf denk ik dat het goed is als schoonschrijven nog steeds op het schoolprogramma staat.

Er zijn immers nog genoeg omstandigheden waarin geschreven moet worden, zonder toetsenbord. Een snelle notitie maak je makkelijker en sneller met een balpen, dan eerst een app op je iPad of je computer te starten. Schoonschrijven is voor schrijfles wellicht niet nodig.

Het heeft echter ook andere voordelen, denk ik, zoals verbeteren van je handmotoriek, geduld leren hebben en wellicht ook inzicht in de esthetische kant van schrijven. Bovendien kan het geen kwaad om op zijn minst te leren mooi te schrijven. Dat voorkomt wellicht de onleesbare hanenpoten die je tegenwoordig vaak ziet, zelfs bij hoogopgeleiden.

Platform Handschriftontwikkeling

Hoe ik de r en b heb geleerd te schrijven had ik vrij snel gevonden. Daarbij ontdekte ik ook het platform handschriftontwikkeling. Hier staan allerlei artikelen over, wat we vroeger noemden, schoonschrijven. Tegenwoordig is het stimuleren van een gewoon handschrift waarschijnlijk al genoeg.

Het platform handschriftontwikkeling wil een aanspreekpunt zijn voor het handschrift in Nederland. Tegenwoordig denk je bij handschrift toch eerder aan een historicus die oude teksten van monniken leest. Eigenlijk zou handschrijven beter zijn. Want zo zeggen we het ook, je schrijft met de hand of je typt het.

Artikelen en onderzoek

Er blijkt een levendige discussie te zijn over schrijven met de hand. Sommige onderzoekers pleiten voor handschriftontwikkeling, anderen vinden het onzin. Op het platform zijn meerdere onderzoeken te downloaden.

Twee leuke artikelen om mee te beginnen als je geïnteresseerd bent in schoonschrijven, handschrift of met de hand schrijven, zijn:

• ‘Waarom nog met de hand schrijven? Daarom!’ en
• ‘Als leerkracht je handschrift verbeteren’, waarin aanwijzingen over schrijfhouding, schrijfmateriaal en dergelijke. Hierin staat ook het voorbeeld van schoonschrijven dat ik gebruikte voor de r en b.

Ook leuk:

• Has technology ruined handwriting – artikel op website CNN
• WikiHow over the National Handwriting Day (23 januari) en de oorsprong daarvan
• wiki over the National Day on Writing (schrijven in het algemeen)