- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Vogeltjesdans – een geschiedenis

vogeltjesdans

Ik had een aanstaande schoonmoeder die helemaal vrolijk werd van de vogeltjesdans. We zaten soms gewoon in de woonkamer. Als we het liedje alleen maar neuriede, dan sprong ze op en begon de karakteristieke dans. Niet iedereen zal zo’n stimulus response reactie vertonen, maar de vogeltjesdans maakt veel mensen blij.

De vogeltjesdans

Het is een eenvoudig melodietje met een nog eenvoudiger dansje. Iedereen kan het in minder dan een minuut leren. En daarna vergeet je het nooit meer. Wellicht verklaart dat het succes van de vogeltjesdans… over de hele wereld.

Waar je ook komt, overal kennen ze de vogeltjesdans. In Spanje, Thailand, Hong Kong, Amerika, Turkije, Noorwegen. Overal ben ik het tegengekomen. Niet dat ik het opzocht, maar altijd was er wel ineens die vogeltjesdans.

Je zou bijna denken dat het iets met Nederland te maken heeft. Zoals mensen soms spontaan Creujffie, Goelit beginnen te roepen als ze horen dat je uit Nederland komt. Om die vraag voor mezelf eens te beantwoorden, dook ik in de geschiedenis van de vogeltjesdans.

Werner Thomas

De melodie werd rond 1955 gecomponeerd door de Zwitserse accordeonist Werner Thomas. Hij speelde het op bier- en oogstfeesten. Maar hij was niet helemaal tevreden over het liedje. Hij schaafde aan de melodie en bedacht een dansje.

Voor dat dansje liet Werner Thomas zich inspireren door skiërs, met name de onervaren vakantiegangers. Hun onhandige loopje met hun ski’s en ongecontroleerde armbewegingen leken op het waggelen van eenden. Daarmee werd ook de titel van het liedje gevonden, dat oorspronkelijk ‘de eendendans’ heet.

Louis Julien van Rijmenant

Begin jaren zeventig hoorde de Belgische muziekproducent Louis Julien van Rijmenant het liedje. Hij was in een hotel in Davos. Daar trad die dag toevallig Werner Thomas op, met onder andere zijn eendendans.

Rijmenant werkte samen met de band Bobby Setter’s Cash & Carry om de eendendans uit te brengen op de toenmalige muziekdrager voor een liedje, de single. De Setter’s maakten een synthesizer uitvoering met de titel ‘Tchip, Tchip’. Rijmenant was onbekend met dit nieuwe muziekinstrument en keurde het af.

Maar na een paar keer luisteren veranderde hij zijn mening. Het melodietje beklijfde en de synthesizer hielp daarbij. Binnen een jaar werden in Europa meer dan een miljoen singles van het nummer verkocht.

Amerika

In 1972 hoorde de Amerikaanse muziekproducent Stanley Mills het liedje. Hij was in Cannes geweest tijdens de filmdagen. Hij vond de melodie direct aantrekkelijk en kocht de rechten voor Amerika. Hij noemde het liedje ‘Dance Little Bird’.

Het bijbehorende dansje kon de Amerikanen minder bekoren. Daarom schreef Mills een tekst bij de melodie. Het hielp niet. De uitvoering met tekst raakte al snel in vergetelheid. Het refrein ging als volgt:

Hey you’re in the swing
You’re cluckin’ like a bird
You’re flapping your wings
Don’t you feel absurd?”

De Electronica’s

In 1980 bracht de Nederlandse band De Elektronica’s hun versie uit. Zij noemden het de Vogeltjesdans. In hun clip bij het liedje en bij televisieoptredens toonden ze ook de eendendans. Het eigenzinnig dansje dat Werner Thomas twintig jaar eerder had bedacht.

Het nummer was oorspronkelijk een extraatje op de B-kant bij hun lied Radio 2000. Maar de vogeltjesdans werd enthousiaster ontvangen. Het werd een internationaal succes met ruim 35 miljoen verkochte grammofoonplaten.

Naamgeving

De ‘Dance Little Bird’ van Mills was geen succes geworden. Kort nadat de Elektronica’s hun plaat uitbrachten werden de melodie en het dansje bekender bij het Amerikaanse publiek. Daar werd het geleidelijk ‘The Chicken Dance’ genoemd. Wanneer en hoe dat precies is begonnen is onbekend.

Velen beweren echter dat het begon bij een muziekfestival in Tulsa, Oklahoma. Daar wilde een Duitse band het nummer spelen en de dans demonstreren. In die begintijd van de videoclip wilden ze dat aankleden. Ze zochten daarvoor eendenkostuums. Die vonden ze niet. Wel had een lokaal TV-station kippenpakken. Dus traden ze op als kippen en was de kippendans een feit.

Verbaasde Mills

In 1994 werd Stanley Mills gebeld door een voor hem onbekende collega. Deze vroeg of hij het lied ‘Chicken Dance’ mocht gebruiken op een verzamelplaat. Mills antwoordde dat hij het lied niet kende. De collega neuriede het lied en Mills herkende het als zijn Dance Little Bird.

Vanaf dat moment begon Mills weer te profiteren van het liedje waarvan hij in 1972 de Amerikaanse rechten kocht. In 1995 ontving hij 6500 euro royalty’s, vijf jaar later was dat opgelopen tot ongeveer 50.000 euro.

Overige rechten

De overige rechten op uitvoeringen van de vogeltjesdans liggen bij Werner Thomas en Intervox/Eurovox, de muziekuitgeverij van de in 1992 overleden Louis Julien van Rijmenant. Bij Nederlandse uitvoeringen gaan er nog wat royalty’s naar Benelux Music/Telstar van de erven Johnny Hoes.

Intervox/Eurovox verdiende inmiddels ruim 15 miljoen euro met de vogeltjesdans. Daar profiteerde de belastingdienst overigens nog van mee. Werner Thomas (1930) leeft goed van zijn royalty’s, hoeveel hij inmiddels heeft verdiend aan zijn hit is niet duidelijk.

Schimmige wereld

In de muziekwereld zijn de grondleggers van het zelf verrijken geboren. Met allerlei trucjes en valsigheden verhogen producenten en anderen hun rechten op royalty’s op. Bijvoorbeeld door te eisen dat ze als medeschrijver of -componist worden vermeld. De geschiedenis van veel muziek is mede daardoor schimmig en onjuist. Helemaal wanneer het PR-verhaal ter promotie van een muziekstuk een eigen leven gaat leiden.

Rond de historie van de vogeltjesdans is dat niet anders. Er doen meerdere verhalen de ronde. Een bijzonder verhaal is het achtergrondverhaal van een muzikant van de Elektronica’s over de vogeltjesdans.

Uitvoeringen

Er zijn ruim 400 uitvoeringen bekend van de vogeltjesdans. Ze zijn onder verschillende namen uitgebracht over de hele wereld. Enkele namen waaronder het lied is te vinden, bijvoorbeeld op youtube, zijn Qwaka Song, Plesi Kva Kva (zie ook hieronder), Danca dos Passarinhos, Fagelsmurfen, Kvirrevitt Dansen, Tipujen Tanss en Paciji Ples. Daarnaast zijn er namen die voor ons herkenbaarder zijn, zoals de Birdie Song. Sommige varianten hebben bij het oorspronkelijk instrumentale nummer een tekst.

In veel uitvoeringen wordt een accordeon gebruikt, zoals in de originele vogeltjesdans van Thomas. Er zijn echter ook andere uitvoeringen.

Zie ook: