Wanneer je een probeem hebt, dan ga je op zoek naar een oplossing. Vaak is het bij elkaar zetten van mogelijke oplossingen met hun voor- en nadelen voldoende om de beste oplossing te kiezen. Dat bij elkaar zetten kan op basis van ervaring, onderzoek en dergelijke. Het kiezen van de beste oplossing(en) gaat ongeveer op dezelfde wijze. Je kiest de oplossing en gaat aan de slag.

Ter illustratie.
Wanneer je 100 dozen van 1 kubieke meter moet vervoeren, dan schijf je allerlei vervoermiddelen op. Voor je met de voor- en nadelen aan de slag gaat heb je de fiets al doorgestreept. En omdat rails en kanalen ontbreken, schrapte je ook de trein en boot. Uiteindelijk houd je alleen de auto over. Slim als je bent maak je daarmee nog een extra lijstje met Stadsautootje, Middenklasser, SUV en vrachtwagen. Uit ervaring kom je al snel uit bij de vrachtwagen, je hoefde bij dit eenvoudige probleem niet eens een voor- en nadelenlijstje te maken.

Na berekening en nog wat verder zoeken vind je twee oplossingen, een vrachtwagen met laadvermogen van 52 kubieke meter en ééntje van 28. Je weet direct dat je met de laatste twee keer vaker heen en weer moet rijden. Dus maak je nog even een berekening met huurprijs, afstand, brandstofkosten e.d. en kiest uiteindelijk voor de grotere vrachtwagen. De beslissing is genomen en je gaat je dozen vervoeren.

In het bedrijfleven wordt op ongeveer dezelfde wijze een oplossing gevonden.  Vaak zullen er meer verschillende gegevens zijn waarmee gewerkt moet worden, maar uiteindelijk blijft er een beste oplossing over. Een topmanager in het bedrijfsleven toont zich een goed leider wanneer hij de door zijn ondergeschikten gevonden oplossing als beleid uitdraagt en het ter uitvoering oplegt. Vaak is dat ook het enige waar topmangers (nog) echt goed in zijn, luisteren naar de conclusie van hun ondergeschikten en zorgen dat er met één oplossing wordt gewerkt binnen de organisatie. Door die belangrijke vaardigheid mogen ze alle credits naar zich toehalen en een hoger salaris ontvangen. Ze verdienen hun bonus omdat ze de oplossing intelligent weten te verpakken met ‘dit lijkt me, met de mij nu bekende informatie, de beste oplossing’. Dat topmanagers verder vooral wereldvreemd zijn en nauwelijks visie hebben, staat buiten dit verhaal.

Ook ambtenaren en politici komen tot oplossingen. En ook zij werken met meer gegevens dan in de illustratie. Maar ook zij komen tot de beste oplossing. Ik weet zeker dat onze politici logisch kunnen denken en ze mogen ook best hun onderbuik-gevoelens mee laten wegen bij hun beoordeling van de door hun ambtenaren voorbereide oplossing. Met een partijsausje er overheen kunnen Rutte, de Jager en Cohen hun ‘beste oplossing’ verpakken en naar buiten brengen. Hun oplissingen zullen, ondanks partijverschillen, in de praktijk niet eens veel uit elkaar liggen.

Maar dan komt het politiek besluit om de hoek kijken. Want wat gebeurd er nadat de beste oplossing is vastgesteld? Dan wordt het niet uitgevoerd. Nee, want we leven in een democratie. Dan gaan in de Tweede Kamer eerst alle politici er hun mening over geven. De vrachtwagen met laadvermogen van 56 kubieke meter, uit de illustratie hierboven,  blijft als beste oplossing bestaan. Maar de twee linker achterwielen moet er af van politicus A, het stuur moet naar de passagierskant van politicus B … en er moet minstens één volgwagen meerijden van politcus Y.

De vrachtwagen waarmee in twee ritten de 100 dozen hadden kunnen worden vervoerd, is na het politiek besluit een gedrocht geworden. De huurprijs is door alle aanpassingen drie keer zo hoog geworden, er zijn acht ritten nodig om alle dozen in goede staat te vervoeren en er volgt een naheffing omdat er tijdens de uitvoering een politicus Z is die een ‘betere’ route weet, waardoor kilometers moet worden omgereden. Natuurlijk weet politicus Z dat de CO2-uitstoot daardoor veel groter wordt en dat zijn voorstel  indruist tegen een belangrijk programmapunt van zijn partij. Daarom leent hij zijn argumenten van een belangenvereniging en dekt zich daarmee direct in tegen persoonlijk tot hem gerichte kritiek vanuit de samenleving.