- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Adolf Hitler en de Chaplin groet

Adolf Hitler brengt Chaplin-groet

Vorige week zag ik de documentaire Adolf Hitler, de carrière. Iemand, ik herinner me niet zo snel wie, vertelde me een paar weken geleden dat het een goede, interessante documentaire is. Er zou een chronologisch beeld in worden gegeven van de opkomst van Adolf Hitler tot zijn dood op 29 april 1945. En het gaf inzicht in het ontstaan van de Tweede Wereldoorlog.

Ik kwam het op Netflix tegen met de tekst ‘deze documentaire onderzoekt hoe Hitler via manipulatie, psychologie en propaganda ondanks zijn eenvoudige komaf bijna de hele wereld in zijn greep kreeg’. Tezamen met de beschrijving van de Iemand een goede reden om te kijken.

Adolf Hitler

Adolf Hitler - de laatste foto

De laatste foto van Adolf Hitler (rechts); voor de bunker in Berlijn

De documentaire begint met Adolf Hitler als achttienjarige jongen. Hij is vanuit zijn geboortedorp Braunau naar Wenen gereisd om kunstenaar te worden. Het eindigt met een foto die ik nooit eerder zag, de laatste foto. De documentaire speculeert niet over zijn dood.

Werd hij vermoord, pleegde hij zelfmoord of werd hij gered en leefde hij voort? Aan het laatste dacht ik door het stripboekje “Leeft Hitler nog?”, dat ik afgelopen week zag (Baldakijn mini-strip 203 uit 1976).

Ontvoerd door Russen

De vraag is vaker gesteld en komt regelmatig naar voren. Laatst stond er nog de bewering in een bericht dat hij door de Russen was ontvoerd en de rest van zijn leven in Moskou woonde.

Mijn conclusie over de documentaire? Het is goed, al lijkt het commentaar soms wat gekleurd. De beelden zijn dan bij het commentaar gezocht en andersom. Er zat veel beeldmateriaal in dat ik niet kende. Dat maakte het de moeite waard.

Het huiswerk van de veilingmeester

Er viel me echter iets op in de documentaire. Ik legde het naast me neer.

AD bericht over Adolf Hitler en de Chaplin-groet

Klik voor vergroting

Tot ik gisteren in de krant las over de veiling van een fotoboek van Eva von Braun. Het boek bevat volgens de schrijfster van het artikel onverwachte poses van Adolf Hitler. Ik zal het begin even overschrijven:

Imiteert Adolf Hitler hier Charlie Chaplin? Het zou zomaar kunnen. ‘Het is zeker een Chaplin-achtige pose’, zegt Matthew Tredwin, van veilinghuis C&T Auctions. ‘Het doet ons sterk denken aan Charlie Chaplin in The Great Dictator’. In die beroemde film uit 1940 deed Charlie Chaplin juist Adolf Hitler na.

Het boek zal volgens Tredwin tussen de 14.000 en 20.000 euro gaan opleveren. Dat is prima. Maar Charlie Chaplin had zijn huiswerk beter gedaan dan deze veilingmeester.

Opvallend gebaar

Het viel me in de documentaire, die een periode beschrijft van 1908 tot 1945, op dat je Adolf Hitler nauwelijks de zogenaamde Heil Hitler-groet ziet maken. De eerste filmbeelden die er van hem zijn, stammen uit 1919 als hij bij de Arbeiderspartij (DAP) gaat.

Twee jaar daarna kiezen de leden Hitler tot leider van die partij. Dan zie je hem de “Chaplin”-groet voor het eerst maken. Het is een beetje vreemd zwaaien, als van een verlegen persoon. Het gaat de hele film door.

Dat viel me dus op. In de gehele documentaire zie je Hitler de Chaplin-groet brengen. Slechts een enkele keer brengt hij de zogenaamde NAZI-groet. Waarbij ik aanneem dat hij het zelf geen Hitler-groet noemde en ook geen ‘Heil Hitler’ riep.

Het boek van Eva von Braun

Het is daarom volgens mij niet vreemd dat Eva von Braun een foto, waarschijnlijk meerdere, heeft gemaakt waarop Adolf Hitler de specifieke groet toont. Een groet die door een ongeïnformeerde of door een PR gedreven veilingmeester aan Charlie Chaplin wordt toegeschreven.

Charlie Chaplin

Charlie Chaplin was weliswaar vier dagen ouder dan Adolf Hitler (resp. 16 april 1889 en 20 april van datzelfde jaar). De kans dat Hitler de groet van Chaplin overnam lijkt me echter klein.

Chaplin bestudeerde eenvoudig het karakter dat hij wilde spelen goed. Engelsman Chaplin ging in 1910 naar de Verenigde Staten. Wellicht zag hij bij het Amerikaanse Polygoon-journaal een aantal jaren later al beelden van Adolf Hitler.

Waarschijnlijker is het dat hij pas in 1938 op zoek ging naar beeldmateriaal. En daarbij de beelden zag van de halfslachtige groet die Hitler vanaf1921 maakte.

Zorgvuldig

Dat Hitler in de documentaire voornamelijk de Chaplin-groet uitvoert, is de documentairemakers niet opgevallen. Hun, volgens velen ‘zorgvuldig samengestelde’ documentaire, is op DVD verschenen. Op de omslag staat een foto van Hitler, die de Nazi-groet brengt.