‘De oudste olijfboom ter wereld staat in Roquebrune in Frankrijk’, zegt Cor tijdens een gesprek over olijven. ‘Die boom is ruim 4000 jaar oud. Het staat langs de Chemin de Menton’.

‘Dat lijkt me sterk’, reageer ik, ‘ik zou denken dat de oudste olijfboom ter wereld in Spanje, Griekenland of Italië ligt. Niet in Frankrijk’.

Roquebrune-Cap-Martin

Echt stellig tegenspreken wil ik Cor echter niet. Wellicht staat die oudste olijfboom inderdaad in Roquebrune, het dorpje waar Han van Meegeren zijn valse Vermeers schilderde. Bovendien is een buurman van Cor een grote olijfhandelaar. Regelmatig krijg ik van Cor een aantal bakjes olijven.

Dat vind ik niet alleen leuk omdat ik van olijven houd. Het is ook leuk omdat ik daardoor kennis maak met vele soorten olijven. Ik heb Kemal, de olijfhandelaar, een paar keer ontmoet. We hebben het dan over zijn experimenten met smaakbeleving.

Smaakbeleving

Bakje olijven van Kemal

Je hebt twee soorten mensen, vertelde Kemal me. Er zijn mensen die altijd hetzelfde willen, als ze eenmaal iets lekkers hebben gevonden. En anderen die van vernieuwing houden of van de zoektocht. Ze willen nieuwe smaken ontdekken. Daarbij gaat het dan om de smaakbeleving, zoals bij wijnen proeven.

Kemal zoekt welke soorten olijven bij elkaar kunnen en dan elkaars smaak versterken. Of hij vult een olijf met kaas, doet gekruide kaasblokjes in het bakje, mengt de olijven met olijfolie van een andere soort of voegt kruiden toe of een ander product zoals honing, ei of iets dergelijks.

Ideeën

Ik deed ook weleens een suggestie voor een combinatie of toevoeging. Met geen enkele daarvan kon hij iets. De meeste had hij al uitgeprobeerd en hij wist inmiddels vooraf al wat wel of kan. Hij vertelde dat de ingrediënten op een bepaalde manier chemisch op elkaar reageren.

De onhandige productie of slecht eindresultaat was een ander argument; een olijf met ei in een bakje kan bijvoorbeeld niet. Want de olijven moeten een bepaalde hardheidhard houden en de eieren worden zacht. Dat ziet er niet alleen onsmakelijk uit vertelt Kemal, het is ook onhandig in de verwerking. Gelukkig kan de combinatie van mijn favorieten wel: olijven, gedroogde zontomaatjes en feta

Oudste olijfboom ter wereld

Als Cor weg is, met achterlating van weer een paar doosjes olijven, ga ik op onderzoek. Staat de oudste olijfboom ter wereld in Roquebrune, ergens anders in Frankrijk of toch in Spanje of Griekenland.

Ik kom het wetenschappelijk onderzoek ‘the age of olive trees’ tegen in het tijdschrift Dendrochronologia. Het is een specialistisch tijdschrift van Elsevier over onderzoek naar jaarringen van houtige planten, dat zijn bomen en struiken. In dit onderzoek lees ik dat er minstens 17 soorten bomen zijn die ouder kunnen worden dan 1000 jaar. Het zijn allemaal coniferen.

De oudste bomen

De oudst bekende boom is de Pinus longaeva, wat langlevende den betekent. Hij is, volgens een onderzoek van Donald Currey in 1965, bijna 5000 jaar oud en staat in de Rocky Mountains van Noord-Amerika. Als klonale bomen worden meegerekend kan de leeftijd van een boom volgens het onderzoek stijgen tot meer dan 10.000 jaar.

Die informatie zegt echter nog niets over de oudste olijfboom ter wereld. Het onderzoek meldt dat de oudste olijfboom ter wereld niet ouder kan zijn dan 700 jaar. Duidelijkheid over een specifieke locatie geeft het onderzoek, dat zich overigens vooral richt op Spaanse olijfbomen, niet. Ze houden het erop dat de oudste olijfboom in een mediterraan gebied staat.

Toeristisch verhaal

Dat de oudste olijfboom ter wereld zeker geen 4000 jaar is en slechts hooguit 700 jaar is, wordt door meerdere onderzoeken bevestigd. Er zijn echter ook onderzoeken die wel op hogere leeftijden komen. De vraag natuurlijk altijd bij onderzoeken, hoe accuraat ze zijn.

Maar waar staat die 700 jaar of veel oudere oudste olijfboom ter wereld? Ik zal het vertellen.

Het staat:

• Aan de Chemin de Menton in Roquebrune in Frankrijk (2000 jaar)
• In de Bijbelse plaats Gethsemane in een tuin aan de voet van de Olijfberg (900 jaar)
• Op de West Bank in Palestina. Ze noemen hem Al-Walaja (de oude) (4000-5000 jaar)
• In Ulldecona in Spanje (1700 jaar)
• In Ano Vouves in de Gemeente Kolymvari op Kreta, Griekenland (2000 jaar)
• …

Alle bovenstaande plaatsen claimen de oudste olijfboom ter wereld te hebben. Het is vanzelfsprekend een toeristisch verhaaltje.

Meer informatie:

• Het bizarre verhaal over Prometheus, de oudste boom te wereld die door argeloze studenten wordt omgezaagd. Ze wisten niet dat het de oudste boom was. donald Currey was erbij betrokken, zijn rol is echter onduidelijk.
• Lijst van de oudste bomen, bijgehouden door het Rocky Mountain Tree-Ring Research. De meest oude bomen staan in Amerika. Op wiki staat ook een lijst met oudste bomen
• Museum van olijfboom van Ano Vouves
• Artikel in Smithsonian Magazine over de Al-Walaja olijfboom in Palestina
• Overzicht van olijfbomen in de Wereld – lijst – kaart