Kort geleden las ik een artikel over een Afrikaans land. Ik weet niet meer in welk tijdschrift, maar één ding bleef door mijn hoofd dwarrelen. Er stond iets in over onderdanen. Waarom bleef het woord door mijn hoofd gaan. Vanmorgen wist ik het ineens. Omdat ik een burger ben en het verschil voelde tussen burgers en onderdanen.

Burgers zijn inwoners van een land. Ook onderdanen zijn volgens een eenvoudige woordenboekbetekenis ‘inwoners van een bepaalde staat’. Bij eerste beschouwing lijkt er geen verschil.

Burgers en onderdanen

Bij burgers denk ik echter aan inwoners die uit hun midden een vertegenwoordiging hebben gekozen die beleid maakt. Met de bedoeling dat er regels zijn, waardoor iedereen een zo prettig mogelijk leven heeft. De vertegenwoordiging is er dus voor de burgers.

Bij onderdanen denk ik aan vroeger. Een staatshoofd wilde geld en stelde belasting in en deed allerlei andere dingen om zijn onderdanen te belasten. De onderdanige inwoners van het land hadden geen prettig leven. Dat was ook de strekking van het verhaal over het Afrikaanse land.

Vertrouwen

Dat burgers geen vertrouwen meer hebben in de politiek is deels hun eigen schuld. Simpel gezegd, hebben burgers het zelf te ver laten komen. De vertegenwoordiging en de leden daarvan zijn een eigen leven gaan leiden. Het verschilt nauwelijks van andere organisaties waar geen, te weinig of geen juiste controle is.

Dat onderdanen geen vertrouwen hebben lijkt me logisch. Zelfs inwoners van Afrikaanse landen zijn mondiger geworden, weten dat het niet meer in deze tijd past dat een staatshoofd zich verrijkt over de ‘burgers’ van zijn land. Het heeft tijd nodig om landen waar dit speelt, te hervormen en te moderniseren. En wellicht gaat het niet zonder hulp van buitenaf.

Ontwikkelingshulpbijdrage

Afgelopen weekend sprak ik met een paar vrienden over ontwikkelingshulp en bijvoorbeeld de problemen in Zuid-Soedan en Jemen. Zelf heb ik een paar minimale bijdragen in ontwikkelingshulp. Ik geef aan Artsen zonder Grenzen, het Rode Kruis en dergelijke.

Ik denk erover daarmee te stoppen en vertelde dat de vrienden. De meesten bleken al te zijn gestopt. De redenen zijn divers, maar de rijkdom van de machthebbers speelde bij Afrikaanse problemen wel een rol.

Rijke machthebbers en uitbuiting

Hulporganisaties halen met moeite een paar miljoen op. De machthebbers van de betreffende landen hebben echter miljarden op hun bankrekeningen staan. De meesten zijn niet rijk geboren. Ze hebben zich verrijkt met het exploiteren van grondstoffen, uitbuiten van onderdanen en toe-eigenen van bezit. Bijzonder is ook dat een president wilt blijven zitten, als de overgrote meerderheid van een land aangeeft geen vertrouwen te hebben.

Westerse landen zouden deze machthebbers moeten verplichten bij te dragen aan het verbeteren van de leefomstandigheden van hun ‘burgers’. Desnoods, vond een van de vrienden, moeten hun financiële tegoeden worden bevroren. Immers, het meeste geld staat waarschijnlijk op buitenlandse banken.

Belangen

Het bevriezen zal juridisch waarschijnlijk niet kunnen. Daarnaast zullen er belangen zijn waardoor het niet zal gebeuren. Gekonkel op niveau zal elke actie ten goede tegenhouden; tot de omstandigheden onhoudbaar zijn of de belangen er niet meer zijn. Tot zo lang houden we burgers en onderdanen.