Bladeren of zoeken, bijv. in een fotoboek
Is het boek om te bladeren of zoeken? Dat was een vraag bij het maken van het boek ‘de achterkant van het Polygoonjournaal’. Er waren meer vragen van min of meer gelijke strekking. Naast de normale vragen bij het produceren van een boek.
De vraag bladeren of zoeken ging om de belevenis van de koper van het boek. Het genoemde boek is een fotoboek. Wil je daar als ‘lezer’ in bladeren. Het telkens weer ter hand nemen en dan foto’s kijken. Of zijn er een paar foto’s die je heel leuk, interessant of om een andere graag ziet. Die wil je dan snel kunnen vinden, door bijvoorbeeld even in de index te kijken.
We besloten vrij snel dat het een bladerboek moest zijn. Daarom is ook niet gekozen voor een thematische opbouw. Dus niet sportfoto’s bij elkaar, maar een sportfoto naast de foto van een brug, een lid van het Koninklijk Huis of een non op een fiets. Dat laatste is dan wellicht wel sportief, maar niet zo bedoeld.
Bladeren of zoeken
Stellen andere boekenmakers (uitgevers, schrijvers, redacteuren, samenstellers, verzamelaars) zichzelf ook vragen als ‘bladeren of zoeken?’. Of soortgelijke vragen. Ik vraag me dat niet alleen bij hen af overigens. Bij heel veel activiteiten in onze samenleving kun je die vraagtekens zetten.
De meeste mensen werken vanuit routine, afvinklijstjes en gemakzucht. Dat denk ik en daarbij denk ik ook ‘helaas’. Het gaat me hier echter niet om het beantwoorden van de vraag waarom. Ik ga het hier dus niet hebben over mensen die geen plezier in hun werk hebben, om vijf uur achter de aardappels willen zitten en dergelijke.
Foto:box
Afgelopen weekend kocht ik het boek Foto:box. Volgens Roberto Koch, de samensteller van het boek, is het een verzameling van ‘de beste beelden van de beroemdste fotografen uit de geschiedenis van de internationale fotografie’.
Foto:box bevat 250 foto’s van even zovele fotografen, lees ik in een review. Het boek is onderverdeeld in twaalf thema’s, zoals reportage, sport en natuur. In de laatste categorie zou je ook onze natuurfotograaf Frans Lanting verwachten, maar die staat er niet bij. Zou hij onder een ander thema zijn ingedeeld?
Bladeren
Om die vraag te beantwoorden moet je bladeren, want een index ontbreekt. De Nederlandse uitgave van het, oorspronkelijk Italiaanse, boek is echter niet makkelijk bladerbaar. Het papier is glad. Daardoor komen weliswaar de foto’s meer tot hun recht, maar je bladert snel meer pagina’s tegelijk. Het relatief kleine formaat voor een fotoboek, 22 bij 17 cm, speelt daarbij ook een rol.
Hebben de makers van het boek de vraag gesteld, bladeren of zoeken? Als ze dat deden was hun conclusie bladeren. En dat was volgens mij een foute conclusie.
Zoeken
Bij zoeken gaat het niet om uitgebreid zoeken, zoals we dat mogelijk op internet doen. Het gaat erom snel iets terug te kunnen vinden. Je zit met iemand over een fotograaf te praten en kunt even niet op zijn naam komen. Je pakt het boek Foto:box en kijkt in de index en toont eventueel een foto.
Natuurlijk blader je ook wel door het boek. Maar met één foto per fotograaf en een tekstje is dit een encyclopedie. Het is geen blader fotoboek, zoals bijvoorbeeld ‘de achterkant van het Polygoonjournaal’.
De achterkant van het Polygoonjournaal
Dat boek was helemaal gericht op bladeren. Je pakt het op in een nostalgische bui en bladert er doorheen. De ene keer blijf je hangen bij de non op haar fiets, wellicht omdat je juist iets hebt gelezen over fietsen, nonnen of dijken in Nederland. Een andere keer droom je weg bij een foto van een brug in Amsterdam, omdat je kort daarvoor dacht aan de brug in Kampen waar je ooit je eerste vriendinnetje kuste.
Dat associatieve was het concept achter het fotoboek. Om dat te stimuleren staan er ook een paar tekstjes in die niet over de foto gaan, maar wel voortkomen uit het zien van de foto. Natuurlijk kun je ook in een bladerboek een index zetten. Die keuze heb je nadat je de vraag hebt beantwoord, ‘is ons boek om te bladeren of zoeken?’. Wij hebben ervoor gekozen geen index te plaatsen.
Bij het boek Foto:box vind ik het een gemis. Het is voor mij een reden om de boeken in dezelfde serie niet te willen hebben. Er is namelijk ook nog een Movie:box, een Music:box en een Fashion:box
Samenstellen en keuzes
Ik kan het jammer vinden dat Frans Lanting er niet in staat, maar ik begrijp ook dat je als samensteller keuzes moet maken. Ik moest dan ook lachen toen ik de eerste zin las in het boek: ‘de productie van een zo’n gevarieerd en ingewikkeld boek als dit ….’. Onzin.
De foto:box is een makkelijk in elkaar gezet boekwerk. Immers, het boek van Roberto Koch is een eenvoudige selectie uit duizenden fotografen met een verhaaltje erbij. De beschrijving van de fotografen is onvolledig en/of niet consequent.
Oh, de schrijver vindt het ingewikkeld omdat ‘… de productie van een zo’n gevarieerd en ingewikkeld boek als dit vergt teamwork’. Waarna hij een lijst opsomt van mensen die de tekstjes schreven, de fotografen bedankt voor het gratis beschikbaar stellen van de foto en nog vier mensen noemt die hem ‘waardevol’ advies gaven. Hoeveel advies heb je nodig bij zo’n schraapselboek, maar ok.
Geen schrijver
Kortom, de schrijver is slechts een eenvoudige samensteller die inderdaad niet verder kwam dan selecteren uit wellicht de wiki-lijst van fotografen en daarbij bovendien 30 fotografen twee of meer keer plaatste. Schrijven liet hij over aan anderen, waardevol advies bij de mogelijk gestelde vraag ‘bladeren of zoeken?’ kreeg hij niet. En het benaderen van de fotografen of de rechthebbenden liet hij waarschijnlijk ook over aan anderen, getuige het dankwoord aan nog een aantal mensen voor redactie en copyright.
Het ultieme fotografen-/fotoboek
Foto:box is een miskoop. Het is leuk er even doorheen te bladeren, maar dat kan in de winkel ook. Veel handiger is het bekijken van een fotograaf op internet. Dan kun je kiezen uit veel meer fotografen en krijg je direct meer foto’s van hem of haar te zien.
Wil je toch een verzameling zoals het in Foto:box staat, dan is een koffietafelboek veel interessanter… mits voorzien van een index. Ja, een koffietafelbladerboek met een index.
De hierboven afgebeelde foto van Louis-Jacques-Mandé Daguerre is niet representatief voor het boek Foto:box. In het boek staan slechts enkele foto’s uit de begintijd van de fotografie.
Voor de liefhebber heb ik een index (pdf) gemaakt bij het boek Foto:box. Ik was immers toch aan het bladeren op zoek naar Nederlanders. Het bleken er twee, Anton Corbijn en Erwin Olaf.
Vorige en volgende berichten
« Ouder: Sinaasappel en de snelle verspreiding van fruitolieNieuwer: Kinderseries op TV en een bizarre toevalligheid »Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.