Leren fotograferen

Iedereen kan leren fotograferen. De vraag is dan natuurlijk eerst ‘wat is fotograferen?’. Immers, we hebben tegenwoordig allemaal minstens één camera, al was het maar die van de smartphone. We worden ‘doodgegooid’ met foto’s. Alles wordt vastgelegd.

Daarbij zie je soms dat mensen de moeite nemen een onderwerp mooi vast te leggen. Meestal echter zijn het snapshots. De aandacht ligt bij het appelgebakje dat moet worden doorgemaild naar vrienden. Dat er een lantaarnpaal uit het hoofd van een aanwezige groeit en een sigaret het gezicht van een ander hinderlijk bedekt, wordt niet geconstateerd

Leren fotograferen

Bij leren fotograferen ga ik uit van kijken en compositie. Het leren is gericht op compositie. Leren kijken neem je, bij die aandacht op compositie, vanzelf mee. Het leuke is dat je daardoor niet alleen tijdens fotograferen beter gaat kijken… en meer gaat zien.

Verder is een beetje basiskennis van techniek heel handig. Ik ga daarbij uit van een gewone camera, waarbij het mogelijk is de opname te beïnvloeden.

Leren fotograferen in vier stappen

Leren fotograferen bestaat uit vier stappen:

– bewustwording van het gereedschapselement
– techniek van licht en lens
– inzicht in compositie
– foto’s maken oftewel ‘doen’

Bewustwording van het gereedschapselement

Een camera is een gereedschap om onderwerpen vast te leggen. Door de vele mogelijkheden van camera’s krijg je eenzelfde effect als bij computers; het gereedschap gaat ons beheersen in plaats van andersom. Het concept en de structuur is eenvoudig. Maar als we die niet zien (onderkennen), boezemt het gereedschap ons angst in.

Ik zal er hier verder niet op ingaan, maar het praktisch houden. Het gaat er nu eerst om het gereedschapselement te ontdekken. Je pakt daarvoor je camera, liefst eentje met autofocus, en maakt random opnamen. Kijk niet door de zoeker maar richt je camera en druk af.

Het is digitaal, dus je kunt onbeperkt foto’s maken zolang je opslagruimte dat toelaat. Aan het eind van de dag bekijk je de foto’s. Hele slechte foto’s doe je direct weg.

TIP: maak veel foto’s. Loop je door een kantoorgebouw, dan maak je minstens dertig foto’s van mensen, apparaten, producten.

NB. Naast het ervaren dat je camera slechts een gereedschap is, krijg je door bovengenoemde werkwijze ook een ander contact met je omgeving. Je gaat al meer zien en legt de basis van inzicht in compositie.

Techniek van licht en lens

Ondanks alle mogelijkheden van een camera, van smartphone tot spiegelreflexen, is het basisconcept van fotograferen eenvoudig. Reflecterend licht van de scène waar je de camera op richt wordt vastgelegd op een lichtgevoelige sensor. Bij volautomatische camera’s, zoals smartphones, wordt de opnametechniek geregeld door de camera.

Uiteindelijk is het echter handig daar zelf invloed op te kunnen uitoefenen. Er zijn namelijk heel veel situaties waarbij je moet kunnen ingrijpen om een goede foto te maken. De basis blijft eenvoudig en die begint met diafragma en sluitertijd

Diafragma

Er is een hoeveelheid licht dat schijnt op je onderwerp en de omgeving daarvan. Dat kan kaarslicht zijn of een bouwlamp van 500 watt. Bij kaarslicht zullen de pupillen van je ogen wijd open staan om het onderwerp te kunnen zien. Bij een bouwlamp zal je wellicht je oogleden knijpen omdat het licht pijn doet aan je ogen; eigenlijk aan het netvlies, de sensor van je ogen.

Het diafragma van een camera werkt op dezelfde manier. Bij weinig licht moet het ver open, bij veel licht kan het bijna dicht.

Sluitertijd

Mensen kijken in realtime. We zijn niet in staat tijd te verdichten. Bij kaarslicht bijvoorbeeld kunnen we het licht van drie seconden daarvan niet in een kijkmoment vangen. Een camera kan dat wel. Die heeft een sluiter die de sensor bedekt. Het kan deze als dat nodig is bijvoorbeeld drie seconden openen, het licht op de sensor laten vallen en dan weer sluiten.

Stel dat je om een mooie foto bij kaarslicht te maken de sluiter een seconde open moet hebben bij volledig geopend diafragma. Bij die combinatie valt dan voldoende reflecterend licht van je onderwerp op de sensor om het onderwerp mooi vast te leggen.

De verhouding in standen van het diafragma en sluitertijden zijn gelijk. Dat betekent wanneer je de ene verdubbelt, je de ander kunt halveren. Maak je de ene vier keer zo hoog, dan moet de ander vier keer zo laag. De hoeveelheid licht dat op de sensor valt blijft dan in alle gevallen gelijk.

Combinatie zoeken

Je wilt Max Verstappen fotograferen die in zijn bolide voorbij komt scheuren. Wanneer je de sluiter drie seconden open zet, is Max de bocht al door als de sensor weer wordt bedekt. Je zult slecht een veeg zwart, geel en rood van zijn auto zien.

Je zult dus een korte sluitertijd moeten instellen om de snelle wagen scherp vast te leggen. Dat betekent een zo open mogelijk diafragma, om voldoende licht op de sensor te krijgen.

Scherptediepte

Een cameralens is gemaakt van glas of kunststof. Het heeft, evenals je ogen, een bepaalde bolling om het reflecterend licht van je onderwerp op de kleine sensor te krijgen. Het is een gegeven dat bij een klein diafragma, de pupil is klein, het licht van dichtbij en ver weg scherp op de sensor valt.

Bij een groot diafragma is alleen waar je op scherp stelt duidelijk te zien, de rest is onscherp als in een vage mist.

Wil je dus bij een bepaald onderwerp een persoon op de voorgrond en een voorwerp ver weg scherp fotograferen, dan moet je een klein diafragma instellen. Dat betekent dus een langere sluitertijd. De omvang van de scherpte, de afstand tussen twee nog scherpe punten, wordt scherptediepte genoemd

Uitbreiden

Leren fotograferen is de techniek van licht en lens begrijpen. En dan, met het zicht op je onderwerp, spelen met diafragma en sluitertijd. Later kun je je kennis uitbreiden. Interessant is tegenwoordig ISO (de gevoeligheid van de sensor). Lenskeuze is een apart verhaal. Beeldbewerking is wellicht wel een onderwerp om snel op te pakken… nadat je hebt leren fotograferen.

Meer informatie:

  • Een leuke site om meer informatie op te doen over de praktijk van fotograferen is de Nederlandse Photofacts Academy. Ze hebben een interessante blog (abonneer je op hun nieuwsbrief) en gratis en betaalde videolessen waarin ze allerlei ondewerpen behandelen, tips geven etc.
  • Veel informatie over sensors, fotocamera’s en meer onderwerpen rond fotografie is te vinden op de website doorgelicht.be
  • Een goede site om een beeld te krijgen van allerlei, voornamelijk Engelse, aanbieders van online cursussen is Online Course Review. Zelf volgde ik begin van het jaar een online cursus bij Harvard University.
Print deze pagina
Bovenstaand bericht is geschreven op 18 mei 2017 door in de categorie 2017, Algemeen, Foto & film

Vorige en volgende berichten

« Ouder: Nieuwer: »

Een willekeurig bericht

Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *