‘Het is toch vreselijk, die seriemoordenaar in Las Vegas’, opent John het gesprek, ‘wat bezielt zo’n man?’.

‘Die man is geen seriemoordenaar, maar een massamoordenaar’, reageert Bernard. Ik zit bij Bernard op kantoor als John binnenkomt.

‘Het is toch een behoorlijke serie mensen die daar de dood vonden’.

‘Ja, maar een seriemoordenaar pleegt meerdere moorden. Die zijn per tijd en plaats verschillend. Een massamoordenaar vermoordt mensen op dezelfde tijd en plaats’, legt Bernard uit.

‘En dan heb je nog de spree moordenaar’, val ik in de dialoog. ‘Dat is iemand die, niet te lang na elkaar, meerdere moorden pleegt op meerdere locaties. Spree is niet vertaald. “go on a spree” betekent zoiets als fuifnummer of je uitleven. Dat klinkt waarschijnlijk te vrolijk. Het kan ook zijn dat het vooral in Amerika wordt gebruikt’.

‘Het wordt vaak door elkaar gehaald. Seriemoordenaar, massamoordenaar. Die vent is Las Vegas is inderdaad een vreemd verhaal, wat voor moordenaar het ook is’, beëindigt Bernard het onderwerp.

Seriemoordenaar

Een jaar of vijftien geleden had ik een vriend/collega die buitengewoon geïnteresseerd was in het onderwerp seriemoordenaar. Zijn interesse was begonnen met een boek van een FBI-agent over profilering. Daarin werd verteld hoe een seriemoordenaar wordt herkend, wat voor type mensen het zijn en waarin hij, en een enkele zij, verschilt van bijvoorbeeld een massamoordenaar.

Daarna las de vriend biografieën van moordenaars, boeken over psychopaten en aanverwante zaken. Het was geen obsessieve interesse van de vriend. Zijn interesse was gewekt, vertelde hij me eens, door zijn belangstelling in het begrijpen van andere mensen.

De seriemoordenaar verschilt niet van andere mensen. Hij is wat extremer, gaat een grens over die anderen tegenhoudt en er is wellicht een steekje los. Na een tijdje, ongeveer anderhalf jaar later, had de vriend genoeg van zijn ‘studie’.

Profilering en aanverwante zaken

In die anderhalf jaar hadden we er wel gesprekken over. Begrijpen van andere mensen wil immers iedereen, al is het maar om onszelf beter te begrijpen. Het boek Mind Hunter van de FBI-agent leende ik van hem. Van de inhoud kan ik me weinig herinneren.

Wellicht mede doordat ik daarna ook andere boeken rondom het onderwerp las. Daarbij moet je denken aan leugendetectie, psychopaten en dergelijke. Soms puur wetenschappelijke informatie, maar ook populaire boeken.

Landru

Henri Landru in de rechtszaal

Mijn vroegste herinnering ligt bij Landru. In mijn jeugd kocht ik een boek over deze Franse seriemoordenaar. Het was deel twee van een serie en ik had het eerste deel al.

Het enige dat ik me daarvan kan herinneren is dat ik de opzet van het boek leuk vond. Het leek op een tijdschrift, met thematische verhalen, kaders, lijstjes en dergelijke.

Henri-Désié Landru was beslist niet de eerste seriemoordenaar. Voor hem waren er al velen. En waarschijnlijk zijn er ook een groot aantal criminelen waarvan we niet weten dat ze meerdere doden op hun geweten hebben.

Las Vegas

De moordenaar in Las Vegas is dus geen seriemoordenaar. Wat hem heeft gebracht tot zijn daad weet (nog) niemand. Ik vraag me af of hij in een gangbare profilering valt. Dat zijn vader als psychopaat bekend stond bij de FBI is opvallend.

Er zullen ongetwijfeld wetenschappers zijn die daarbij, vanuit erfelijkheidsredenering, een kiem zien liggen van zijn massamoord.

Massamoord

Bij massamoord denk ik zelf niet direct aan een ‘lone wolf’. Eerder denk ik aan oorlogsmisdadigers als Hitler. Het probleem met massamoordenaars is dat ze vaak willekeurig lijken te handelen, dat kan overigens ook bij seriemoordenaars. En dat ze, zeker de laatste jaren, de dood vinden na hun daad.

Daardoor blijft het bij een massale moord. Terwijl ze wellicht, als ze waren blijven leven, meer moorden hadden gepleegd en dan massa-seriemoordenaar waren geworden. Van de moordenaar in Las Vegas wordt inmiddels aangenomen dat hij een escapeplan had. In het nauw gedreven door de politie wellicht heeft hij zelfmoord gepleegd.

Meer informatie:

• Mind Hunter is geschreven voor John E. Douglas. Een andere FBI-agent, Janine Driver, schreef het boek ‘You can’t lie to me‘.
• Wiki over de seriemoordenaar en over de massamoordenaar
• Een website over serial killers, waarop ook een shop met verzamelproducten.
• Een overzicht van serial killers met bijbehorende statistische en aanvullende gegevens (killercloud)
• Zie ook de berichten ‘Banksy ontmaskerd door geografische profilering‘ en ‘Lie to me, de serie‘