Waar blijft je lichaamsvet als je afvalt? Dat was de vraag die Ruben Meerman zich stelde. Hij viel in 2013 in korte tijd 15 kilogram af. Waar was dat buikvet gebleven, die lovehandles, dat armvet en ander lichaamsvet. Had hij ze uitgepoept. Nee, want ontlasting bestaat uit onverteerd voedsel, bacteriën en water.

Toch is vet een serieus product. Kijk je naar een liposuctie, het operatief verwijderen van vet, dan zie je de arts een klompje vet wegnemen. Bij gezond afvallen moet dat vet toch ook ergens blijven. Dus waar blijft je lichaamsvet als je afvalt?

Ruben Meerman

Ruben Meerman is geboren in Vlissingen. In 1980 verhuisden zijn ouders naar Australië, een week voor zijn negende verjaardag. Hij studeerde natuurkunde aan de Queensland Universiteit in Brisbane. Na een periode bij een technisch bedrijf voor filmcoatings werd hij een TV-persoonlijkheid.

Hij werd bekend als de surfende wetenschapper. Met leuke proefjes en voorbeelden wekt hij interesse bij kinderen voor techniek en wetenschap. Toen hij in 2013 15 kilogram vet kwijtraakte vroeg hij zich dus af waar blijft je lichaamsvet als je afvalt? Als wetenschapper ging hij op zoek naar het antwoord.

Waar blijft je lichaamsvet als je afvalt?

Veel mensen, waaronder artsen en diëtisten, denken dat vetmassa wordt omgezet in warmte en energie. Volgens Meerman en Andrew Brown, de professor met wie hij het onderzoek deed, is dat niet juist.

Het meeste lichaamsvet adem je uit als kooldioxide (ook wel koolstofdioxide = 1 koolstof en 2 zuurstof). Het antwoord op de vraag “waar blijft je lichaamsvet als je afvalt?” luidt dus: in de lucht.

Het sommetje

Meerman volgde eenvoudig de atomen en hun soortelijk gewicht. Brown en hij berekende dat je 29 kilogram zuurstof moet inademen om 10 kilogram vet kwijt te raken. Tijdens de stofwisseling produceer je dan 28 kilogram kooldioxide en 11 kilo water.

Met andere woorden. Van de 10 kilo lichaamsvet adem je 8,5 kilogram uit. De 1,6 kilo water raak je kwijt via je urine, ontlasting, adem, zweet, tranen en ander lichaamsvocht.

Onzichtbaar gas

Waarom is het zo lastig bovenstaande te geloven, vroeg Meerman zich af. Het antwoord luidt natuurlijk, omdat we kooldioxide uitademen als onzichtbaar gas. We zien het vet als zichtbare massa bij een operatie en kunnen niet geloven dat we het bij afvallen eenvoudig uitblazen.

Wat bijdraagt aan het ongeloof is het verhaal over calorieën. Calorieën die je inneemt, in feite energie, moet je ook verbranden. Als je meer energie verbrandt, val je meer af is de conclusie. Je valt dan inderdaad af, maar dus niet door de energie.

Afvallen

Het gaat bij afvallen over het omzetten van lichaamsvet in kooldioxide. Dat doe je door minder te eten en meer te bewegen. Ok, dat is hetzelfde verhaal dat de calorie-aanhangers vertellen. De vraag was echter niet hoe val je af, maar waar blijft het vet.

Minder eten en meer bewegen zet iets op gang in je lichaam waardoor je vet verbrandt. Waardoor en wat er gebeurt is bij de vraag “waar blijft je lichaamsvet als je afvalt?” niet relevant. Het antwoord op die vraag verklaart slechts waar dat overtollige, zichtbare lichaamsvet dat je meezeult blijft als je afvalt.

Surfende wetenschapper

Tijdens een TED-lezing legt Ruben Meerman het uit. Vanuit zijn ervaring als surfende wetenschapper doet hij dat beeldend:

Meer informatie:

• De TEX-presentatie van Ruben Meerman op youtube is verhelderend.
• Je kunt ook het verslag lezen dat Meerman en Brown schreven (PDF - 1,12 MB)
• Meerman schreef het boek ‘Big Fat Myths’, o.a. verkrijgbaar als ebook bij Bol.com.
• Zie ook het bericht ‘een buikje, vet en suiker‘