“ Raak me niet aan ”, hoor ik Lauren, als ik haar kantoor binnenloop, in staccato zeggen tegen een voor mij onbekende man. “Letterlijk niet en niet figuurlijk”, komt er achteraan, waarbij ze het laatste woord nadrukkelijker en harder uitspreekt.

Kort kijkt ze me aan met een micro gezichtsuitdrukking ter begroeting. Daarna gaat haar blik weer naar de man. Ze kijkt hem strak aan. Zijn gezicht kan ik niet zien. Ze zeggen niets tegen elkaar, wat voor een onprettige sfeer zorgt. Haar woorden, raak me niet aan, letterlijk niet en niet figuurlijk, blijven bij mij en ongetwijfeld ook bij hem hangen.

Aanraken

Raak me niet aan, denk ik, dat is een duidelijke uitspraak. Letterlijk en figuurlijk maakt het bijzonder. Aanraken. Dat is meestal fysiek. Maar je kunt ook emotioneel geraakt worden, bijvoorbeeld door muziek of een gebeurtenis. Dan is raken waarschijnlijk genoeg, aanraken is toch wat anders.

Terwijl ik mijn overdenkingen heb, staan Lauren en de man nog tegenover elkaar. Raak me niet aan. Had ze ook kunnen zeggen “blijf van me af”? Dat betekent in bepaalde gevallen hetzelfde. De man draait zich half om en loopt naar de deur, zijn gezicht nog steeds van mij afgewend.

Typeren

Als hij de deur achter zich heeft gesloten verwelkomt Lauren me en zegt ‘ik wil mijn hele leven leren, van alles en iedereen’. Ze vraagt of ik koffie wil en bestelt twee kopjes bij haar secretaresse. ‘Maar ik wil niet meer worden getypeerd. Daarvoor ben ik te oud en ervaren. Zeker niet door iemand die nauwelijks zichzelf kent of durft te zien’.

‘Hij raakte je aan door je te typeren?’, vraag ik voorzichtig.

‘Ja, hij ging mij uitleggen wie ik ben. Daar heb je meestal al niets aan. Want het is doorgaans een spiegel van de ander die op jou wordt geprojecteerd. Maar natuurlijk helemaal niet bij zo’n onbenul. Rot op idioot’, waarbij ik begrijp dat ze mij niet bedoeld.

Na een korte pauze zeg ik, ‘bij mij hangt het af van de setting. Ongevraagd, plompverloren commentaar hoeft van mij ook niet. In een discussie met een of meer goede vrienden kan het geen kwaad. Wij hebben toch ook wel gesprekken gehad waarbij we elkaar, door eerlijk en confronterend te zijn, aan het denken hebben gezet en wellicht verder geholpen’.

Onbevangen

‘Klopt, de setting is belangrijk en het vertrouwen dat je in elkaar hebt als goede vrienden. En zelfs dan is er nog verschil. Bij jou heb ik altijd een goed gevoel. Jij laat mensen in hun waarde. Ze mogen zijn zoals ze zijn. Ik zie dat ook in hoe je met anderen omgaat. Voor jou zijn mensen individuen waarin je oprecht en onbevangen geïnteresseerd bent’.

‘Ga door’, zeg ik lachend en enigszins in verlegenheid gebracht.

‘Ach, je hebt het vast vaker gehoord. Maar Klaas is een onbenul. Hij heeft altijd dubbele agenda’s, is eigenlijk vooral geïnteresseerd in zijn eigen belang en is altijd omringt met conflicten. En dan mij even vertellen hoe ik in elkaar zit, wat mijn problemen zijn. Volgens hem dus’.

Persoonlijke ontwikkeling

De koffie wordt binnengebracht. Even lijkt het erop dat het onderwerp is afgesloten. Dan gaat Lauren verder. ‘Persoonlijke ontwikkeling is goed. Er zijn altijd verbeterpunten. Ik wordt nog elke dag in situaties verrast door mezelf. Ineens een onzekerheid over iets, uitstelgedrag en dergelijke. Het verwijst naar iets waar ik naar wil kijken. Het zijn die dingen waar ik naar wil kijken, waar ik van leer en waardoor ik mezelf, maar ook anderen, beter leer kennen’.

‘Niet de karaktertekening die je al lang van jezelf hebt, maar de praktische zaken. De details waarmee je kleine dingen in je leven aangenamer maakt’, probeer ik een samenvatting.

‘Ja precies. Het kunnen ook best grotere dingen zijn. Het zijn meer vaardigheden die je kunt verbeteren, dan aangeboren, ingesleten en vastgeroeste grootheden. Val me niet lastig met karaktereigenschappen die vaak toch niet kloppen, maar stimuleer me als ik met iets worstel’.

Vraag en methode

‘Voor mij zijn daarbij twee dingen belangrijk. Zowel voor mezelf als bij helpen van de ander. Er moet een vraag zijn. Het heeft geen zin iemand te helpen met iets waar nog geen hulpvraag ligt, om het maar eens therapeutisch te zeggen. En de manier waarop is belangrijk. Van vrienden verwacht ik een zekere gelijkheid, niet dat ze een kruisverhoor beginnen, zich superieur opstellen of iets dergelijks’.

‘Precies. En bij Klaas klopt het dus van geen kanten. Afgezien van het feit dat hij niet oprecht is, roept hij vrijwel altijd algemeenheden waar ik niets mee kan. Vandaag was ik daar helemaal klaar mee. Wat heb je aan begrippen als egoïstisch en eigenwijs. Ook al zouden ze een juiste beschrijving van een karaktertrek zijn, wat ze bij hem dus nooit zijn, je bent het niet continu. Als je me wilt helpen vertel je wanneer ik dat ben of probeert te ontdekken wat er wellicht meespeelt op het moment dat het zich voordoet’.

Raak me niet aan

Ik lach bevestigend en begrijpend. ‘Wat ik me alleen nog afvraag is waarom je hem zei “Raak me niet aan”. Aanraken? Dat past toch niet bij typeren, zoals jij het bedoelt’.

‘Ach, ik flapte er maar wat uit. Wellicht dacht ik aan soortgelijke woorden of werkelijk aan aanraken. Hij is nogal van aanraken. Even een hand op je schouder en dergelijke. Ik heb daar geen moeite mee in het algemeen. Maar van hem vind ik, ook dat, vervelend’.

Ik neem een slokje koffie en nu lijkt het onderwerp Klaas werkelijk afgesloten.

Zie ook: ‘Asperger en een etiket‘ en de ‘gestoorde grappenmaker‘