Een Indiaan verlaat zijn wigwam een paar dagen. Als hij terugkomt is het gedroogde hertenvlees verdwenen, dat hij had achtergelaten aan een boom bij zijn wigwam. Een ander zou gaan rondvragen bij de buren. Maar de Indiaan gebruikt gewoon zijn ogen in plaats van zijn tong. En zijn ogen vertellen hem veel dingen.

Nadat hij heeft rondgekeken gaat hij naar een wigwam in de buurt. ‘Heb je een kleine, oude, blanke man met een kort geweer gezien?, vraagt hij daar. ‘Heb je hem de afgelopen twee dagen gezien? En had hij een kleine hond met een korte staart?’

De buurman van de Indiaan zegt; ‘Ja, ik zag hem. Hij en zijn hond waren op weg naar het zuiden’.

Indiaan er achteraan

De Indiaan neemt hetzelfde spoor. Een paar dagen later keert hij terug met de hond en het hertenvlees. Enkele blanke mannen hebben de vragen gehoord. En ze zagen de Indiaan vertrekken.

Bij zijn terugkomst gaan ze naar hem toe en zeggen: ‘We willen weten wie je vlees heeft weggenomen. Hoe wist je dat het een witte man was?

Deductie

De Indiaan antwoordt: ‘blanke man loopt met voeten naar buiten. Indiaan zet een voet achter de ander en loopt rechtdoor’.

‘Hoe wist je dat hij klein was en oud?’, vragen de mannen.

‘Hij bouwde een stapel stenen voor de boom met hertenvlees. Hij kan niet bereiken zonder, hij klein. En hij neemt kleine stappen, hij oud’.

‘Hoe wist je dan dat hij een kort geweer had?’

‘Hij steekt geweer in de grond tegen een boom. De kolf is klein stukje van de boom. Kort geweer’.

‘En hoe wist je dan dat hij een klein hondje bij zich had, met een korte staart?’

‘Hond zit in het zand. Kijkt hoe man vlees pakt. Hond laat markering achter in zand. Indiaan kan het zien met twee ogen’.

Kijken en zien

Het verhaal van de Indiaan komt uit het boek Wigwam Stories van Mary Judd. Zij tekende verhalen op van Noord-Amerikaanse indianen. Ik vond het een mooi verhaal omdat het illustreert wat ik al enkele jaren constateer en zeg, ‘we kijken allemaal wel, maar we zien zo weinig’.

Deductie door kennis

Deductie vanuit wat je ziet vind ik leuk. Ik lees ook graag verhalen zoals die van Sherlock Holmes. Het verschil met de Indiaan is dat daarbij ook kennis een grote rol speelt. Met kennis van korte geweren zou de Indiaan zelfs het merk geweer kunnen zeggen. Ook al zou dat voor hem niet relevant zijn.

Herzien

Ik moet ook denken aan een tekst die ik eerder schreef, ‘verder kijken dan de buitenkant’. Je moet kijken en willen zien, denk ik dan. Daarna interpreteren wat je ziet. En tenslotte durven erkennen dat je conclusie tijdelijk is. Dat het dus mogelijk is dat je die moet herzien, doordat je bent blijven kijken en meer hebt gezien.