- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Geluid, stemvorming en de Nederlandse TV

geluid, microfoon en articuleren

‘Het geluid is echt de sluitpost van een TV- en filmproductie’, zegt Erik. Het is een opmerking nadat Ronald vertelde dat hij geen Nederlandse producties meer kijkt. Hij ergert zich aan het slechte geluid, de slechte articulatie en de te harde muziek ten opzichte van de stemmen.

Het blijkt een algemene ervaring van de aanwezige vrienden. Volgens Charles komt het mede door de platte televisies. In de oude, grote televisie zaten behoorlijke geluidboxen. Bovendien werkte de grote bolle ruimte met beeldbuis als klankkast. Nu is zo’n box maximaal zo groot als de dikte van de televisie. Je bent haast verplicht er een soundbar bij te kopen.

Uitspraak en articuleren

De aanwezigen zijn het met Charles eens. Maar het geluid is beslist ook slechter geworden. ‘En vergeet de articulatie van presentatoren en acteurs niet’, roept Ronald. ‘Vroeger werd er aandacht besteed aan uitspraak en kreeg een presentator nog enige opleiding. Tegenwoordig worden ze gewoon van straat geplukt. Als je er goed uitziet of al op een of andere manier bekendheid hebt, als oud-sporter, vlogger of iets dergelijks, wordt je voor een camera gezet’.

Youp en de weermannen

Volgens Ton is het van alle tijden. ‘Laatst zag ik een oude show van Youp. Niet te verstaan die man. Hij brabbelde twintig jaar geleden al binnensmonds en doet eenvoudig zijn mond nauwelijks open. Wat dat betreft was het toen echt niet beter dan nu.

‘Aandacht voor je uitspraak toont ook persoonlijke interesse in je vak en respect voor de kijker/luisteraar’, zegt Charles. ‘Neem nou die weermannen van de NOS. De enige die je goed kunt verstaan is Mark Verhoef. Die andere hebben accenten en praten veel minder duidelijk’.

Geluid

‘Misschien hoort het bij articuleren, maar ik denk dat mensen op televisie verplicht stemvorming zouden moeten krijgen’, vindt Ronald. ‘Ze moeten weten hoe je ademhaalt, je lucht verdeelt en vooral hoe je je stem krachtig gebruikt en gelijkmatig in sterkte houdt’.

‘Daar ben ik het mee eens’, vult Erik aan. ‘Ik blijf erbij dat alles ook met aandacht voor geluid te maken heeft. Het probleem ligt echter niet bij de geluidstechnicus. Ik ben ervan overtuigd dat bijvoorbeeld bij studio-opnamen het geluid goed wordt ingeregeld. Maar als een presentator dan zijn spraakvolume niet enigszins constant houdt, harder praat of meer afstand tot de microfoon heeft dan bij het inregelen dan wordt het niets in de huiskamers’.

Philip Freriks

‘Zoals Philip Freriks bij de slimste mens. Je zou van zo’n oud-nieuwslezer toch enige kennis van spraak en geluid verwachten’, gooit Charles in de groep. ‘Maar het gaat van hard naar zacht en weer terug. Het is ook zo’n brabbelaar. Totaal geen respect voor zijn kijkers. Aan een volumeknop heb je niets bij zo’n dweil, je kunt aan het draaien blijven’.

‘Wat ook zo vreselijk is’, merkt Ronald op, ‘muziek’. Hij vraagt of we wel eens naar Nederlandse series kijken. ‘Nederlandse acteurs praten niet alleen slecht qua volume en uitspraak. Er zit ook nog eens muziek achter die stemmen. Vaak is die harder gemixt. Nou vergeet het dan maar. Zoals ik al zei, ik kijk geen Nederlandse televisie meer. Veel te vermoeiend. Doe mij maar een Engelse of Franse film. Daar is de uitspraak vaak even slecht, maar dan heb je tenminste nog ondertiteling’.

BBC en Noraly

Ik heb me op de vlakte gehouden, ook al ben ik het met veel commentaar wel eens. ‘Ik weet dat de BBC een aantal jaren geleden ook commentaar kreeg van luisteraars en kijkers. De prachtig Engels sprekende nieuwslezers waren toen vervangen. Het moest populairder en er kwamen jonge nieuwslezers met overduidelijk een, vaak Londens, accent’.

‘Dat heb je in Nederland ook gehad’, reageert Ronald. ‘Denk maar aan het commentaar toen Noraly Beyer nieuwslezeres werd. Maar zoals Charles al zei, het gaat bij omroepen niet meer om hoe goed je bent. Er wordt alleen gekeken naar populariteit, bekendheid en kijkcijfers. Ze zouden eens onderzoek moeten doen naar luistercijfers en de ergernis bij kijkers over het geluid. Ik denk dat het een groter probleem is dan ze wellicht denken. En helemaal voor ouderen, die tegenwoordig als enige nog televisie kijken’.

Zie ook bericht ‘geluidsdecor in openbare ruimte