Journalist te koop - boek Arnold Karskens

Journalist te koop t.e.a.b.

Drie weken geleden las ik het boek Journalist Te Koop van Arnold Karskens. Ik kreeg het boek van Rob, een vriend. ‘Het is echt wat voor jou’, zei hij erbij. Dat bleek te kloppen. Maar ik ga, nu ik het boek uit heb, toch eens vragen waarom Rob het een boek voor mij vond. Ik kan vele antwoorden bedenken. Zoals dat ik twee keer ben uitgeloot bij de School van Journalistiek, als freelancer al jaren met grote onregelmaat schrijf voor diverse tijdschriften, aan de wieg stond van enkele tijdschriften en nieuwssites.

Of gewoon omdat ik me, ook bij Rob, weleens beklaag over de huidige journalistiek. Over de onkritische houding van veel journalisten, de sensatiezucht, de gebrekkige kennis van het Nederlands en het van elkaar overschrijven van ‘(onjuiste) feiten’.

Arnold Karskens

Zelf zou ik niet snel een boek kopen van Arnold Karskens. Ik ken hem alleen als een van de vele ‘deskundigen’ bij nieuwsprogramma’s. Door zijn optredens daar had ik een ambivalent beeld van de oorlogsverslaggever.

Maar na een bepaalde uitzending van Nieuwuur nam ik niet meer serieus. Het ging daarbij, als ik me goed herinner, vooral om zijn houding. Net even te zelfingenomen, te overtuigd van zijn gelijk. Zonder hem echt te kennen kwam hij op mijn lijstje dubieus.

Journalist te koop

Journalist te koop, verschenen in 2016, bleek een interessant boek. In het boek interviewt Karskens een twintigtal journalisten over corruptie in de Nederlandse journalistiek. Het was naar aanleiding van het boek Gekaufte Journalisten van, de inmiddels volgens sommigen onder verdachte omstandigheden overleden, Udo Ulfkotte. Dat boek deed in Duitsland veel stof opwaaien en riep de vraag op naar de situatie in Nederland.

Als ik me goed herinner uit de inleiding was Karskens gevraagd iets met de Nederlandse vertaling van dat boek te doen. Toen dat niet doorging besloot Karskens zelf op onderzoek te gaan. Hij koos voor een rijke schakering journalisten, van extreem links tot behoorlijk rechts. Er zaten bekende namen bij. Maar ook enkele journalisten die ik niet kende. En enkele favorieten uit mijn verleden; om maar aan te geven dat er ook een paar heel oude bij waren.

Centrale vraag

Karskens volgt een strak stramien rond de centrale vraag, ‘is een journalist te koop tegenwoordig?’. Elk interview begint met een schets van de interview-omgeving. En ook in het uitschrijven van het interview is er ruimte gemaakt voor enige persoonlijke bespiegeling bij het gesprek. Waarschijnlijk afhankelijk van de relatie die Karskens met de geïnterviewde heeft, balanceerden de verhalen tussen interview en gesprek.

Leuke inzichten

Het draait in Journalist te koop vooral om de centrale vraag en de daarvan afgeleide vragen. Toch worden in de verhalen ook leuke inzichten gegeven in het reilen en zeilen op een redactie. Daarbij onthullen sommige geïnterviewden ook situaties of spreken ze zich uit over collega’s. Karskens heeft in die gevallen de betrokkenen of collega’s gelegenheid gegeven te reageren. Hun reacties zijn in het boek opgenomen.

Vrijwel alle geïnterviewden doen ook uitspraken over de journalistiek in het algemeen, politieke journalistiek (waar corruptie op de loer ligt), politici en dergelijke

Algemeen beeld

Het algemene beeld, of mijn conclusie, dat blijft hangen na het lezen van Journalist te koop is:

  • Corruptie in de journalistiek is van alle tijden. Hooguit is de vorm veranderd.
  • Het risico neemt toe. Bijvoorbeeld doordat redacties inkrimpen en meer freelancers worden ingehuurd. Die laatste zijn voorzichtiger in hun berichtgeving om in de markt te blijven.
  • De grens tussen waarheidsvinding en politieke, commerciële en functionele onafhankelijkheid wordt steeds kleiner.

Pittige uitspraken

Ik ben veel specifieke uitspraken vergeten of ik weet niet meer wie de uitspraak heeft gedaan. Dat vond ik namelijk op het moment van lezen niet belangrijk. Ik heb wel enkele aantekeningen gemaakt, vooral omdat sommige geïnterviewden hun mening nogal pittig (uitgesproken) verwoorden.

Maar Journalist te koop is vooral een boek dat je zelf moet lezen. En dan maak je eventuele aantekeningen gewoon zelf. Het boek is een interessant kijkje in de huidige journalistiek en de wereld eromheen. Bedankt dus Rob voor het boek; je had gelijk het was echt iets voor mij.

En Arnold Karskens is van mijn lijstje dubieus geschrapt. Wat blijft is het ambivalente gevoel. Maar naar zijn onlangs verschene boek ‘Nepnieuws explosie‘ ben ik, na het lezen van Journalist te koop, natuurlijk wel benieuwd.

De geïnterviewden

  1. Martin Sommer
  2. Alexander Münninghoff
  3. Ebru Umar
  4. H.J.A. Hofland
  5. Stan van Houcke
  6. Theodor Holman
  7. Joris Luyendijk
  8. Annabel Nanninga
  9. Udo Ulfkotte
  10. Hassnae Bouazza
  11. Rudie van Meurs
  12. Derk Jan Eppink
  13. Max Pam
  14. Joost Niemöller
  15. Martin Visser
  16. Jan Roos
  17. Brenno de Winter
  18. Gertjan van Beijnum
  19. Jan Dijkgraaf
  20. Xandra Schutte
  21. Eric Smit

Meer informatie

  • Een vertaling van het boek van Udo Ulfkotte kwam uiteindelijk toch ‘gekochte journalisten‘. Eerder schreef hij al ‘So lügen Journalisten
  • Journalist Engbert Mingema schreef een uitgebreide recensie over het boek Journalist te koop.
  • Een bericht over het boek op de eigen site van Karskens
  • Mogen alle journalisten, een onbeschermd beroep, hun bronnen beschermen. Een artikel ‘alleen echte journalisten tellen mee‘ van Henk Blanken uit 2010 op de website DNR, een onafhankelijk weblog voor het debat over de toekomst van de Nederlandse journalistiek.
  • In dat kader is het natuurlijk leuk te weten wie of wat een journalist is, hoe het wordt gedefinieerd. Daar zal de NVJ anders over denken, maar de hoogste Europese rechtbank (het Europese hof) defineert het alsvolgt in het Satamedia-arrest (zie 52 t/m 62): een journalist is iedereen bij de bekendmaking aan het publiek van informatie, meningen of ideeën, ongeacht het overdrachtsmedium. Deze activiteiten zijn niet voorbehouden aan mediaondernemingen en kunnen een winstoogmerk hebben.
  • En over de bescherming van journalisten op de site van NOS ‘journalisten moeten net zo beschermd worden als politieagenten’
  • Zie ook bericht ‘Overschrijven van Internet‘ of ‘Joris Luyendijk, pinksterweekend
Print deze pagina
Bovenstaand bericht is geschreven op 12 mei 2018 door in de categorie 2018, Algemeen

Vorige en volgende berichten

« Ouder: Nieuwer: »

Een willekeurig bericht

Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *