- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Vriendendienst, niet met je core business

vriendendienst

Het is natuurlijk helemaal niet verkeerd af en toe een vriendendienst te doen. Er is zelfs niets tegen regelmatig een vriendendienst doen. Maar niet met je core business. Dat laatste werd me jaren geleden al vertelde. En daarna waren er ook meerdere mensen die het adviseerden.

Zoals Karel drie jaar geleden. ‘Je moet geen vriendendienst doen met werkzaamheden waarmee je je geld verdient’.

Een week daarna belde hij me. Of ik eventjes een tekst voor hem wilde schrijven. Eventjes, dat ook nog. Ik antwoordde hem ‘voor jou 250 euro’. Hij reageerde bits.

Om hem aan zijn eigen uitspraak te herinneren vulde ik mijn antwoord aan met ‘maar voor een verhuizing kun je natuurlijk altijd een beroep doen op me. Dat doe ik graag als vriendendienst voor je’.

Hij mompelde iets dat ik niet verstond en hing op. Het duurde daarna twee maanden voor hij weer iets van zich liet horen. Hij was beledigd, vertelde hij me. In mijn ogen had hij zich vooral laten kennen. Iemand die je oprecht een advies geeft, moet zelf toch wel de eerste zijn die het goede voorbeeld geeft en je helpen het advies op te (kunnen) volgen. Het contact met Karel is weer goed.

Vriendendienst zonder voorwaarden

Een vriendendienst kan echter ook vervelend verlopen, of je het nu wel of niet met een core business dienst doet. Dat bleek een paar maanden geleden in de zaak van fotograaf Wim Notenboom tegen PR-adviseur Peter Egge, beiden uit Lekkerkerk.

Wim en Peter waren vrienden. Peter bezorgde Wim af en toe opdrachten. Als tegenprestatie leverde Wim foto’s voor de website van het PR-bureau van Peter. Dat ging over en weer met gesloten beurzen als vriendendienst.

Wim stelde geen voorwaarden aan het gebruik van de foto’s. Een keer zette Peter de naam van zijn vriend bij een foto, veertien keer deed hij dat niet. Peter bewerkte tien van de vijftien foto’s, zonder dat Wim daar bezwaar tegen maakte.

Rechtszaak

Maar de vriendschap bekoelde. Toen vond Wim het ineens niet leuk meer dat zijn foto’s werden bewerkt, meestal zonder naamsvermelding waren geplaatst en hij er geen vergoeding voor had gekregen. Peter daarentegen vond het onzin dat hij ineens moest betalen. Daar was nooit iets over afgesproken. Hij had de foto’s altijd gratis mogen gebruiken.

Peter haalt de foto’s van Wim van zijn site. Maar hij weigert een vergoeding te betalen. Ze komen er samen niet uit en Wim legt zijn zaak voor bij de rechtbank. Daar eist hij ruim 19.000 euro voor gederfde gebruiksvergoeding en ruim 6.000 euro voor de kosten van de rechtsgang.

De rechter vindt echter dat de levering inderdaad als een vriendendienst mag worden beschouwd. Peter is er terecht vanuit gegaan dat hij het auteursrecht niet heeft overtreden, onder andere doordat er door Wim geen voorwaarden zijn gesteld en het gebruik zonder bezwaar over meerdere jaren plaats vond.

Alle argumenten overwegend wijst de rechter de vordering van Wim af. En hij veroordeelt hem tot het betalen van de door Peter gemaakte kosten van 5500 euro.

De les

Toen ik met vrienden over de rechtszaak sprak was de reactie, en daarmee de les, duidelijk. Bij vriendendiensten vanuit je core business:

Bij zakelijke aangelegenheden moet je ook met vrienden zakelijk omgaan.

Maak geen ruzie met vrienden

Het eerste betekent dat je afspraken bevestigt, voorwaarden stelt en dergelijke. Eigenlijk precies zoals je dat met klanten doet.

Bij een gewone vriendendienst, zoals helpen bij verhuizen, schilderen (als dat niet je core business is) etc. is het goed een schade aansprakelijkheidsverzekering te hebben. Hoewel daar nog veel leemtes in blijken te zitten

Het verhuizende zusje

Een vrouw helpt haar zus met het verhuizen van een kast. Laten we ze respectievelijk Els en Agnes noemen. De kast moet naar boven en Els staat al bijna boven aan de trap. Bij het maken een bocht in de trap moet Agnes een draaibeweging maken. Daarbij verliest ze haar evenwicht. De kast glijdt uit haar handen.

Om niet met de kast naar beneden te vallen geeft ze het nog even snel een flinke duw omhoog. Hierdoor raakt de arm van Els bekneld tussen kast en muur. Ze loopt hierbij zodanig ernstig letsel op, dat de arm moet worden geamputeerd.
Ze stelt haar zus aansprakelijk.

Uiteindelijk beslist de rechter dat het een ongelukkige samenloop van omstandigheden is. De vordering wordt afgewezen. Maar pas na een lange juridische weg.

Lees hier het gehele verhaal met verwijzing naar vonnissen en informatie vanuit de verzekeringswereld.

Vriendendienst

Wat is een vriendendienst? Het woord is een samentrekking van de woorden ‘vriend’ en ‘dienst’.

Over wat een vriend is, blijken veel mensen verschillende gedachten te hebben. Een mooie definitie van een vriend las ik een tijdje terug: een vriend is een persoon met wie je vertrouwelijk bent en met grote genegenheid omgaat.

Een algemene definitie van een dienst zou kunnen zijn: een handeling waarmee je iemand tot nut bent

Een vriendendienst is dan: een nuttige handeling voor een persoon met wie je vertrouwelijk bent en met genegenheid omgaat.

Corruptie en belangeloosheid

In mijn beleving is een vriendendienst belangeloos. Integriteitscommissies denken daar anders over. Die zien bij vriendendiensten het gevaar van corruptie. Want, zo stellen zij, er ontstaat altijd kans op een, al dan niet uitgesproken, verwachting van een tegenprestatie.

Die kan ook in de toekomst liggen vanuit een ‘voor wat, hoort wat’. Wat met zo’n mooie Latijnse uitdrukking ‘Quid pro quo’ heet. Het is zelden zo mooi uitgesproken als door Anthony Hopkins in ‘Silence with the Lambs’.

Voor mij is een vriendendienst dus belangeloos (over dat woord zou je overigens ook een filosofische discussie kunnen hebben). Engelsen kennen de vriendendienst niet zoals wij. Zij spreken van ‘a kind return’. Daar zit weer wel de wederdienst in.

Oude vriendendienst

Vaag herinner ik me dat ik het woord vriendendienst ooit tegenkwam in een tekst uit de 13e eeuw. Vanzelfsprekend geschreven in heel oud Nederlands, dus anders gespeld. De vroegste vriendendienst die ik nu kan terugvinden is uit 1624. Het is van Dirk Rafaelsz. Camphuysen.

In een stichtelijke rijm schrijft hij over iemand die niet zo spontaan is met zijn vriendendienst. Maar hij is er uiteindelijk altijd wel:

Dit lang (door zieckt vertraeght) rijm-werckjen zendt u toe
Een die in vriendendienst wel zwack, maer nooyt is moe’.
Niet als die dat zich roemt’t welck uw gedicht hem heet,
Maer als zulck die, ten deel, Godts recht ten minsten weet
etc.

Zie ook de berichten ‘flapdrol‘ of ‘vrienden maken, zo doe je dat’