‘Je hebt gelijk, klagende Nederlander is een pleonasme’, lacht Sonja, ‘zoals de witte schimmel van sinterklaas, groen gras en stoute priesters’.

Het is natuurlijk overdreven klagende Nederlander een pleonasme te noemen. Alsof we geen andere eigenschappen hebben. We onderscheiden ons immers ook bijvoorbeeld als de enthousiaste sportminnende en vooral sportkijkende Nederlander.

Reden tot klagen?

Heeft de klagende Nederlander reden tot klagen? Het ligt er maar aan. Wanneer je de positie van Nederland bekijkt ten opzichte van andere landen, zou je zeggen van niet.

We staan in vrijwel alle voor landen positieve top-10 lijsten. Nederland staat op de derde plaats bij de meeste innovatieve landen. We zijn onevenredig welvarend en zijn achtste op de lijst van rijke landen. Ons kikkerlandje is de 18e grootste economie in de wereld. En datzelfde kleine landje is, achter de Verenigde Staten, de grootste exporteur van landbouwproducten.

Er zijn nog veel meer lijstjes waar Nederland bovenaan te vinden is. Zonder lijstjes kunnen we ook constateren dat we een goed onderwijs- en zorgsysteen hebben, ook al klagen we daar graag over. En nergens is de mobiliteit, zowel qua vervoer als internet, zo goed geregeld als in het dichtbevolkte Nederland.

De buurman

Wanneer we onze positie bekijken ten opzichte van onze mede-Nederlanders is er wellicht wel reden tot klagen. De verhoudingen lijken soms zoek. Het systeem lijkt sommigen te bevoordelen, anderen in de steek te laten.

Maar het kan ook zijn dat ik klaag. Niets menselijks is mij vreemd, dus ook ik ben een klagende Nederlander.

Lagen

Het klagen van de klagende Nederlander heeft overigens meerdere lagen. Soms lijkt het echt klagen, het uiten van serieus ongenoegen. Maar meestal is er geen echt ongenoegen en heeft het klagen een ander doel, achtergrond of reden.

Dan heeft het klagen het karakter van een terloopse opmerking. De klacht zou dan evengoed tegengesteld daaraan kunnen worden opgemerkt. Het grappige is dat daar verschil in is te herkennen. De Utrechter bijvoorbeeld klaagt met zelfspot, de Amsterdammer met bluf en de Rotterdammer dicht bij zijn ware aard. Maar iedereen doet het met een boodschap.

Boodschap en succes

En dat verklaart wellicht het succes van Nederland. We klagen, wat een uiten van emoties is, en dat lucht op. Maar de boodschap komt daarmee wel naar buiten. Er gaat iets niet goed. Niet zo beroerd, dat we uit de top-10 vallen. Maar wel beroerd genoeg om te signaleren en er iets aan te doen.

En als het signaal door meerdere leden van de bevolking wordt opgepakt begint de verbetering. Het klagen van de klagende Nederlander is signaleren, uiten en een boodschap uitdragen. En dat is beter dan angstig, stil zijn en dingen voor jezelf houden.

Klagende Nederlander

Klagen heeft ons door de eeuwen geholpen hoog op de vele lijstjes te staan. Buitenstaanders zien wellicht de klagende Nederlander. Maar wij weten dat het een prachtige uitlaatklep is, die ons bovendien ver heeft gebracht.

En wat deert het ons, klagende Nederlander te zijn, als we ook gewoon bovenin staan op het lijstje van meest gelukkige natie.

Zie ook berichten over geluk en de inspiratiebron