Mensen gebruiken knoflook al duizenden jaren om ziekten te behandelen. Hetzelfde geldt voor cannabis producten en paddestoelen. Cannabis kwam echter in de jaren twintig van de vorige eeuw in een verdomhoekje. Dat kwam met name door de psychoactieve stof THC. En de anti-drugscampagnes van Harry J. Anslinger, financieel gesteund door de familie DuPont en krantenmagnaat Randolph Hearst.

En voor paddestoelen werden we bang gemaakt; ze zouden giftig zijn. Terwijl farmaceuten in vrijwel al hun producten delen van paddestoelen verwerken, vanwege de bewezen heilzame werking.

Naar die werking van knoflook, cannabis en paddestoelen (fungis) deden veel wetenschappers al onderzoek. De meesten keken naar resultaten bij de mens. Biochemicus Peter Rose, van de universiteit van Nottinghem, keek naar de knoflook zelf. Hij zag vooral de moeilijke biologie van de knoflook.

Knoflook

Onderzoekers zijn het over eens dat eten van knoflook het risico op allerlei kwalen verminderd. Meest genoemde voorbeelden zijn kanker, hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Waarom knoflook zo gezond is, hoe het werkt, blijkt veel lastiger te beantwoorden. Dat komt doordat knoflook een complex bolgewas is, met talrijke verbindingen.

De specifieke smaak bijvoorbeeld kom van de zwavelverbindingen in knoflook. De knoflook plant absorbeert die uit de grond en neemt het op in aminozuren en moleculen die zwavel opslaan. Dat doen overigens meer planten uit de lookfamilie.

Zwavel verbindingen

Tijdens het bereiden van een maaltijd met knoflook breken die moleculen met zwavel in ongeveer vijftig verschillende verbindingen met zwavel. Veel onderzoekers denken dat in die verbindingen het geheim van knoflook ligt. Maar hoe het precies werkt is nog niet duidelijk. Terwijl dat wel belangrijk is.

Want de manier waarop we knoflook verwerken heeft invloed op de zwavelverbindingen. Hakken, snijden, fermenteren in alcohol of persen van knoflook. Het geeft allemaal verschillende zwavelverbindingen.

Complexe biologie

Elk gebruik kan een verschillend effect hebben op de mens en andere zoogdieren. Dat maakt het onderzoeken van knoflook zo lastig, zegt Peter Rose. Elke wijze van eten krijgt een andere manier van omzetting tijdens de stofwisseling. Het is moeilijk een gemeenschappelijk verwerkingsmechanisme vast te stellen.

Het kan zijn dat de bereiding van de knoflook bepaalt waar het voor ons een gunstig effect heeft. Dat verklaart mogelijk ook de soms tegenstrijdige resultaten van onderzoeken. In studies naar de effecten van knoflook op de mens bestaat er nogal wat ongelijkheid. Soms is het effect extreem. Terwijl er bij een vrijwel vergelijkbaar onderzoek niets gebeurt.

Gasvormige moleculen

Peter Rose en zijn team zijn vooral geïnteresseerd in de invloed van knoflook (eigenlijk de zwavelverbindingen) op signaalmoleculen die ons lichaam zelf aanmaakt, zoals stikstofmonoxide en waterstofsulfide. Die moleculen spelen een belangrijke rol bij de communicatie van cellen en het in balans houden van lichaamsprocessen. Bij ziekten treedt er een verstoring op van dat evenwicht.

Bij een experiment in een laboratorium bleek dat de zwavelverbindingen zorgden dat er meer van die signaalmoleculen werden aangemaakt. Het zou kunnen zijn dat het, een van de, manieren is waarop knoflook het menselijk lichaam beïnvloedt.

CBD en complexiteit

In bovenstaande verhaal van Peter Rose zie ik een overeenkomst met cannabis en veel andere planten. Dat is de opmerking dat er meerdere resultaten kunnen zijn, afhankelijk van de bereiding. Dat geldt waarschijklijk voor veel meer planten.

In de media lees ik, in artikelen over CBD, bijvoorbeeld dat er nog weinig bekend is over cannabis. Terwijl er honderden, zo niet duizenden, onderzoeken zijn gedaan naar de effecten van cannabis. Je kunt echter niet zo maar alles met elkaar vergelijken.

De details

Je moet bijvoorbeeld kijken naar de details. Zoals ik liet zien bij kaneel. In de media stonden, naar aanleiding van onderzoeken naar kaneel, berichten over de gunstige werking. Mensen zouden baat hebben bij gebruik van kaneel.

Maar bij de onderzoeken werd de originele kaneel uit Ceylon gebruikt. En niet de chinese variant die wij in de supermarkt kopen. Die Chinese heeft een geheel andere samenstelling (structuur) en daarmee ook een ander effect.

Cannabis en kritisch blijven

Cannabis is, evenals knoflook, een moeilijke plant. Een plant ook waaraan de afgelopen jaren veel is gesleuteld door kwekers. De manier van verwerking of gebruik kan een verschillend effect opleveren, zoals bij knoflook. Inmiddels zijn er echter zoveel cannabisvarianten, dat zelfs daardoor de effecten kunnen verschillen.

Bij alle informatie die naar buiten komt moet je dus kritisch zijn. En eventueel aanvullende informatie inwinnen. Dan blijkt soms dat er zelfs heel andere dingen spelen.

Paddo’s

Zoals bijvoorbeeld bij paddo’s. Die werden verboden nadat een Frans meisje overleed in Amsterdam, zogenaamd door Paddo-gebruik. Wat niet wordt verteld is dat het niet de paddo’s waren, maar dat het meisje al lange tijd suïcidaal gedrag vertoonde.

De meeste media namen de berichtgeving eenvoudig over. Terwijl het verbod op paddo’s in 2008 gewoon een politiek dealtje was tussen de ministers Klink en Hirsch Ballin. En de toen Amsterdamse officier van justitie Fred Teeven die graag staatssecretaris wilde worden.

De biologie van planten mag complex zijn, constateer ik dan, de menselijke factor maakt het vaak nog ingewikkelder.

Meer informatie:

• Een verslag over het onderzoek van Peter Rose verscheen in het tijdschrift ‘Trends in Pharmacological Sciences’, 26 april 2018
  • Andere onderzoeken van Peter Rose rondom knoflook en zwavelverbindingen zijn bijvoorbeeld te vinden op Researchgate (meerdere verslagen verschenen in het hierboven genoemde tijdschrift)
  • Onderzoeken naar knoflook zijn daar ook te vinden
• Mijn bericht over kaneel, ‘Honing en kaneel‘.
  • Eenzelfde probleem als hierboven geschetst met kaneel doet zich ook voor bij interpretaties in de media over de gezondheid van chocolade. Daarbij vergeten de auteurs maar even te vertellen dat het gaat om pure chocolade met minimaal 80% cacao. Bovendien is er nog wel wat te zeggen over cacao of caco bij de onderzoeken. En ook belangrijk, het niet gebruiken van de Van Houten methode.
  • Bij wasabi is er ook een vergelijkbaar probleem. De echte Japanse wasabi-wortel (Eutrema Japanicum), waarmee de onderzoeken worden gedaan, is hier nauwelijks verkrijgbaar. In supermarkten ligt de westerse wasabi (seiyo wasabi), die is gemaakt van mierikswortel en mosterd.