‘Meneer van Maarsseveen u komt als geroepen’, zegt Geert van Drukkerij a/d Vecht als ik binnenloop. We kennen elkaar lang genoeg, dus ik begrijp dat zijn formele begroeting iets betekent.

‘Loop eens mee’, gebaart Geert me verder zijn zaak in.

‘Kijk een oude kaart van Maarssen. Uit een tijd dat Maarsseveen nog tegen de Kaatsbaan lag’.

Maarsseveen

Dat is daardoor vanzelfsprekend het eerste waar ik naar kijk, het stukje Kaatsbaan. De kaart is uit 1867. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat Maarsseveen toen nog zo ver doorliep. Er is immers vanaf het ontstaan van het gerecht Maarsseveen heel wat mee gezeuld; verkaveld met een mooi woord.

Maar inderdaad lijkt de grens van Maarsseveen door de Kaatsbaan te lopen. Vandaaruit gaat de grenslijn verder door de Vecht, langs de bekende buitenhuizen Doornburg en Goudestein, het huidige gemeentehuis. De grens loopt zelf verder en houdt Breukelen aan de linkerkant.

Rond Huis ten Bosch

Aan de andere kant loopt de grens rond het toenmalige gemeentehuis in Huis ten Bosch. Tegenwoordig het woonhuis van Joost Lanschot. Vlak achter het landgoed buigt de grens op de Maarsseveensevaart weer af richting de Vecht. Daar loopt het door de Vecht richting Utrecht.

‘Nee, na de afbuiging bij de Maarsseveensevaart loopt het rechtdoor. De grens die jij ziet is van Zuilen, toen nog als Zuylen geschreven’, merkt Geert op, wijzend naar de grenslijnen.

‘Hoe dan ook. Er moet na 1867 weer heel wat zijn verkaveld, verkocht, geannexeerd en dergelijke. Want van het plaatsje Maarsseveen is alleen het huidige Oud-Maarsseveen over’.

Kwart uur gaans

Aan de plattegrond is daarover verder niets af te lezen. Toch zijn er nog wel enkele leuke dingen op te merken. Rechtsboven bijvoorbeeld staat ‘Kwart uur gaans’ en eronder een streep met een kwart teken. En daaronder nog een streep met Nederlandse Mijl.

‘Die Nederlandse Mijl is ongeveer 5 kilometer’, vertelt Geert. Hij had het al opgezocht. Dat roept echter wel vraagtekens op.

‘De bovenste streep wekt de suggestie dat je die afstand in een kwartier kunt lopen. En dat zou, door de suggestie van de langere streep, meer zijn dan die 5 kilometer van de streep eronder’.

Nederlandse mijl

De Hollandse of Nederlandse mijl is een oude lengtemaat die in de loop van de tijd verschillende afstanden aangaf. In 1867 was het ongeveer 5 kilometer, wat overeenkwam met 1 uur wandelen.

‘Waarschijnlijk geeft de bovenste lijn de werkelijke wandelafstand aan. De onderste lijn vertelt slechts in welke maat wordt gemeten’, merkt Geert op.

‘Ik weet dat de Kaatsbaan 140 meter lang is, dus met de schaalvermelding hebben we ook een referentie. Bijzonder overigens dat ze daar een komma gebruiken bij het duizental’.

Meten

Geert pakt een liniaal

‘De ware grootte van de kaart weet ik niet. Maar op deze kaart is de Kaatsbaan 2 centimeter. Bij een schaal van 1 tot 25.000 is dan dus 125 meter. Dat klopt wel ongeveer. Het hangt er immers vanaf waar je begint te rekenen, op de hoek met de Lange- en Herengracht of ergens op de Evert Stokbrug’.

‘Ja, waar je begint te meten geldt zowel voor jouw meting als die van de gemeente. En bovendien is er in de afgelopen honderd jaar wel het een en ander veranderd waarschijnlijk. Met name aan de kant van de Bruna’.

Van Maaskant Faber

Terwijl Geert en ik over de kaart gebogen staan komt er een man binnen, die ik al eens heb gezien. De man heeft foto’s bij zich en begint met Geert een gesprek over de Maarssense gasfabriek. Het blijkt dat de man bezig is een verhaal te schrijven over de gasfabriek, waarvan zijn familie ooit eigenaar was en de directie voerde.

Zijn overgrootvader was in 1904 de eerste Faber die directeur en enig aandeelhouder van de fabriek werd. Als ik dat hoor kijk ik naar de kaart van 1867. Daarop staat de fabriek al getekend. ‘Kijk de gasfabriek staat er al op’, roep ik enthousiast.

De man stelt zich met een knipoog voor als Van Maaskant Faber. Het gesprek vervolgt over de gasfabriek en de foto’s. De kaart met Maarsseveen is even vergeten.

Zie ook het bericht over Fort Maarsseveen