Kaas is verslavend. Ik kan dit bericht beginnen met een verhaal over toevalligheden in mijn leven. Maar wat me gisteren gebeurde illustreert het. Cor belde, ‘ik heb een prachtig boek gelezen, jij vindt dat waarschijnlijk ook wel interessant’.

‘Dat zou kunnen’, reageer ik, ‘heb je een titel’.

‘Het heet ‘The Cheese Trap’ van dokter Bernhard. Kaas is verslavend volgens hem. Hij vergelijkt het met harddrugs. Kaas eten heeft invloed op je beloningssysteem. De vetten zijn bovendien dodelijk, ze veroorzaken hart- en vaatziekten’.

‘Interessant. Ik wil het zeker eens doorbladeren’. We praten nog even door over de bevindingen van Cor en zijn anti-kaas boek’.

Kaas is verslavend

Na het telefoongesprek ga ik verder met waar ik mee bezig was. Tien minuten later wordt ik gebeld door Ronald. ‘Weet je nog dat we het laatst over kaas hadden. Dat jij weer vaker Franse kaasjes wilt eten’.

‘Ja dat weet ik nog. Volgens jou waren die vetten niet gezond’, antwoord ik.

‘Nou dat blijkt dus toch anders te liggen. Verzadigd vet is nog steeds niet goed. Maar bij kaas, yoghurt en melk blijkt het toch niet helemaal ongezond. Hoe het precies werkt weten de geleerden nog niet. De hartstichting maakt bij verzadigde vetten al een uitzondering voor kaas en yoghurt. Zij weten ook niet precies hoe het werkt, maar het gebruik zou zelfs gunstig kunnen zijn’.

In het vervolg van het gesprek meld ik ook nog even het verhaal van Cor. Kaas is verslavend. Ronald vond het ook een beetje bizar klinken.

Kaas tegenstrijdigheid

De berichten, binnen een paar minuten, lijken elkaar tegen te spreken. Dat is ook de strekking van de toevalligheden in mijn leven. Wanneer ik een bericht krijg is er vaak kort daarna al een tegenbericht of een melding van een afwijkende waarheid. Ik schreef er al eerder over.

Na het telefoontje van Ronald ben ik weer verder gegaan met mijn werk. Maar voor ik daarna een volgende klus begin, denk ik toch even over de beide gesprekken na.

Verslavend

Kaas is verslavend volgens dokter Barnard (foutje van Cor, het is niet de dokter Bernhard van Bonnie St. Clair). In een andere context dacht ik afgelopen week ook al aan verslaving. Het ging over alcohol, gokken en dergelijke verslavingen.

Er bleven daarbij twee gedachten hangen. Ten eerste dat je niet van de een op de andere dag verslaafd bent. Er is een glijdende schaal. Ten tweede dat er meerdere factoren een rol spelen, waarbij het beloningscircuit in de hersenen er eentje is. De factoren die tot verslaving leiden verschillen volgens mij bovendien per verslavend object.

Dopamine

Hulpverleners en deskundigen op verslavingsgebied gaan er vanuit dat 5% van de gokkers verslaafd is of een gokprobleem heeft. Dat laatste is op de glijdende schaal naar verslaving nog net geen verslaving.

Van gokken is bekend dat het (bijna) winnen een gelukzalig gevoel geeft door de dopamine die je hersenen aanmaken. Dat gevoel wil je weer ervaren, dus ga je direct door met gokken of op een ander moment. Hetzelfde proces heb je bij bepaalde drugs.

Kaas is verslavend of niet

En ik begrijp van Cor dat de schrijver van dat boek er ook ongeveer zo over denkt, ‘kaas is verslavend doordat je dopamine aanmaakt’. Ik denk zelf dus dat er in het algemeen bij verslaving meerdere factoren een rol kunnen spelen. Twee belangrijke zijn bijvoorbeeld, zeg ik met mijn lekenkennis: situatie en gewenning.

Ik eet elke ochtend een boterham met pindakaas. Als die er een keer niet is, eet ik wat anders. Ben ik verslaafd aan pindakaas? Absoluut niet. Ik ken veel mensen die een vaste en variabele boodschappenlijst hebben. De basisartikelen zijn van het vaste merk en soort (een merk Pindakaas, een merk boter en melk, een afwasmiddel etc). Groenten voor die dag en een dessert zijn de variabelen.

Volgens Cor ligt de aanleiding van het boek bij het kaasgebruik van Amerikanen. Door kaas eten zouden veel Amerikanen overgewicht hebben. Dat zou dan komen door de verslaving. Maar dat mensen kaas in hun voedingspatroon (gewenning) hebben, wil niet zeggen dat ze verslaafd zijn. Wanneer het er niet meer is, of het is te duur, dan stappen ze bij kaas echt wel over op iets anders.

Als je er ‘te’ voor staat

Het probleem van het overgewicht is de hoeveelheid die ze eten en de calorieën van het vet. Zoals verstandige moeders vroeger al zeiden , ‘alles waar te voor staat is niet goed, behalve tevreden’. Ze eten eenvoudig te veel.

Waar ik ook aan denk is de rechtszaak over de 10 pizza’s. Een familie spande een rechtszaak aan toen een familielid was overleden na het eten van 10 pizza’s. Volgens hen was de pizzaboer verantwoordelijk. Hij had niet verteld dat het niet verstandig is 10 pizza’s te eten. Was de dode man verslaafd aan pizza’s of zijn pizza’s verslavend? Nee, het was een domme Amerikaan die geen maat kon houden.

Alcoholgebruik

Bij situatie denk ik aan heel veel voorbeelden. Maar vooral aan de situaties waarbij we al snel van alcoholverslaving en alcoholisten spreken. De mannen die na hun werk even in de kroeg een, twee of enkele biertjes drinken. Of de vrouw die thuis, voor het avondeten, eerst even een witte wijn of de beruchte sherry drinkt.

Ik ken een aantal van die mannen en vrouwen. En ik zie het als een situatie met gewenning. Hebben ze vakantie, een vrije dag of een afspraak elders, dan komen ze niet in de kroeg en drinken niet. En verandert hun leven, bijvoorbeeld door nieuwe relatie, gaan sporten etc dan is de alcoholgewenning wellicht in zijn geheel weg. Bij alcohol speelt overigens ook het prettige gevoel door de dopamine die wordt aangemaakt in de hersenen.

Alles is verslavend

Wellicht kan alles wat je een prettig gevoel geeft verslavend zijn. Echt verslaafd ben je echter pas aan het eind van de verslavingsglijbaan. Je bent niet ineens verslaafd.

Kaasverslaving, ik geloof er niet in. Kaas is verslavend, wat een onzin. Ik zal Cor even bellen dat ik het boek niet hoef te lenen.

Calcium in kaas en verzadigd vet

Dan ik hem direct vertellen over verzadigd vet. Veel mensen nemen geen kaas omdat er veel verzadigd vet in zit. Ze hebben gehoord dat het type vet is dat je moet vermijden. Maar je moet, zoals bij veel dingen, naar het geheel kijken. Bij het verteren van kaas komen de verschillende voedingsstoffen tegelijk vrij. Calcium trekt daarbij de verzadigde vetten aan. Daardoor kan het lichaam de vetten niet opnemen. Die ongezonde vetten gaan met je ontlasting het lichaam uit.

Je lichaam kan volop genieten van de vitaminen, mineralen en eiwitten in kaas. De hoeveelheid zout in kaas is eigenlijk het enige dat je in de gaten moet houden. Als je uitgaat van de aanbevolen 6 gram zout per dag, dan kom je daar met drie boterhammen met kaas en wat stukken uit het vuistje al in de buurt.