Gisteren sprak ik een vriendin waarmee ik korte tijd een relatie had. Het was in een periode van meerdere korte relaties achter elkaar. Opvallend vond ik toen dat ongeveer 8 van de 10 vrouwen een tatoeage had en waarschijnlijk nog heeft. De meesten hadden een onderrug tattoo, oneerbiedig ook wel ‘tramp stamp’ genoemd. Enkelen hadden daarbij ook nog een dolfijntje of iets anders kleins op de enkel.

Elke tattaoeage was, en is, voor mij gewoon een gegeven. Zelf heb ik niets met tattoos en ik hoef er geen. Maar als iemand anders er eentje ofe meerdere wil, dan zijn ze daar natuurlijk vrij in. Het was ook geen onderwerp tijdens de paar dagen of weken dat ik bij een vrouw verbleef.

Tatoeage

Het gesprek kwam gisteren echter wel op tatoeages. Het gaf me de gelegenheid te vragen of er nog tattoos waren bij gekomen. Want volgens velen is het hebben van een tattoo verslavend. Heb je de eerste eenmaal laten zetten, dan volgen er al snel meer. Tenminste dat is de algemene gedachte.

De vriendin had verder geen tatoeages, vertelde ze. En de reden sprak me aan. Hoewel ze er wellicht nog wel eentje wilde, schrikte haar het toekomstbeeld af. En dat begrijp ik. Want ik heb ze gezien, de getatoeëerde mensen die ooit een tatoeage lieten zetten op hun strakke lijf. Maar hun lijf werd ouder en de tattoo een vervormd en vaal verbleekt tekeningetje.

Tijdgeest

Vroeger hoorde een tatoeage bij zeelui, verslaafden en anderen die een beetje buiten de maatschappij stonden. Sinds filmsterren, voetballers, muzieksterren en anderen een tattoo namen is het geleidelijk (weer) populair geworden. Voor zolang het duurt natuurlijk. Want het zetten van een tatoeage is al eeuwen een golfbeweging. Iets dat past in een bepaalde tijdgeest.

Je kunt je vanzelfsprekend afvragen waarom in deze tijd, of is het alweer voorbij, een tattoo gewild is. En welke invloed de omgeving daarbij speelt. Messi bijvoorbeeld liep jaren te voetballen zonder tatoeage, tussen van boven tot onder geinkte medespelers. Nu heeft ook hij een zogenaamde sleeve (rechterarm) en een inmiddels redelijk gevuld linker onderbeen. Naast tijdgeest is het dus wellicht ook besmettelijk, zoals in de uitdrukking: waarmee je me omgaat word je besmet.

Verslavend

Zoals hierboven al aangehaald zijn tatoeages volgens velen ook verslavend. Iemand schreef eens: ‘toen ik vrienden vertelde dat ik mijn eerste tatoeage zou laten zetten, reageerde ze dat ik er snel meer zou hebben. Dat vond ik onzin. Maar na de kleine tattoo op mijn enkel volgden er snel meer. Vreemd vond ik dat. Want het doet pijn, kost veel geld en is permanent’.

Zijn tatoeages verslavend? Nee. Dat is het antwoord wanneer je de mening over verslaving van diverse autoriteiten op het terrein van verslaving leest. Hoewel er natuurlijk ook altijd wetenschappers onder die autoriteiten te vinden zijn die er anders over denken.

Verslaving

Voor een klant schrijf ik regelmatig over verslaving. Daarbij kwam ik ooit zes interessante criteria tegen om verslaving aan te beoordelen:

• Belangrijkheid – hoe belangrijk is het onderwerp van verslaving in het leven de persoon
• Stemming – in welke mate wordt het gebruikt om te ontsnappen (verdoven, ontspannen)
• Tolerantie – moet er meer worden gebruikt om die effecten (stemmingsverandering) te voelen
• Onttrekking – heeft het tot gevolg dat men een bepaalde gewenste activiteit niet meer kan uitvoeren
• Conflict – leidt het tot problemen met anderen, werk, hobby’s en verlies van controle
• Terugval – als het gebruik een tijdje stopt valt iemand dan terug in gebruikspatroon

Die criteria voor gokverslaving, alcoholverslaving en dergelijke gelden volgens mij niet voor het laten zetten van een tatoeage.

Raakvlakken

Er zijn natuurlijk wel raakvlakken met de voorbeelden van verslavende zaken. Degenen die tatoeages afschuwelijk vinden zullen die overeenkomsten wellicht benadrukken. Er zijn onderzoekers die tatoeages beschouwen als gedragsverslaving. Anderen noemen de pijnkick verslavend, de zelfverwonding of het ontsnappingsgedrag van een tatoeage.

In het tijdschrift ‘European Psychiatry’ (V29 S1 2014) schrijft Ivan Sosin, hoogleraar narcologie in Charkov daarover. Hij vindt dat de voorkeur voor een tatoeage onder jongeren een epidemie veronderstelt. Die veranderde volgens hem in een tattoo-verslaving (manie schrijft hij tussen haakjes). Deze heeft aanzienlijke invloed op de persoonlijkheidspsychologie en geest.

Een enge conclusie

Hij concludeert dat zijn onderzoek aantoont dat tatoeage-problemen in de moderne mens bestanddelen heeft van verslaving. Deze zouden voldoen aan klinische criteria van ICD-10 (een gestandaardiseerd classificatiesysteem voor diagnosen). En zijn gevonden criteria benoemt hij alsvolgt:

• Zoeken naar specifieke tattoo-sensaties (acute intoxicatie)
• Stabiel verlangen naar permanente nieuwe tatto-ontwerpen (pathologisch stimuleringssyndroom)
• Psychologisch en emotioneel ongemak van sensatie voorafgaand aan nieuwe tatoeage (dat hij vergelijkt met ontwenningssyndroom)
• Uitbreiding van dimensie, volume en dergelijke (tolerantie symptoom)
• Bewijs van gevolgen van tatoeage (huidafwijkingen, bacteriële infecties etc.)

En zo gaat hij nog even verder. Zijn criteria lijken op een uitleg van de eerder genoemde criteria. Gelukkig weerleggen veel collega’s van hem zijn inzichten. Zij zien het in ieder geval niet als een verslaving.

Gewenning en omgeving

Verslavingstherapeut Daniel Selling uit New York ziet vooral de omgeving. Vanuit zijn praktijk in New York zegt hij dat het woord verslaving wordt misbruikt als het om tatoeages gaat. Je kunt volgens hem hooguit spreken van gewenning en afhankelijkheid.

Daarbij kan het gaan om de adrenalinestoot voor, tijdens of na het inkten. Na het inkten bijvoorbeeld als je jezelf in de spiegel ziet en weet waarom je een bepaalde tattoo liet plaatsen. De pijn van het zetten, de irritatie na het plaatsen kan een kick geven. Ook veel later bij het besef dat jij en je lichaam dat konden dragen.

Mooi of niet

Er is veel meer over tatoeages te zeggen. Ik vond de tattoos bij de vriendinnen opmerkelijk. Gisteren kwam het onderwerp ter sprake toen we een man met een ‘lelijke’ tatoeage in zijn nek zagen. Daarentegen kan een fraaie tatoeage best indrukwekkend zijn. En wellicht zelfs een kunststukje, zoals bijvoorbeeld de enorme leeuw op de rug van Mephis Depay.

Maar ik zie zo’n beest dan ook direct op oudere leeftijd. Verschrompeld, vaal en nauwelijks nog de koning van de jungle. Gelukkig is Memphis dan al gestopt met voetballen, doet hij zijn shirtje nauwelijks nog uit in het openbaar en zou alleen wellicht zijn vrouw mijn huidige schrikbeeld kunnen bevestigen.

Meer informatie:

Er is veel meer wetenschappelijke informatie over tatoeages. Daarbij werd vanuit meerdere invalshoeken gekeken naar zaken rondom het zetten van een tatoeage.

• Het meest interessant vond ik echter wiskundige model dat Ian Eames ontwikkelde. Deze expert op het gebied van vloeistofmechanica aan het University College London kan daarmee voorspellen hoe een tatoeage zal gaan veranderen en vervagen. Bij het zetten van tatoeages prikt een naald, circa 3.000 keer per minuut, een druppel inkt in de huid. Die inkt is niet bestand tegen de effecten van veroudering van de huid. Na verloop avn tijd verspreidt de inkt zich, naarmate de cellen zich delen of afsterven en het lichaam verlaten. Hoe snel dat gebeurt hangt af van meerdere factoren, zoals grootte van de tatoeage, plek op het lichaam, blootstelling aan de zon, inkttype, huidtype etc. ( Tatoeage vervaalt (72 downloads ) van artikel).
• zie ook het bericht ‘tatoeages, getekend voor het leven‘