Eergisteren verscheen een onderzoeksrapport over hop in bier. Hop, eigenlijk het gerijpte hopbitterzuur, is volgens Japanse onderzoekers goed voor je cognitieve vaardigheden. Vooral voor ouderen lijkt het, met de huidige vergrijzing, prettig als de cognitieve vaardigheden (rekenen, schrijven, geheugen etc) minder snel achteruit gaan. Maar je moet er wel vroeg mee beginnen volgens de onderzoekers.

Het hop in bier

Hop is een plant die is ingedeeld bij de hennepfamilie. Het zijn met name de bitterzuren en oliën uit hop die bijvoorbeeld bier zijn karakteristieke smaak geven. Eén van die zuren is gerijpt hopbitterzuur (MHBA = matured hop bitter acids).

De onderzoekers waren geïnteresseerd naar de effecten van MHBA. Met name op de cognitieve functie en de gemoedstoestand bij gezonde ouderen, bij wie al enige cognitieve achteruitgang kon worden waargenomen. Hun studie suggereert volgens de onderzoekers dat MHBA de cognitieve functies en gemoedstoestand (depressieve gevoelens) verbetert.

De deelnemers

Eerder onderzoek door diverse wetenschappers toonden al bij muizen een opmerkelijk verbetering na toedienen van bitterzuren. De Japanse onderzoekers gingen een stap verder. Zij deden hun onderzoek met 100 autochtone Japanners tussen 45 en 69 jaar. De deelnemers moesten Japans als hoofdtaal hebben en negatief scoren op een SCD-test.

Die test beoordeelt subjectieve cognitieve achteruitgang (SCD = subjective cognitive decline). In dit geval bestond het uit een vragenlijst met 24 vragen die duiden op die achteruitgang. Daarnaast waren er meerdere situaties om een mogelijke deelnemers uit te sluiten van deelname, bijvoorbeeld de regelmatige bierdrinker.

Onderzoek

De deelnemers werden verdeeld over twee groepen van 50 man. Een groep nam dagelijks, twaalf weken, een capsule met 35mg MHBA, de andere een placebo van dextrine. Tijdens die twaalf weken mochten ze hun overige voeding- en levenspatroon niet veranderen.

Door omstandigheden bleven uiteindelijk 98 deelnemers over. Zij deden diverse testen. Dat was bijvoorbeeld de RAVLT-test om het geheugen te testen, een woordassociatie-test (S-PA) en enkele testen om omgang met bijvoorbeeld angsten te meten.

Hop in bier in populair berichten

Je kunt erop wachten dat binnenkort populaire tijdschriften (waaronder natuurlijk ook veel damesbladen) over dit onderzoek schrijven. En dan natuurlijk met de kop ‘bier drinken verbetert geheugen’ of ‘hop in bier tegen Alzheimer. Of iets dergelijks.

Terwijl het dus niet gaat over hop, maar over een zuur dat in hop zit. Bovendien is het natuurlijk nog de vraag hoeveel van dat bitterzuur in bier aanwezig is. En welke invloed alcohol heeft op de uitslag. In het onderzoek ging het immers om een capsule met alleen het MHBA, eigenlijk een voedingssuplement dus.

Hop in bier

Hoeveel MHBA zit er eigenlijk in bier? Of is het er alleen in het begin van het productieproces, verandert de samenstelling bij het maken van bier, is er bij bier een negatief entourage effect etcetera.

Ik heb de vragen maar niet gezocht. De Japanse onderzoekers hebben de afgelopen jaren veel meer onderzoek gedaan. Daarbij hebben ze gekeken naar verschillende ingrediënten én de effecten van bier en hop in bier. Het huidige onderzoek ging om cognitieve vaardigheden en gemoedstoestand. Eerder zagen ze al dat hop in bier helpt bij verbranden van vet en andere voordelen heeft.

Japanners en alcohol

Nog even terug naar de capsule bitterzuur en het bier. Het is bekend dat minstens 50% van de Japanners een afwijkend ADH- en ALDH-enzymsysteem heeft. Daardoor kunnen ze minder goed tegen alcohol dan Westerse mensen. Door de andere afbreking van alcohol krijgen ze veel aceetaldehyde in hun bloed. Dit leidt tot hoofdpijn, zweten, hartkloppingen en lage bloeddruk.

In de eerdere onderzoeken van de Japanners met bier kan dit een rol hebben gespeeld in de resultaten. In het geval van de onderzoeken een positieve rol, die er wellicht bij Westerse mensen niet is. En zo zijn er meer vragen die niet worden beantwoord in de onderzoeken.

Biertje!!!

Het nadeel van veel onderzoeken is dat ze slechts naar één ding kijken, vaak in een geïsoleerde situatie. Dat ding kan een ingrediënt zij, een gedrag, een situatie of iets anders. Heel veel factoren die van invloed kunnen zijn worden daarbij niet meegenomen.

Daarom ben ik altijd voorzichtig met de resultaten van dit soort onderzoeken. En helemaal met de berichtgeving daarover in tijdschriften. Dat neemt niet weg dat ik na het schrijven van dit bericht naar de koelkast loop…

De onderzoeken

• Het recente onderzoek met de bizar lange titel ‘Supplementation with Matured Hop Bitter Acids Improves Cognitive Performance and Mood State in healthy Older Adults with Subjective Cognitive Decline‘ van Takafumi Fukuda en anderen, gepubliceerd in 2020 (PDF - 302,64 KB).
• Een eerder onderzoek met een even lange, maar veelzeggende titel ‘Matured Hop-Derived Bitter Components in Beer Improve Hippocampus-Dependent Memory Through Activation of the Vagus Nerve‘ van Tatsuhiro Ayabe en anderen uit 2018 (PDF - 1,36 MB).
• Yamazaki en zijn team zagen het hormoon cholecystokinine in bruin vetweefsel, door bittere componentent in hop. De titel van hun verslag in 2018: ‘Secretion of a gastrointestinal hormone, cholecystokinin, by hop-derived bitter components activates sympathetic nerves in brown adipose tissue’. (PDF - 854,33 KB)
• Er zijn veel meer onderzoeken naar de effecten van hop. Nog eentje, die van Taniguchi uit 2015. Weer een fraaie titel, laat je verrassen (PDF - 788,27 KB)

Aanvullende informatie

• Bier brouwen is een biochemisch proces (chemische processen binnen en met levende organismen). Tijdens zo’n proces kunnen er allerlei dingen gebeuren, zoals al eens schreef bij ‘scheikunde in de keuken’. Er kunnen verbindingen plaatsvinden waar wetenschappers nog te weinig vanaf weten. Bovendien zijn er nog andere invloeden dan alleen in het lichaam. Welke invloed hebben andere producten die tegelijkertijd worden genuttigd en welke invloed heeft beweging, slaapgedrag en dergelijke. Neem ter illustratie twee deelnemers aan bovenstaand onderzoek:
  • Akira zit veel thuis te werken, kijkt vier uur Netflix met een zak chips onder handbereik. Wanneer hij bier drinkt kauwt hij tegelijkertijd op twee Sportlife gums
  • Haruki fiets dagelijks naar zijn werk, leest ter ontspanning voornamelijk thrillers en drinkt af en toe een biertje.
• Oorspronkelijk bestond bier uit gemout gerst, hop en water. Tegenwoordig worden er ook andere ingrediënten aan toegevoegd. Hop bevat honderden te onderscheiden stoffen, bijvoorbeeld ruim 250 oliën. Zij zorgen voor het aroma van het bier en gaan de bitterheid tegen. Die bitterheid komt van de zuren. Daarvan heeft bier er ook velen, en brouwers onderscheiden die in alfa-zuren en bèta-zuren. De smaak van bier wordt overigens ook behoorlijk beïnvloed door het water. Bier bestaat voor ruim 90% uit water, daarbij speelt bijvoorbeeld hardheid en verontreiniging. Dat laatste gelukkig vooral in de middeleeuwen toen men bier maakte met grachtwater.
• Bij zuren gaat het bij scheikundigen om de Ph-waarde (power of hydrogen = kracht van waterstof). Bierbrouwers spreken bij zuren meer van zuur, scherp, zuur en scherp aroma of zure smaak en dergelijke. Zuurgraad in de vorm van Ph-waarde speelt wel een rol bij het brouwproces.
• Overzicht van smaak componenten in bier ( Smaak componenten in bier (engels) )
• Geïnteresseerd in bier. Lees de uitgebreide wiki over Bier

Boek

Houd je van lezen en bier? Lees dan ‘Alle tijd‘ van Ronald Giphart uit 2019. Vrienden beginnen een bierbrouwerij. Het heeft 419 pagina’s. Dat konden er volgens mij ook 300 zijn, maar te dikke boeken blijken de mode momenteel.