- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Panorama VanVoor, een fantastische rubriek

Panorama VanVoor

‘Panorama VanVoor vind ik fantastisch’, zegt Egbert. Hij koopt elke vrijdagmiddag een aantal opiniebladen vertelt hij me, twee Nederlandse en een paar buitenlandse. Daarbij pakt hij ook altijd de Panorama. ‘Ter ontspanning. Een paar goede misdaadverhalen, de pagina mopjes en natuurlijk de makeover’. Dat laatste blijkt dus Panorama VanVoor.

We praten nog even door over opiniebladen in Nederland. En over de onderzoeksjournalistiek van Follow The Money en De Correspondent. Daarna neemt hij me mee naar zijn corona-proof thuiskantoor, zoals hij dat noemt. Daar toont hij me drie Leitz archiefdozen met uitgescheurde pagina’s Panorama VanVoor.

Panorama VanVoor

Hij bewaarde ze niet allemaal, vertelt hij. Sommige vond hij het bewaren niet waard. ‘Maar moet je kijken’, zegt hij, terwijl hij een spread uitvouwt, ‘deze is toch prachtig. Moet je dat kadertje zien en dan wat ze daar van maakten. Ongelooflijk’. Egbert vertelt het met een blik zoals je die ziet bij mensen die vol passie over hun werk of hobby praten.

Egbert bladert nog wat door de gevouwen pagina’s. Wanneer hij er eentje uithaalt weet hij ook direct, zonder de bijgaande tekst te lezen, te vertellen wie het is, wat ze doet en dergelijke. Wanneer we even later weer naar zijn woonkamer gaan is het onderwerp Panorama VanVoor afgesloten. Maar als ik naar huis ga denk ik toch nog even terug aan het tot dan toe onbekende aandachtshoekje van Egbert.

Panorama VanVoor jubileum

Twee maanden later ben ik het gesprek over opiniebladen en Panorama VanVoor alweer vergeten, als Egbert belt. Panorama VanVoor bestaat 25 jaar meldt hij. ‘Deze week besteden ze er aandacht aan in Panorama’, vult hij zijn mededeling aan. Waarom moet of wil ik dat weten, flitsen mijn gedachten heen en weer.

Ik vertelde Egbert twee maanden geleden dat ik alle uitgaven heb van de Amerikaanse Playboy. Dat ik daarnaast wellicht ook nog wel wat vreemde, tijdstelende aandachtshoekjes heb. En dat ik die rubriek in de Panorama ook met veel plezier bekijk, als ik bij de kapper ben en er toevallig een mooie metamorfose in staat. Na een korte stilte, waarin het lijkt alsof Egbert me even alleen laat met mijn gedachten, zegt hij, ‘wellicht iets voor je blog’. Nou, bij deze.

Panorama

Panorama omslag jaargang 1 nr. 1

Omslag van de eerste Panorama, 2 juli 1913

Het tijdschrift Panorama is in 1913 opgericht als familieweekblad voor Rooms-Katholieken. Na die tijd sleutelen hoofdredacteuren wel eens aan het bladconcept. Maar de oorspronkelijke gedachte blijft min of meer overeind.

Het laatste topjaar van Panorama is 1974. Het heeeft dan een oplage van 403.950 tijdschriften. Daarna daalt de oplage en het aantal abonnees gestaag. In 1994 noteert de administratie van VNU een oplage van 193.356, een halvering in twintig jaar.

Rob van Vuure

VNU haalt Rob van Vuure dan als hoofdredacteur weg bij VIVA en geeft hem die functie bij Panorama. Ik loop in die tijd als freelancer op enkele redacties van VNU. Er wordt met ontzag over Rob van Vuure gesproken. Hij heeft dan al meerdere tijdschriften met tegenvallende oplagen geholpen, als hoofdredacteur of als creatief analist voor redacties.

Bij Panorama gooit Van Vuure het roer vrijwel direct om. Panorama verandert van familietijdschrift naar mannenblad. Blote borsten op de omslag staan bij velen symbool voor de nieuwe koers. Maar er zijn meer aanpassingen.

Panorama Van Haar Voor Hem

De omslagverandering is opvallend in de kiosk en stimuleert impulsaankoop. Een van de andere aanpassingen is een nieuwe rubriek. Het heet volgens mij dan nog Van Haar Voor Hem. Een vrouw ondergaat een metamorfose voor haar echtgenoot of vriend.

Geleidelijk komen er vrouwen die om andere redenen in de rubriek Panorama VanVoor willen. Ze doen het voor zichzelf, bijvoorbeeld omdat ze kilo’s zijn afgevallen. Of ze richten zich op hun partner, een onbereikbaar idool of pogen bijvoorbeeld een voetbalelftal te stimuleren (‘Lia voor Frank de Boer’).

Tijdschriftenland

Na de ingreep van Rob van Vuure stijgt de omzet licht. Het jaar erop ligt het al bijna weer op het oude niveau van 1994. Toch is de ingezette verandering niet verkeerd. De mediawereld verandert. Lezers worden individueler en hebben meer keuzes. En de keuzemogelijkheden worden zelfs nog veel groter.

Inmiddels is het tijdschriftenland verder veranderd. VNU verkoopt een merendeel van haar bladen, waaronder Panorama, in 2001 aan de Finse uitgever Sanoma. In 2014 wil Sanoma van meerdere tijdschriften af. Het Groningse familiebedrijf Pijper Media neemt de mannenbladen over. Een aantal jaren later gaan Margriet, Libelle en soortgelijke bladen naar DPG Media.

Pijper Media

De familie Pijper heeft een drukkerij. Vader Albert en zijn zoons Anton en Bas nemen bladen over van Sanoma en worden geleidelijk uitgevers. Hoewel geleidelijk. Ze hebben vanaf 2014 Nieuwe Revu, Playboy en Panorama. Drie tijdschriften met een sterke naam door een lange en/of bijzondere historie. En bij de overname door Pijper Media een bedroevende oplage. Panorama komt niet boven de 40.000 exemplaren.

Natuurlijk zou ik het leuk vinden hier over de Pijpers te schrijven, een mooi voorbeeld van overleven in de ook roerige drukkerijwereld. Maar het gaat om Panorama VanVoor.

De rubriek

Pijper Media is verstandig genoeg om de bedrijfsvoering van de tijdschriften aan te pakken, maar de concepten over te laten de meegekomen redactie. Panorama VanVoor wordt voortgezet. De huidige hoofdredacteur, Peter van de Kraats, werkt al vanaf begin jaren negentig bij Panorama. Eerst als freelancer en vanaf 2006 als chef redacteur. In juni 2017 neemt hij het hoofdredactionele stokje over van Frans Lomans, die dan tien jaar hoofdredacteur is geweest.

In de Panorama van deze week staat dus een artikel over het 25-jarig bestaan van de rubriek. Daarin wordt Rob van Vuure aangehaald over de kracht van Panorama VanVoor. Die zit in vier dingen: kleurenfotografie, de transformatie van een normale vrouw in een topmodel, dat de foto van één vrouw is bedoeld voor één man, en de gimmick.

Het succes van Panorama VanVoor

In zijn column in Volkskrant verklaart Rob van Vuure in 2013 het succes van Panorama VanVoor leuker. Daarin beschrijft hij de vier succesgeheimen aan de hand van de spread ‘Van Sabina voor Kees’ ongeveer als volgt

Succesgeheim 1

De 36-jarige Drentse Sabina is gefotografeerd in lingerie, bijna naakt, voor haar echtgenoot Kees. Maar tegelijkertijd kijken 200.000 Panoramalezers mee. Dat getal klopt natuurlijk niet. Want het is de oplage. Elke Panorama heeft minstens 3 zogenaamde meelezers, want het is het populairste tijdschrift in de leesmap van de kapper. Die minstens 600.000 meelezers stoten elkaar aan bij het zien van de rubriek op de bank, in bed en natuurlijk bij de kapper.

Succesgeheim 2

Op de lingeriefoto ziet Sabina er spetterend uit. Naast die glamourfoto staat in een kadertje Sabina afgebeeld in haar caissièrekloffie. Op het pasfotootje blijkt ze een gewone dorpeling met bril en borsten van twaalf in een dozijn. De boodschap is ‘iedereen kan aantrekkelijk zijn’.

Succesgeheim 3

Panorama verloochent zijn achtergrond als familieblad niet. Hoe verleidelijk het model ook is, de foto is zo kuis als wat. Geregeld moeten Hans Toonen, de fotograaf, en Hans Wientjens, de belichter, een model erop wijzen dat het netjes moet blijven. Panarama is voor mannen, maar het ligt bij de kapper naast de Donald Duck.

Succesgeheim 4

Kleurenfotografie. Als je in Panorama een zwart-witfoto plaatst denkt de lezer volgens Van Vuure dat die foto is mislukt. Een Panorama-foto moet in kleur. Bij Viva kon een stijlvol zwartwit. In Panorama mag het volks.

Doelgroep

Dat laatste brengt me bij de doelgroep waar de uitgever zich op richt met Panorama. Eentje overigens, ik meld het alvast, waar Egbert niet toe behoort. Frank Hitzert, hoofdredacteur van 1998 tot 2004, zegt daarover bij het 85-jarig bestaan van Panorama:

De man die Panorama nu leest is middle of the road, een doodgewone man, meestal getrouwd en de dertig gepasseerd. Nee, de oprichters van de nieuwe milieupartij zitten er niet bij. We schrijven ook zelden over de zelfkant van de maatschappij. De heroïnehoertjes zijn van Nieuwe Revu. Panorama is een blad waar je een prettig gevoel aan moet overhouden.

Dat laatste lukt, met Panorama VanVoor, ook heel goed als je niet tot de doelgroep behoort. Kijk maar op de Facebook-pagina van Panorama VanVoor.

Aanvullende informatie