- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

ADAM, een eenmalige Amsterdamse Playboy

ADAM en Peter J Muller

Gerrit zit in een tijdschrift te bladeren als ik bij hem binnenloop. Op de omslag staat met grote letters ADAM. Als ik tegenover hem aan zijn bureau zit, slaat hij het dicht en schuift het naar me toe. ‘Volgens mij de enige uitgave van Adam, een nul-nummer uit 1983’, zegt hij.

Ik kijk naar de twee stapeltjes krantenknipsels die links en rechts van hem liggen. Gerrit is weer aan het opruimen. Daar is hij al enkele weken mee bezig. ‘Kranten aan het uitzoeken?’, vraag ik naar de bekende weg. ‘Ja, en daar zat dat tijdschrift tussen. Ik was erbij betrokken, maar ik weet niet meer hoe’.

De eerste ADAM

Eerste NL Playboy mei 1983

Eerste NL Playboy mei 1983

In mei 1983 komt de eerste Nederlandse Playboy uit. Het bevat een interessante fotoshoot met Jerney Kaagman en een spraakmakend interview met politicus Dick Dolman. Of interessant en spraakmakend omgedraaid. In ieder geval worden over beide artikelen vele gedachten gedeeld bij koffiemachines.

Een paar maanden later kondigt bladenman Peter J. Muller aan met een soortgelijk mannenblad te komen. Het zal ADAM gaan heten. Het eerste nummer gaat hij modelleren naar inhoud en opmaak van Playboy.

Daarna kan het blad volgens hem een eigen gezicht krijgen. Die methode heeft hij eerder succesvol toegepast bij Weekend. Dat brengt hij uit nadat Story enige bekendheid heeft opgebouwd en daarmee ook het pad effende voor zijn soortgelijke tijdschrift.

ADAM, Amsterdamse Playboy

Elk nummer moet een nieuwe avontuur zijn, vertelt Muller, met telkens nieuwe medewerkers. Het zal een lekkere mix zijn van goede interviews, columns en bloot. En de nieuwe 19-jarige vriendin van Muller, die volgens hem een opzienbarende visie heeft op seks, adviseerde er ook een blote man in te zetten. Na een paar maanden zal Muller kijken of het blad een lang leven beschoren is.

Op donderdag 13 oktober 1983 ligt ADAM in de kiosk. Hoofdzakelijk in Amsterdam. En het tijdschrift dat in een oplage van 50.000 exemplaren is uitgekomen, heet geen ADAM. Want subtiel is er een ‘-teken geplaatst, waardoor het nieuwe mannenblad A’dam heet. Maar van een afstandje valt dan nauwelijks op.

Knulligheid

De redactionele reacties op ADAM staan voornamelijk in Amsterdamse kranten. Trouw kopt een bericht met “Playboy kan gerust zijn: A’dam is uit”. De inhoud van het bericht is duidelijk: het blad is prachtig gedrukt, maar dat is meer een kwestie van genoeg centen bij de hand dan goede stukken op papier zetten’. De stukken van Boudewijn Büch en Laurie Langenbach wegen niet op tegen de rest, schrijft Ruud Verdonck: mooie gedrukte knulligheid.

ADAM is een lokaal Amsterdams blad met enig bloot uit de buitenwijken, gaat Verdonck verder. Nadat hij daarvoor over het blad, dat mikt op de man met nog wat geld, al schreef: zelfs als je tot de absolute minima behoort valt je bij het alleen maar passeren van een kiosk de nog diepere armoede van A’dam op’. Waarbij hij met A’dam vanzelfsprekend verwijst naar ADAM.

ADAM’s zachte dood

Een tweede ADAM komt er niet. Een aantal jaren later zegt Peter J. Muller daarover dat geldtekort hem nekte, zoals in 1980 ook bij zijn eerdere project met dagblad De Dag. ‘Iedereen liet me barsten. Het was alsof men het leuk vond om mij, die eigenwijze en zelfbewuste Muller, eens af te zien gaan. Ik was te rijk geweest, te ongewoon’.

Nu 38 jaar later en terug bij een haast vooroorlogse preutsheid, moet je zelf maar even kijken wat je van de eerste en enige ADAM vindt (PDF - 22,02 MB).

ADAM en A’DAM

Waarom het tijdschrift als ADAM wordt aangekondigd en als A’DAM verschijnt, kan een leuke vraag zijn voor tijdschrift historici. Was het bedacht of gebeurde er iets in de tussentijd. Immers de verwijzing naar Amsterdam geeft een leuk woordgrapje. Maar de plotselinge verandering kan ook een auteursrechten-kwestie zijn geweest. Adam is immers een algemene naam, die ook voor een tijdschrift al kan zijn vastgelegd.

Want het lijkt of er altijd ADAM’s tijdschriften zijn geweest, waarvan sommige toen nog steeds bestonden. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld komt Fawcett Publications in 1952 met het mannenblad Adam. Na acht uitgaven voegen ze het in 1954 samen met het tijdschrift Cavalier. Twee jaar later begint Knight Publishing een gelijksoortig tijdschrift onder de naam van de eerste mens. Het zal tot 1996 bijna elke maand uitkomen. En daarnaast komen ze met meerdere specials, bijvoorbeeld jaarboeken zoals deze uit 1968 (PDF - 46,92 MB).

Adam Magazine’s

In Frankrijk begint Edmond Dubois in 1925 er eentje met als ondertitel ‘Revue des Modes Masculines’. Bij het tweede nummer in februari 1926 verandert de naam voluit in ‘Adam, La Revue de l’Homme’. De laatste uitgave van het tweemaandelijkse tijdschrift is van 1973.

In Australië start Kenneth Murray in 1936 een uitgeverij, Murray Publishing. Hij brengt meerdere tijdschriften uit, waaronder in 1946 Adam. Het is een pulp magazine met actie, sport en avontuurlijke verhalen. De uitgave stopt kort nadat de uitgeverij is overgenomen door Australian Consolidated Press.

Aanvullende informatie