De kalender foto

Catharijnebrug richting Vredenburg

Woensdag 12 oktober j.l. ging de column van Cees Grimbergen over de oktoberfoto die hij zag op de kalender in zijn keuken. Zijn collega Jeroen Kreule ging op zoek naar de achtergrond van die foto. En kwam uit bij Geert Visser en mij. Vandaag verscheen zijn verhaal in AD/Utrecht:

Cees Grimbergen schreef vorige week in deze krant op bijna lyrische wijze over een foto van een drukke Catharijnebrug op een nazomermiddag, vermoedelijk gemaakt in 1955. Over mannen gekleed in sombere kostuums, de agent op het kruispunt, de vele fietsers en een huppelende vrouw in blauwe jurk met witte stippen. Het is de oktober-foto van de kalender ‘Utrecht van Toen’, editie 2011.

Grimbergen vroeg of Stadsleven van Toen de foto een keer wil laten zien. Bij deze. De zoektocht naar de bron van deze foto eindigt, voorlopig althans, naar een kantoor op een bedrijventerrein in Nieuwegein: hier liggen minstens zeven miljoen (!) oude afbeeldingen opgeslagen. De afbeeldingen, in de vorm van negatieven, zijn gemaakt tussen circa 1900 en 1995. Deuxième, een niet winstgevende bv, beheert deze collectie. Daarover later meer.

Terug naar de kalender van Grimbergen, die hij heeft gekocht bij Catch Projecten aan de Domstraat, een winkel voor onder meer kunst, posters en ansichten. Eigenaar Roel van de Brink had een (kleine) vinger in de pap bij het samenstellen van de kalender. ,,Als je meer wilt weten over die foto van de Catharijnebrug, moet je Geert Visser hebben. Hij beschikt over een verzameling oude foto’s…. echt ongelooflijk. Maar goed, die kalender maken we zo’n beetje samen. Dat doen we inmiddels al een jaar of vijf. Waarom? Niet omdat we er rijk van worden, maar omdat we allebei een passie voor oude beelden hebben, met name over Utrecht. Hij levert de foto’s en maakt een voorselectie, vervolgens hangen we als twee krasse, oude mannen boven de door hem geselecteerde foto’s en kiezen we er uiteindelijk twaalf uit. Het zijn stuk voor stuk alledaagse foto’s mét mensen, gemaakt in de stad Utrecht.’’

Geert Visser, van drukkerij Office-Care, houdt kantoor op bedrijventerrein De Liesbosch in Nieuwegein. Met de drukkerij verdient hij zijn geld. Daarnaast is Visser, samen met René van Maarsseveen, eigenaar van Deuxième, een beeldbank. Van Maarsseveen is eigenaar van marketing- en reclamebureau SCEM. Zijn kantoor ligt op een steenworp afstand van de drukkerij van Visser.

Deuxième, daar gaat het dus om. Deze bv, opgericht in 2003, houdt zich bezig met het beheer van de ruim zeven miljoen afbeeldingen die afkomstig zijn van Polyvisie, onderdeel van het beroemde Polygoon. Polyvisie was de fotodienst, Polygoon maakte films. Polyvisie werd in 1954 een zelfstandige onderneming, hield er in 1984 mee op, via via is de gehele collectie afbeeldingen in handen gekomen van Visser en Van Maarsseveen. Visser: ,,De foto’s van Polyvisie laten niet het nieuws zien, maar het verhaal áchter het nieuws. Vaak ging een fotograaf van Polyvisie mee met een filmploeg van Polygoon. Of ze werden op pad gestuurd met de opdracht om foto’s te maken rond een bepaald thema: verkeer, paddenstoelen in het bos, de dijken van Nederland. Polyvisie maakte namelijk veel foto’s voor educatiedoeleinden: veel beelden werden op scholen getoond.’’

De miljoenen afbeeldingen van Deuxième liggen in een opslagruimte op het  bedrijventerrein in Nieuwegein, naast het kantoor van Van Maarsseveen.  Je weet niet wat je ziet wanneer je de raamloze opslagruimte binnenstapt: honderden filmblikken, vol met negatieven. In een groot filmblik zitten misschien wel 10.000 negatieven aan elkaar geplakt. ,,Ze zijn min of meer geordend’’, zegt Van Maarsseveen glimlachend.  Hij doelt op de blikken zelf; die liggen in kasten, keurig op een rij. Het overgrote merendeel van de negatieven hebben Visser en Van Maarsseveen nog nooit bekeken. Onbegonnen werk natuurlijk, aldus Visser. Sommige blikken zijn voorzien van een sticker. Zo heeft Van Maarsseveen onlangs het blik ‘Senegal’ opengetrokken: allerlei afbeeldingen over Senegal, zonder dat er een rode draad in zit. Hij stuitte onder meer op een aantal foto’s die gemaakt zijn tijdens een bezoek van Koningin Juliana aan Senegal. Van Maarsseveen: ,,Van elk van die foto’s bestaat maar één negatief: die hebben wij. En ik kan je zeggen dat hier veel méér uniek materiaal ligt. Van het Koninklijk Huis alleen al hebben we duizenden afbeeldingen, voor een groot deel uniek materiaal. Een goudmijn? Ja, dat denken wij wel. Maar ja, wie gaat die miljoenen foto’s ordenen en digitaliseren?’’

Volgens Visser is het archiveren, digitaliseren en conserveren van de collectie een heidens karwei. Tijdrovend en kostbaar. ,,We zijn er gewoon nog niet uit wat er mee gaat gebeuren. Maar dat het uniek materiaal is, daar hoeft niemand aan te twijfelen.’’

De oktoberfoto van de kalender ‘Utrecht van toen’ komt uit een klein blikje, zegt Visser. ,,Er stond heel simpel ‘Utrecht’ op dat blikje. Daar zat de foto van de Catharijnebrug ook tussen. Er zijn die dag veel meer foto’s gemaakt in Utrecht. Wat de foto’s gemeen hebben, is dat op elke afbeelding een of meer agenten staan. Het zou dus zo maar kunnen dat de fotograaf van Polyvisie de opdracht heeft gekregen om politieagenten te fotograferen. Maar wanneer de foto precies is genomen, weet ik niet. Het kan ook 1953 of 1954 zijn geweest. Een naam heb ik ook niet. Daar is wel achter te komen, maar dat kost tijd. En die tijd hebben we niet. Helaas. Want ik vind het fantastisch, het ontleden van oude beelden.’’

Print deze pagina
Bovenstaand bericht is geschreven op 20 oktober 2011 door in de categorie 2011, Algemeen, Foto & film

Vorige en volgende berichten

« Ouder: Nieuwer: »

Een willekeurig bericht

Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.

Comments are closed.