- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Testosteron en prostaatkanker, en de prostaat

testosteron en prostaatkanker

Testosteron en prostaatkanker, en de prostaat. Dat klinkt als de titel van een bijzonder verhaal. En dat werd het ook. Het begon met enkele onschuldige opmerkingen naar Harold, een vriend. Ik vertelde hem, om een reden die ik niet meer weet, over Bas. Over Bas schreef ik een maand geleden in het bericht ‘kijk eerst naar je voeding’.

Testosteron en het verhaal van Harold

Harold reageert enthousiast, want hij herkent er iets in, en vertelt zijn testosteron verhaal. Het is daarbij goed te weten dat Harold al enkele jaren onder medische behandeling staat. Of eigenlijk controle. Om de twee maanden wordt er bloed bij hem afgenomen. Die analyseren ze in het ziekenhuis op verschillende waarden. Als het weleens ter sprake komt in een gesprek, dan hoor ik over bloedsuiker- en ontstekingswaarde. Maar ik vermoed uit de gesprekken dat er wel naar meer waarden wordt gekeken.

‘Je weet dat ik elke avond na het eten een flink stuk ga lopen met mijn vrouw’, begint Harold zijn verhaal. ‘Een paar weken geleden kreeg ik, nadat we een eindje hadden gelopen, een afwijking naar links. Het werd elke avond erger. Op een gegeven moment voelde ik me zelfs te zwak om door te lopen. Ik zakte gewoon door mijn knieën. Als ik dan een tijdje had gezeten op een bankje kon ik pas weer verder’.

Gebrek aan testosteron

Harold brengt het probleem ter sprake bij de eerstvolgende bloedafname. Daar blijkt dat het gesprek met zijn arts na al die jaren wat terloops is geworden. Dat gaat in zinnen als ‘je ontstekingswaarden zijn goed’ of ‘beetje op je alcoholinname letten’. Pas als iets echt opvalt duidt zijn arts de waarden iets concreter.

Na Harolds opmerking over de loopafwijking en het uitvallen van zijn been reageert zijn arts ook concreet. ‘Het was me al opgevallen dat enkele waardes schommelen’, vertelt hij Harold, ‘onder andere je testosteron. Dat testosteron niveau is wat laag en dat zou de oorzaak kunnen zijn. Begin eens met elke dag een of twee eieren te eten’.

Dat doet Harold. En na drie dagen voelt hij tijdens de wandelingen al verbetering. Na een week is het loopprobleem verdwenen. Inmiddels eet hij naast eieren ook meer vis, vooral haring en zalm.

Testosteron en de eieren

32-foods-to-bootst-your-testosterone

32 testosteron boosters

Het verhaal van Harold zou zomaar een van de vele kunnen zijn die ik ergens diep in mijn grijze massa opsla. Een dag later krijg ik echter een nieuwsbrief in mijn mail met een link naar het bericht ’32 foods to boost your testosterone’. En je weet hoe dat gaat met die dingen, ik laat met verleiden. Waarbij ik voor mezelf als excuus het verhaal van Harold opvoer.

Maar ik heb ook echte interesse, vooral om te zien of de eieren erbij staan. Dat blijkt niet zo te zijn. Ze staan echter wel in een vervolgtekst waarvan de titel belooft zelfs 200 voedingsmiddelen prijs te geven. In dat lijstje staat eigeel bovenaan als testosteron booster (= sterk verhogend).

Testosteron, een sluipmoordenaar

Ik wil mijn browser al bijna sluiten als mijn oog valt op een boek, dat op de pagina wordt aangeboden. Het is een Nederlandse titel op een Engelse website, en dat vind ik eventjes interessant om te bekijken. De titel van het boek luidt, ‘Mannen, je sluipmoordenaar heet testosteron’.

Sluipmoordenaar, testosteron? Ik ga even bij Bol.com naar het boek kijken. Het boek van oud-reclameman Christiaan Oerlemans blijkt over zijn ervaring met prostaatkanker te gaan. Op de behoorlijk volgeschreven achterflap, komt het woord testosteron echter niet voor. Dat vind ik vreemd. Dus kijk ik nog even verder.

Prostaatkankerstichting

Op de website van de prostaatkankerstichting vind ik meerdere columns van Oerlemans over zijn medische achtergrond. Vluchtig lezend vermoed ik dat hij al eerder kanker heeft gehad. Nu is het prostaatkanker. Het woord testosteron komt in zijn columns echter voornamelijk voor bij het vermelden van zijn boek. Bizar. In gedachten zie ik een boek met kipgerechten zonder kip.

Ik blijf nog even hang op de site van de stichting. Vooral omdat ik me afvraag waarom deze patiëntenorganisatie zich prostaatkankerstichting heeft genoemd. En niet bijvoorbeeld stichting prostaatkanker of iets met patiënt erbij. Het klinkt voor mij als buitenstaander nu als kankerstichting, zoals in kankerwijf en extremere scheldwoorden met dat voorvoegsel.

Testosteron en prostaatkanker, en de prostaat

Maar goed, langs bovenstaande weg kwam ik dus op testosteron en prostaatkanker, en de prostaat. Het zal niemand bevreemden als ik schrijf dat ik in het verleden meerdere mensen heb gesproken met kanker, waaronder prostaatkanker. Daar zaten hele goede, openhartige gesprekken bij familieleden, vrienden en kennissen die ik vaak al langer kende.

Vaak gaf zo’n gesprek aanleiding om er voor mezelf nog eens goed over na te denken en aanvullend onderzoek te doen. En dat doen de boektitel en de columns van Oerlemans dus ook. Ik heb zijn boek overigens niet gelezen en ga dat ook niet doen.

Ik vermoed dat het een hilarisch boek is, bij een serieus onderwerp. Dat nodigt me wel uit. Helemaal als ik terugdenk aan het soortgelijke boek dat Bert van der Veer schreef over zijn ervaringen rondom aambeien (Bad-Ass-Days – verslag van een oorlog in de anale zone).

Relatie testosteron en prostaatkanker

Er bestaat een relatie tussen testosteron en de prostaat. Je zou kunnen opmerken dat die relatie logisch lijkt. Immers, testosteron is het mannelijke geslachtshormoon dat nodig is voor de aanmaak van sperma. En de prostaat is een klier die zaadvocht aanmaakt om dat sperma te vervoeren bij een zaadlozing.

In de medische wetenschap is het verhaal over de relatie echter vooral gevoed door onderzoek van Charles Brenton Huggins en Clarence Hodges in 1941. En dan helaas vooral door het volgens mij voortborduren op verkeerde interpretatie van dat onderzoek.

Het onderzoek van Huggins en Hodges

Huggins en Hodges zagen dat als de aanmaak van testosteron stopte, prostaatkanker(cellen) stopte(n) met groeien. En dat na het geven van testosteron aan mannen met prostaatkanker de kanker groeide. Ze concludeerde daarna dat testosteron de groei van prostaatkanker bevordert.

Het onderzoek ging dus over prostaatkanker en niet over de gezonde prostaat. Toch wordt door sommige wetenschappers en artsen, wijzend naar het onderzoek, een negatieve relatie gelegd tussen testosteron en de prostaat. Of tussen testosteron en prostaatkanker, terwijl er inmiddels veel meer onderzoek is gedaan waar nieuwe inzichten uit zijn voortgekomen.

Testosteron en prostaatkanker

De relatie tussen testosteron en prostaatkanker is nog altijd niet volledig begrepen. Dat zijn niet mijn woorden. Het is een zin die ik in talrijke onderzoeksrapporten tegenkom. Daarover zijn de meeste onderzoekers het dus eens. Verder lopen de conclusies behoorlijk uiteen tussen een sterk negatieve relatie en niet of nauwelijks relatie tussen testosteron en prostaatkanker, of testosteron en de prostaat.

Daar moet ik nog wel iets over zeggen. Bij het bekijken van de onderzoeken is het duidelijk dat er in detail verschillen zijn die tot onjuiste conclusies (kunnen) leiden. Een beetje zoals ik eerder opmerkte bij chocolade. Daar worden in wetenschappelijke rapporten de begrippen cacao en cacoa door elkaar of verkeerd gebruikt, vaak zonder verdere uitleg. Als je dan, zelfs door de regels heen lezend, daarover ook geen duidelijkheid krijgt, is zo’n onderzoek eigenlijk nutteloos.

Onvergelijkbaar onderzoek

Zoiets zie ik ook bij onderzoeken rondom testosteron en prostaatkanker. Maar hier gaat het dan om de verschillen in onderzoeksmethode, uitgangspunt van het onderzoek en definities. Soms is het aantal deelnemers laag, te eenzijdig of is niet duidelijk hoe het staat met het testosteron niveau.

Dat laatste is bijvoorbeeld nodig bij onderzoek die zich richten op mannen die van nature te weinig testosteron aanmaken (hypogonadisme). Zij krijgen medische testosteron supplementen toegediend, waarbij onderzoekers willen weten wat de effecten daarvan zijn op de prostaat.

De bedoelde mannen zouden vanzelfsprekend ook natuurlijke boosters kunnen nemen, zoals Harold met zijn eieren, of een van de 199 andere voedingsmiddelen. Maar als je met je erectieproblemen, hoge stemmetje of loopafwijking naar een arts gaat krijg je in de meeste gevallen een farmaceutische oplossing.

Mannen, je sluipmoordenaar heet testosteron

Is testosteron een sluipmoordenaar? Ik kan daar geen uitspraak over doen. In ieder geval kan ik er niet over zeggen naar aanleiding van het boek. Want ik ken daarvan de inhoud niet en weet dus niet in welk verband Oerlemans het schrijft (daar had hij in op zijn achterflap bij zo’n titel wel al duidelijker over mogen zijn).

Naar aanleiding van de verschillende onderzoeken die ik heb gelezen of ingekeken concludeer ik grofweg dat zelfs een wat hoog testosteron niveau, wellicht per persoon verschillend, niet per se kwaad kan bij gezonde mensen. Bij wat ik heb gelezen vermoed ik niet eens een sterk verband met krijgen van prostaatkanker. Heb je echter prostaatkanker dan is testosteron niveau wellicht wel iets om op te letten.

Maar ik nodig je vooral uit zelf de vele beschikbare onderzoeken te lezen of op zijn minst de conclusies.

Aanvullende informatie

Enkele onderzoeken met opmerkelijk conclusies

Er is veel onderzoek gedaan naar testosteron en prostaatkanker. Testosteron en de gezonde prostaat blijkt veel minder interessant voor onderzoekers. Bij de meeste afwijkende onderzoeken moet ik vooral glimlachen.

Onderzoeken naar testosteron en prostaatkanker

Ik zou hieronder een willekeurige greep uit de vele onderzoeken naar testosteron en prostaatkanker kunnen plaatsen. Maar ik dacht, ik doe het eens anders. Ben je geïnteresseerd in onderzoek stuur me even een mailtje dan stuur ik je info over hoe ik mijn onderzoeken verkrijg.