- René van Maarsseveen - https://renevanmaarsseveen.nl -

Doe een wonder, iedereen kan het

Doe een wonder - evangeliseren vanuit je luie stoel

‘Doe een wonder, René’, zegt Petra. Ik kijk haar verbaasd aan. ‘Ja, doe een wonder, herhaalt ze terwijl ze me een boek aanreikt. “Evangeliseren vanuit je luie stoel” lees ik op de omslag.

Terwijl ik de achterflap lees vult ze aan, ‘echt een boek voor jou. Een verhaal voor je blog’.

‘Nou evangeliseren doet me aan een kerk denken. Dank je’, reageer ik en geef het boek terug.

‘Er zit een prachtig verhaal achter dit boek. Heus, lees het. Het is vlot en leuk geschreven, er zit humor in, maar vooral een bijzonder verhaal’. Met een zucht pak ik het boek weer van haar aan.

Evangeliseren vanuit je luie stoel

Thuisgekomen leg ik het boek op de salontafel. De omslag is aantrekkelijk, moet ik eerlijk zeggen. Een frisse geel stoeltje met een rood kussentje en een apart lettertype voor de titel. Het lijkt net alsof het boekje telkens naar me roept als ik langs loop.

Na drie dagen pak ik het op. Het is niet dik, overtuig ik mezelf. En een beetje om Petra een plezier te doen ga ik het lezen. Ik kies een lekkere stoel en ga zitten. Weer een zucht. Dit keer van de stoel. En ik begin te evangeliseren vanuit mijn luie stoel.

Doe een wonder

Ik behoor tot de goede doelgroep lees ik in het eerste hoofdstuk. Want Jezus zegt over die doelgroep: ‘Het zaad valt in vruchtbare grond en gaat zelf ook weer vrucht dragen’. Maar ik pak ook de uitnodiging op direct naar hoofdstuk 7 te gaan.

Daar lees en leer ik hoe ik zelf wonderen kan verrichten. Het hoofdstuk verhaalt over de fout in de vertaling van onder andere het Onze Vader. David Uijl, de schrijver van “Evangeliseren vanuit je luie stoel”, ontdekte een fout in de vertaling van het oorspronkelijke, in het Grieks geschreven, document.

Hierdoor verandert de tekst van het Gebed van de Heer. In plaats van over wonderen van Jezus te praten luidt de boodschap dan ‘doe een wonder’. Voor evangeliseren is dat veel overtuigender.

Mooie oproep ‘doe een wonder’

Het verhaal van hoofdstuk 7 is bijzonder en ‘doe een wonder’ een mooie oproep. Ik besluit het boek vanaf het begin te lezen. Daarnaast heb ik drie vragen die ik ook wil beantwoorden: Wat is evangeliseren? Wat is Aoristus? En Wat is het Onze Vader?

Waarschijnlijk is het handig om te weten dat ik katholiek ben opgevoed. Of beter dat ik van huis uit katholiek ben? Tot mijn 13e ging ik naar de kerk. Op die leeftijd vertelde ik mijn ouders dat ik de inhoudelijke kant van religies verder wilde onderzoeken. En dat ik van de violen en trompetten tijdens de hoogmis kon genieten.

Maar de praktische poespas op het altaar vond ik overdreven. Dat laatste zal ik naar mijn ouders ongeveer hebben samengevat met: zo’n man in een jurk die staat te zwaaien met een vaasje aromatisch geuren  …

Wat is evangeliseren?

Ik herinner me natuurlijk nog ‘het evangelie’. Dat was het verhaaltje uit het oude of nieuwe testament dat de priester tijdens een mis voorlas. Daarna kwam de preek. Dat was, en is waarschijnlijk nog steeds, het verhaaltje dat de geestelijke zelf had bedacht; meestal een koppeling van iets actueels met een Bijbelse gebeurtenis.

Evangelie betekent letterlijk uit het Grieks vertaald iets als: mooie of goede boodschap. Ik kan me voorstellen dat een Griek zegt ‘ik heb een evangelie’. En dat zijn Griekse vriend of vriendin denkt ‘nu komt er een mooi verhaal met een boodschap’.

Christendom

Maar het Christendom maakte het een verhaal rondom God, Jezus en de Heilige Geest. Of mooier de Heilige Drie-eenheid: De Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Evangeliseren is het verspreiden van het ‘mooie verhaal’ van de Christenen. Dat zijn niet alleen Katholieken, maar ook Oosters-orthodoxen en Protestanten.

Die Protestanten vormen een enorme groep die grofweg bestaat uit Hervormden en Gereformeerden in allerlei soorten. Hoe noem je die vele soorten vraag ik een gereformeerde vriend: ‘zijn dat scholen, stromingen of wat zijn het. Ik ken mensen in de Pinkstergemeente, Lutheriaansen en wellicht zijn er zelfs mensen lid van een Pasengemeente of van de Jezus-voetenaanbidders’.

Evangeliseren

Zijn antwoord: ‘ik ben van huis uit gereformeerd en nu van de roggejenever gemeenschap. Houd het bij Protestanten maar op een hele rits’.

Ok stromingen dus, denk ik daarbij. Tegelijkertijd denk ik, evangeliseren is aan hem voorlopig niet besteed. Tenzij hij het boek ‘Evangeliseren vanuit je luie stoel’ leest … als het ook zijn luie bank mag zijn. Dan zie ik hem in de toekomst zelfs nog wel wonderen verrichten.

Evangeliseren is het verspreiden van de verhalen van Jezus. Beter is natuurlijk vanuit de Griekse vertaling gedacht, het verspreiden van de goede boodschap van het Christendom. Ik dacht bij het antwoord van de vriend al, pfff blij dat ik een Katholieke achtergrond heb. Je zal bij dat evangeliseren ook nog de eigen invalshoek van één van die stromingen uit de rits Protestanten mee moeten nemen.

Vanuit je luie stoel

Maar ik moet eerlijk zeggen, vanuit zijn ontdekking heeft David Uijl wel een mooi verhaal in zijn boek ‘Evangeliseren vanuit je luie stoel’. Niet alleen, flauw opgemerkt, door die luie stoel. Nee, vooral omdat de boodschap door zijn ontdekking veel dichter bij de mens komt. Dichter bij de mens van deze tijd. Bovendien heeft het verhaal, onbedoeld, een modern jasje. Het is logisch en zonder al die poespas.

De luie stoel, ook al bedoelt Uijl dat niet zo, is al een leuke vondst. Het is immers dezelfde luie stoel van waaruit velen ook naar streamingdienst series, Formule 1 en dergelijke kijken. Maar vooral de nieuwe boodschap, die de interpretatie van zijn vertaling oplevert, is een mooi gegeven.

Wat is Aoristus?

Aoristus is een werkwoordtijd. Die kennen wij als Tegenwoordige Tijd (TT), Onvoltooid Verleden Tijd (OVT) en dergelijke. De Aoristus is echter een tijd die alleen in het Grieks en nog enkele andere talen voorkomt. Anders gezegd, een tijdvorm die wij niet kennen in Europese talen. Engelse, Duitse, Nederlandse en andere vertalers moesten er daardoor een eigen interpretatie aan geven.

David Uijl legt het eenvoudig uit, voldoende voor de onderbouwing van zijn verhaal. De aoristus kent enkele varianten, maar wordt in het originele Onze Vader vooral in de gebiedende wijs gebruikt. In de meeste vertalingen werd het echter aanvoegende wijs. Dat is een vorm die in het moderne Nederlands nog maar weinig voorkomt, maar wel in het Onze Vader.

Aanvoegende en gebiedende wijs

De details over de wijzen (niet die drie uit het Oosten) moet je maar even elders opzoeken. Het verschil tussen aanvoegende en gebiedende wijs zorgt er, kort door de bocht, voor dat Jezus zegt ‘Doe een wonder, zoals ik ze als voorbeeld heb gegeven’.

Dus niet ‘zeg maar welk wonder je van mij wenst’, maar ‘doe een wonder, je kunt het zelf op dezelfde manier als ik’. David Uijl legt het in zijn boek heel goed uit, met meerdere voorbeelden. Met als conclusie ‘ga evangeliseren door wonderen te doen, en niet door te verhalen over de wonderen die lang geleden zijn uitgevoerd’.

En ja, hij legt dus in een boek van 132 pagina’s uit hoe ook jij wonderen kunt doen. Wat dat betreft is het meer een leerboek dan een leesboek.

De volgende stroming aan de rits

Over de Aoristus kan ik nog van alles zeggen. Want taal was ook vroeger al in beweging en in elke taal zijn er invloeden van andere talen. Zelfs de aoristus is daardoor in de loop van de tijd ook veranderd. Zelfs in de originele teksten is het door meerdere apostelen al niet consequent gebruikt. Of eigenlijk was dus de taal niet consequent.

Het is zoals ‘jij kunt’. Dat vind ik mooi, maar tegenwoordig mag ‘jij kan’ ook. Natuurlijk moet je in een tekst één van beide kiezen. Dat gaat wel eens fout, ook in het Nieuwe Testament. Daardoor gebruikt bijvoorbeeld Paulus in Romeinen (Rom. 5:14) twee vormen. Er zijn nog allerlei andere voorbeelden naast de twee door Paulus gebruikte.

Maar ik laat de discussie over de aoristus graag aan taalkundigen en filosofen. Wellicht leidt dat ooit nog eens tot een nieuwe stroming in het Protestantisme; van Christenen die weer een nieuwe draai geven aan iets uit het verleden, het niet met elkaar eens worden en zich afscheiden.

Doe mij maar de vondst, interpretatie en uitleg van David Uijl. Daar zal ook over worden gediscussieerd. Maar zijn betoog is helder en vooral bruikbaar in onze tijd.

Wat is het Onze Vader?

Sommigen zeggen dat het Onze Vader het gebed is dat Jezus ons heeft nagelaten. Hij leerde zijn apostelen ermee bidden. Het waren de apostelen Matteüs en Lucas die het uitschreven in hun teksten. Dat deden ze beiden in het Grieks, een taal die Lucas meer machtig was dan Matteüs. Volgens taalkundigen zitten in hun evangeliën ook fouten, of inconsequent gebruik van de taal.

Bovendien kijken taalkundigen naar overeenkomsten met eerdere teksten; bijvoorbeeld de in papyri vastgelegde spreektaal. En ze vermoeden dat er een ouder, authentieker Onze Vader is geschreven in het Hebreeuws of Aramees. Die komt waarschijnlijk nog dichter bij de tekst zoals Jezus die gebruikte. Wellicht zou die bevestigen wat David Uijl nu heeft ontdekt.

Lezend in een luie stoel

Er wordt al honderden jaren gebakkeleid over de Bijbel. En dat zal nog wel jaren doorgaan, omdat velen het toch graag willen interpreteren zoals het hen uitkomt.

Evangeliseren vanuit je luie stoel vind ik daarbij een interessante en leuke, nieuwe of andere weg. Het leest lekker en is een afgerond betoog over het doen van wonderen. Niet alleen geschikt voor mensen die willen evangeliseren.

Het boek van David Uijl is ook interessant voor bijvoorbeeld mensen die enthousiast zijn over de Wet van Aantrekkingskracht. Oftewel The Secret, het afgestofte en gepopulariseerde verhaal van Phineas Parkhurst Quimby uit 1860.

Wonderen doen volgens het boek van Uijl is 2000 jaar oud. Ja, resultaten uit het (verre) verleden bieden geen garanties voor de toekomst. Het boek van Uijl is echter geloofwaardig en meer bruikbaar… zeg ik vanuit mijn luie stoel.

Zie ook het bericht ‘God bestaat‘ of ‘Ik geloof weer in God