Kramp in mijn kuiten ’s nachts
Tijdens een gesprek zegt Agnes ineens, ‘ik heb de laatste tijd kramp in mijn kuiten ’s nachts’.
Ik hoorde het eerder van anderen. Zelf heb ik er gelukkig geen last van. Want ik begrijp inmiddels dat het behoorlijk pijn kan doen. En het is hinderlijk natuurlijk.
Er was zelfs ooit iemand die me vertelde dat het helemaal doorliep tot onder zijn knie. In de pezen dus. De algemene truc is je voet naar je toe te trekken. Maar zelfs dat hij kon niet, doordat hij ook kramp in zijn voeten had. Zoals hij het vertelde leek hij niet alleen kramp in zijn kuiten te hebben, maar in al zijn onderste ledematen. Hij had het ook in de spieren aan de voorkant, langs zijn scheenbeen en zelfs kramp in tenen.
Nog meer kramp in kuiten
Twee jaar geleden vertelde Kees, een vriend, dat hij aan het eind van de nacht kramp in zijn kuiten had. ‘Zo’n kramp in mijn kuiten dat ik maar direct opsta’, vertelde hij. Dat was ongeveer een half uur eerder dan hij gewend was.
We spraken nog even door over zijn kramp. Daarbij probeerde ik een patroon te herkennen. Gebeurde het bijvoorbeeld na avonden waarin hij televisie had gekeken, gesport of naar de kroeg was geweest. Een duidelijk patroon leek er niet te zijn.
Kramp in mijn kuiten – uitdroging
Na het gesprek met Kees twee jaar geleden ben ik eens gaan kijken. Want ik hoorde vaker over kuitkramp en dan vooral die kramp ’s nachts. Dat maakte me nieuwsgierig.
Het viel toen me op, lees ik in mijn oude aantekeningen, dat de huidige medici nog weinig weten over de oorzaak van kramp in de kuiten. In tegenstelling tot medici in de 19e eeuw. Rond 1900 waren er meerdere artsen die schrijven over uitdroging als belangrijkste oorzaak.
Vanuit verschillende invalshoeken weten ze uitdroging niet per se aan te weinig water drinken. Water drinken was ook toen al belangrijk. Maar de meesten schreven vanuit hun vakgebied. Daarbij ging het over specifieke ziektes. Maar bijvoorbeeld ook over een tekort aan natrium in het bloed (hyponatriëmie). Of dat de schildklier te weinig schildklierhormoon aanmaakt (hypothyreoïdie).
Kramp door alcoholgebruik en uitdroging
Na het lezen van meerdere berichten in de oude medische tijdschriften ontdekte ik een specifieke combinatie. Die zou met name ’s nachts voor kramp in de kuiten kunnen zorgen bij gezonde mensen. Dat zijn mensen die gecombineerd eten en hun dagelijkse hoeveelheid vitaminen en mineralen binnenkrijgen.
De bedoelde combinatie is alcohol en uitdroging. Eenvoudig gezegd droogt alcohol je lichaam uit. Je moet daarom water drinken om vocht in je lichaam te houden. Want elk orgaan heeft vocht nodig om goed te functioneren.
Maar ook je spieren hebben vocht nodig, daardoor kunnen ze ontspannen. Bij uitdroging worden ze prikkelbaar. En dan krijg je kramp, met name in je ledematen (de van de romp uitstekende delen: benen, armen, vingers etc).
Kramp in mijn kuiten ‘s nachts
Maar wat moet je dan als iemand, zoals Kees zegt: ‘ik heb kramp in mijn kuiten, alleen ’s nachts’. Nou, tijdens het slapen verliest ieder mens, door transpireren en ademen, een kwart tot een halve liter vocht. Er zijn bronnen die zelfs getallen tot 2 liter noemen. Houd het er maar op, dat wanneer je na een avond alcoholgebruik je vochtgehalte niet aanvult met water de kans op uitdroging des te groter. Dat merk je ’s ochtends vooral door een drogere mond dan je gewend bent.
Dat vertelde ik Kees een paar dagen na mijn onderzoekje. Drink eens geen alcohol, maar juist enkele glazen water extra. Of als je wel alcohol drinkt, drink dan later ook enkele glazen water en zet een glas water bij je bed. Als je ’s nachts wakker wordt neem je een paar slokken.
Een paar dagen later meldde Kees dat hij het had uitgeprobeerd en geen kramp meer had gehad.
Het alcoholverhaal als aanvullende opmerking
Alcohol ontneemt vocht aan je lichaam (dehydrateert). In feite werkt het als volgt. Alcohol remt de afgifte van het anti-diuretisch hormoon dat in je nieren je vocht in balans houdt en het plassen regelt. Het zorgt ervoor dat je moet plassen of juist niet, als het vocht vast moet houden voor je organen.
Door de remming raakt het hormoon de controle kwijt. Na alcoholgebruik ga je sowieso veel en/of meer plassen. Daarmee raak je al veel vocht kwijt. Maar vaak meer dan je hebt gedronken. Daardoor is volgens sommige medische wetenschappers het water drinken tijdens alcoholgebruik niet nuttig. Maar baat het niet, dan schaadt het niet… voor zover bekend.
Alcohol lijkt op een warme dag wellicht een dorstlesser. Maar dat is het dus niet. En de liters bier of gedistilleerd kun je niet bij de dagelijks geadviseerde hoeveelheid vochtinname meerekenen.
Meer oorzaken voor kramp in mijn kuiten uitspraken
Ik schreef hierboven over gezonde mensen als mensen die gecombineerd eten en voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgen. Daar heeft een mens dagelijks relatief weinig van nodig.
Maar alcoholgebruik breekt ook vitaminen en mineralen af of zorgt dat deze minder goed door het lichaam worden opgenomen. Volgens onderzoeken gaat het daarbij met name om de vitaminen A, B, C, D en K, en de mineralen calcium, kalium, ijzer en magnesium.
Magnesium …
Bij alcoholisten ontdekte men een groot tekort aan magnesium. Daarna bleek dat ook gezelligheidsdrinkers, na alcoholgebruik, veel meer magnesium in hun urine hebben dan normaal.
Magnesium zorgt voor diverse hersenfuncties. Bij een tekort vertragen of stoppen die functie tijdelijk. Er zijn artsen die vermoeden dat magnesium-tekort meespeelt bij kramp in de kuiten. Mede omdat magnesium zorgt voor spierontspanning.
Ik had Kees dus ook kunnen adviseren water te drinken voor hij naar bed gaat én een banaan. Dat fruit wordt enthousiast aangeprezen als een magnesiumbom. Maar dat is het niet en er is nog een probleem, denk ik.
en kalium
Noten zijn veel beter voor het aanvullen van je magnesium, waar je ongeveer 400 mg per dag van nodig hebt. Alle magnesium aanvullende producten bevatten echter ook veel kalium, in verhouding zelfs vaak veel meer.
Kalium en Calcium zorgen voor spiercontractie, het samentrekken van de spier. Dat samentrekken is een chemisch proces waarbij dus ook mineralen een rol spelen. Kramp is de sterkste contractie, dus logischerwijs zou je wellicht wat minder kalium innemen. Of in ieder geval niet willen aanvullen met een banaan.
Echter, bij een kaliumtekort raakt volgens sommigen de normale spiersamentrekking ontregelt. De spieren zouden hierdoor in een kramp kunnen schieten. Ik vermoed echter dat dit bij sporten en andere activiteit is. Niet bij het nauwelijks bewegen van het lichaam en stilliggen van de benen tijdens het slapen.
Dus vanuit logica denk ik dat je bij het aanvullen van magnesium moet kijken naar de verhouding met kalium. Een banaan is daarbij niet het beste advies. Kijk zelf maar even naar de verhoudingen magnesium en kalium bij voedingsproducten; ik zal ze voor enkele producten hieronder bij aanvullende informatie geven.
Meer mogelijkheden
Zegt iemand tegen je ‘ik heb kramp in mijn kuiten ’s nachts’ dan kun je veilig mijn advies aan Kees geven. Je kunt daarbij ook vertellen over vitaminen en mineralen, of alleen magnesium en kalium noemen en een opmerking maken over de verhouding.
Er zijn echter meer mogelijkheden waarom iemand ’s nachts kramp in zijn kuiten heeft. Het gaat daarbij over echte ziektes, waarbij vaak ook andere klachten worden waargenomen. Dat zijn er eigenlijk teveel om op te noemen. Maar je kunt denken aan hartfalen, slechte doorbloeding, hoge bloeddruk.
Diabetes insipidus
In de oude medische tijdschriften kwam ik de term ‘diabetes insipidus’ tegen. Bij die aandoening verliest het lichaam te veel vocht. Dat komt door een tekort aan het anti-diuretisch hormoon. Hé, daar schreef ik hierboven al iets. Een van de oorzaken van diabetes insipidus kan echter ook zijn een slecht werkende hypofyse. Dat is een klier in de hersenen die het hormoon aanmaakt.
Zonder alcohol kan er dus eenzelfde vochtprobleem bestaan. Met eenzelfde gevolg. Tja, het lichaam is een complexe verzameling, nauw samenwerkende of tegenwerkende onderdelen. Ik zal Agnes dus niet hetzelfde advies geven als ik Kees gaf. Ik laat haar eenvoudig dit bericht lezen.
Aanvullende informatie
Een paar maanden geleden greep Dick, een collega, die tijdens een vergadering ineens naar zijn kuiten. Op zijn plotselinge kreet volgde ter verklaring ‘kramp in mijn kuiten’. Het was alweer snel voorbij nadat hij zijn tenen op de grond drukte met zijn hakken omhoog.
Bij voetbal vroeger had ik ook weleens kramp in mijn kuiten. Maar het bleek dus ook voor te kunnen komen zonder sportinspanning, in de rustige setting van een vergadering.
In het groepje van zeven spraken we even verder over kramp. Daarbij bleek iedereen weleens een kramp of krampje te hebben. Niet per se in de kuiten. Ja, ik ook. Maar als je me nu zou vragen waar, dan weet ik het niet.
Hoeveelheden vitaminen en mineralen
Afhankelijk van de bron wijken de getallen voor dagelijkse hoeveelheid benodigde vitaminen en mineralen af. Er wordt vaak verwezen naar het voedingscentrum. In mijn omgeving nemen echter velen dat instituut niet meer serieus, ze vinden het een achterhaalde organisatie.
Voedingsproducten met magnesium en kalium
Er zijn meerdere voedingsproducten met meer magnesium dan banaan. En met een betere verhouding, volgens mijn bovenstaande logica, tussen magnesium en kalium. Toevallig weegt een banaan zonder schil ongeveer 100 gram. Dat is de gangbare eenheid van voedingswaarden. Dus houd ik me hieronder even aan.
Product | Magnesium | Kalium |
Banaan | 30 mg | 400 mg |
Paranoten | 410 mg | 600 mg |
Cashewnoten | 140 mg | 550 mg |
Van noten hoef je geen 100 gram in te nemen om veel magnesium binnen te krijgen. Een handje vol noten, ongeveer 30 gram, is genoeg om je magnesium niveau op peil te brengen.
Oude artikelen
Enkele artikelen uit oude medische tijdschriften waarin kramp in de kuiten voorkomt (illustratief, niet representatief):
- The Britisch Medical Journal uit 1876 ( Kramp in kuiten BMJ 18 (3 downloads ) )
- The Britisch Medical Journal uit 1901 ( Kramp in kuiten BMJ 1901 (3 downloads ) )
- The Lancet uit 1893 ( Kramp in kuiten The Lancet 1893 (3 downloads ) )
Interessante sites
- Een intersante site over Magnesium en Kalium is Orthokennis
- Altijd handig, de website van de thuisarts
- En de website Huisarts en Wetenschap, waaraan diverse huisartsen meewerken
Vorige en volgende berichten
« Ouder: Penis evolutie, verhalen in allerlei matenNieuwer: Slofjes breien, insteken en doorhalen »Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.