Mijn moeder droeg vroeger zelfgebreide slofjes en draagt ze nog af en toe. Ze maakte ze lang geleden. En het zijn, wat mij betreft, een kruising tussen sokken en pantoffeltjes.

Een paar maanden geleden vroeg een tante of mijn moeder voor haar ook van die slofjes wilde breien. ‘Slofjes breien?’, reageerde mijn 92-jarige moeder. ‘Gut, het is minstens twintig jaar geleden dat ik dat deed. Als je een sjaal wilt of een muts, geen probleem. Maar slofjes breien…’

Slofjes breien

Maar ze ging er wel mee aan de slag. Op haar zolder bewaart mijn moeder nog een tas met bollen overgebleven wol. En ze heeft een map met patronen uit oude tijdschriften en andere knipsels uit damesbladen.

Uit de tas haalde ze enkele bollen waarvan ze vermoedde dat het genoeg was om slofjes te breien. En in de map zocht ze een breipatroon dat ze uit de Margriet knipte. Dat was mogelijk het patroon dat ze ooit gebruikte voor haar eigen slofjes, dacht ze.

Een trui uithalen

Op haar aanrecht zie ik een bol wol liggen. Als ik haar er naar vraag, krijg ik bovenstaand verhaal van de slofjes te horen. Dat een tante slofjes wil.

Mijn moeder heeft uiteindelijk een oude trui uitgehaald. Dat betekent zoiets als een begindraad van de trui pakken en die terugbrengen tot één lange draad. Zo’n draad is vaak rafelig, daarom had ze het natgemaakt en opgerold tot een bolletje. Dat is wat ik op het aanrecht zag liggen.

Mijn hulp bij de slofjes breien

Een tijdje later vraagt ze, ‘jij had in die verhuisdozen van je toch ook zo’n groene rol?’. Ze bedoelt een kartonnen rol die ik ooit gebruikte om een puzzelmat omheen te wikkelen. Ik vond het zonde die weg te gooien, want het kon ooit van pas komen. Dat was dus nu.

‘Die kan ik mooi gebruiken om deze bol omheen te wikkelen. Dan kan ik de wol strak trekken en laten drogen’, ging ze verder. Ik ging vanzelfsprekend op zoek naar die groene rol.

Slofjes breien in volle gang

Mijn moeder met puzzel (even geen slofjes breien)

Een week later zie ik haar bezig met slofjes breien. Ze is al een eind op weg, want ik herken in het breiwerk al enige vorm van de bekende slofjes. In mijn jeugd droeg ik ze ook. Ze hebben wel iets weg van Spaanse muilen. Die koop je voor 8 euro en zijn met bont gevoerd.

Maar mijn moeder vindt breien een leuk tijdverdrijf. Je kunt tenslotte niet de hele dag huishoudelijk werk doen, borduren, boeken en tijdschriften lezen, (kruiswoord)puzzels oplossen of spelletje spelen op de computer (haar iPad noemt ze computer).

Het teenstuk

Slofjes breien is echter niet altijd een leuk tijdverdrijf. Dat merk ik twee weken later. Mijn moeder zit aan tafel met enkele mappen voor zich. Ze heeft veel meer oude knipsels bewaard dan ik dacht. Op de vraag wat ze doet, antwoordt ze wijzend naar de grotendeels afgebreide slofjes: ‘het is te lang geleden. Ik kom er niet uit’.

Het patroon uit de Margriet is nog niet zo oud. Hoe het teenstuik moet worden gebreid vindt ze een beetje onduidelijk. Dus zoekt ze in haar map naar een voorbeeld dat ze eerder gebruikte. Haar antwoord vindt ze in een boekje in tijdschriftvorm uitgegeven door 3 Suisses.

Twee paar slofjes breien

‘Toen ik eenmaal bezig was maakte ik direct twee paar’, vertelt mijn moeder weer wat later. Voor haar liggen twee paar slofjes waarin ze alleen nog elastiek of band door de opening moet rijgen. Of het elastiek of band wordt mag de tante bepalen.

Naast de slofjes liggen de twee gebruikte knipsels met patrooninformatie. ‘Ja, die moet ik nog weer even opruimen’, zegt ze, terwijl ze de kamer verlaat. Ik hoor haar de trap opgaan. Ze zal haar mappen wel gaan pakken. Snel pak ik nog even het tijdschrift van 3 Suisses. Dat was een merk uit mijn jeugd, denk ik, wat zou daarmee zijn gebeurd. Eventjes duik ik in de geschiedenis van 3 Suisses, het postorderbedrijf van breiwol.

3 Suisses, postorderbedrijf van breiwol

3 Suisses is in 1923 opgericht in het Noord-Franse plaatsje Croix door Xavier Toulemonde. Het bedrijf is genoemd naar de drie dochters van meneer Suis, die een kroeg had in de buurt van het hoofdkantoor. In de volksmond was het al snel ‘we gaan naar de 3 Suisses’.

Er volgt een Belgische vestiging. Onder leiding van die vestiging start de familie Toulemonde eind mei 1938 in Tilburg 3 Suisses Wolfabrieken, als postorderbedrijf van hun wol.

Ze maken een brochure met 24 brei- en haaksteken. Daarna zorgen ze voor advertenties en redactionele artikelen over de bijzondere brei steken. Dit maakt het merk snel bekend. Daarnaast geven ze vanaf 1932 tot 2014 een jaarlijkse catalogus.

Volop aandacht door promotie

Kort na de Tweede Wereldoorlog zet de directie de Nederlandse tak om in de vennootschap Brabantse Breiwolfabrieken N.V. Er zijn dan inmiddels ook vestigingen in andere landen. In Nederland openen ze geleidelijk ook nog 30 breiwinkels.

Als postorderbedrijf van Wol blijft 3 Suisses zich profileren. Ze doen allerlei promotionele acties. Meest opvallend vind ik de samenwerking van het breiwolmerk met (mode) ontwerpers, zoals Jean-Paul Gaultier, Paco Rabanne, Philippe Starck en Karl Lagerfeld.

Overnames van 3 Suisses

Het bedrijf 3 Suisses is op een gegeven moment van de familie Toulemonde overgegaan naar de familie Mulliez, mogelijk door vrouwen die trouwden. In 1988 verkoopt de familie Mulliez 51% van haar aandelen aan de Otto Grupe in Duitsland. De familie Mulliez behoudt 44% van de aandelen. De overige 5% gaat naar de medewerkers. In 2014 doet de familie ook hun 44% over aan de Duitsers. 3 Suisses bestaat dan inmiddels uit een conglomeraat van bedrijven in verschillende landen.

Er volgen reorganisaties in het web van bedrijven. Daarbij vinden diverse overnames en verkopen plaats. In 2017 gaat 3 Suisses in zijn geheel naar de Domoti-groep. En een jaar later neemt ShopInvest het over, een bedrijf opgericht door de Franse zakenvrouw Karine Schrenzel. Zij en haar man Olivier Gensburger herintroduceren de catalogus van 3 Suisses.

Het wordt een elastische band

Inmiddels is de tante bij mijn moeder op bezoek geweest. Ze heeft gekozen voor een elastische band. Ik vermoed dat slofjes breien er voor mijn moeder niet meer inzit. Ze weet wel weer hoe het moet. Maar ze heeft er geen zin meer in. Ze doet liever een puzzeltje en wellicht ooit nog eens een sjaal. Er liggen immers op zolder nog genoeg restjes wol te wachten.

Aanvullende informatie

• De geschiedenis van 3 Suisses is veel ingewikkelder dan ik hierboven kan beschrijven. Xander Toulemonde had ook belangen in Roubaix, de wolstad van Frankrijk. Door de geschiedenis van het bedrijf lopen allerlei overnames en activiteiten.
• Xander Toulemonde werd geboren op 20 januari 1906 in Roubaix en overleed op 07 juli 1953 in Francin. Hij trouwde op 11 maart 1929 met Solange Le Blan (Lille, 21 sept. 1908 – Le Vésinet, 8 maart 1980). Ze kregen een dochter, Arielle Toulemonde.
  • Arielle trouwt, maar ik kan niet achterhalen met wie. Er zijn echter ook andere banden met de familie Mulliez.
  • Marcelle Toulemonde (1911-2008) trouwt in 1932 met Ignace Mulliez (1910-1993)
  • Bernadette Toulemonde trouwt in 1934 met Denis Mulliez
  • Marie France Toulemonde trouwt met Gonzague Mulliez (Roubaix, 25 juli 1934 – )
• Het slofjes patroon uit Margriet sokkenpatroon uit Margriet (6 downloads )
• Omslag en pagina slofjes breien in 3 Suisses breigids uit 1958 Breigids 3 Suisses (omslag en pag) (5 downloads )
• Krantenbericht uit Nieuwsblad van het Noord (19 okt. 1938) over brei- en haaksteken brochure 3 Suisss krantenbericht over boekje 3 Suisses (2 downloads )
• Artikel in Franse krant over naamgeving 3 Suisses Artikel over naamgeving 3 Suisses in Franse krant (1 download )
• Boekje ‘Fleurs de Laine’ van 3 Suisses uit 1972 geschreven door Suzanne Pichard Boekje 'Fleur de Laine' 3 Suisses (0 downloads )
• Zie ook het bericht ‘Borduurgaren splijten en DMC‘