Tarieven van boetes (bijv. snelheid)

Tarieven van boetes, en een geschiedenis

Tussen de paparassen van mijn vader vond ik een velletje met tarieven van boetes. Ik was op zoek naar een document. Daartussen lag om onverklaarbare reden dat uitgescheurde overzichtje, vergeeld tussen de witte bank- en verzekeringspapieren.

De tekening geeft een leuk overzichtje van tarieven voor boetes uit een verleden tijd. Het is in ieder geval na de eeuwwisseling, omdat de bedragen in euro’s zijn. Maar een jaartal kan ik niet achterhalen. Zoekend naar de illustrator, getekend Vonk, blijken er velen. Ik vind een Berend J. Vonk uit 1962 en Charlotte Vonk, Annelies Vonk en Roos Specht Vonk. Ik stop het zoeken naar een mogelijke datum voor de illustratie.

Een geschiedenis van de tarieven van boetes is interessanter. En welllicht is het leuk daarvoor hulp te vragen aan het momenteel populaire ChatGPT.

Tarieven van boetes, een geschiedenis

Bij tarieven van boetes denken de meeste mensen aan verkeersboetes. Wanneer de eerste verkeersboetes werden uitgedeeld is moeilijk exact te bepalen. De overheid voerde in Nederland de eerste verkeerswet in 1896 in. Ideeën om overtreding daarvan te bestraffen bestonden al en veranderden geleidelijk. Het duurde daardoor nog enkele jaren voordat ze boetes gingen opleggen.

Wanneer de eerste boete werd uitgeschreven is niet bekend. Maar vanaf 1920 zijn verkeersboetes uitgeschreven in Nederland. Enkele voorbeelden:

  • In 1922 kreeg iemand een boete van 10 gulden voor het rijden zonder rijbewijs
  • Een jaar later kreeg een ander voor het niet opvolgen van aanwijzingen van een politieagent een boete tussen 5 en 10 gulden
  • In 1924 moest je al rijden met licht tijdens de avonduren om een boete van 15 gulden te voorkomen
  • En in 1925 ontving iemand een boete van 10 gulden voor het niet gebruiken van de richtingaanwijzer

Individuele beoordeling

De hoogte van de boete hing in die tijd nog af van de ernst van de overtreding. Die ernst en het boetebedrag werden bepaald door de bevoegde autoriteit. Meestal was dat een politieagent, verkeersinspecteur of een rechter.

En niet alleen automobilisten kregen boetes opgelegd. Fietsers en voetgangers konden die ook krijgen. Of voetgangers ook richting moesten aangeven is echter onwaarschijnlijk.

Een landelijk systeem van verkeersboetes

De individuele beoordeling van een verkeersovertreding door een politieagent werd geleidelijk onprettig gevonden. Het leidde tot willekeur bij het bepalen van de hoogte van boetes. Daarom werd besloten tot de oprichting van een landelijk systeem. De toenmalige minister van Waterstaat Paul Johan Reymer nam het initiatief daartoe.

Op 1 januari 1932 nam de overheid de landelijke boetetabel in gebruik als Wet Administratieve Overtredingen (WAO). Het was de eerste wet in Nederland die de hoogte van de verkeersboetes uniform vastlegde en in een wetboek opnam. Het zorgde voor een meer objectieve boeteoplegging.

Meerdere doelen bij wetgeving

Dat was niet het enige doel van Paul Reymer en de minister van Justitie Jan Donner. Zij wilden met de wetgeving ook de afhandeling van overtredingen versnellen en vereenvoudigen voor ambtenaren. Reymer en Donner waren daarmee de eerste ministers die zich actief bezighielden met de modernisering van ons strafrecht en het verbeteren van de afhandeling van overtredingen.

Het ging overigens over de afhandeling van lichte overtredingen. Behandelende ambtenaren konden de hoogte van de boete daarvan eenvoudig vaststellen met de tabel van tarieven. Met die tarieven werd een verkeersovertreding meer een administratieve afhandeling dan een strafrechtelijke vervolging.

WAO wordt Wet Mulder

De WAO onderging in de loop van de tijd verschillende aanpassingen. In 1990 echter verving de Wet Administratiefrechtelijke Handhaving Verkeersvoorschriften (WAHV) de verouderde wet. In de dagelijkse omgang noemt men de WAHV meestal de Wet Mulder; naar Albert Mulder, toenmalig secretaris-generaal van het ministerie van Justitie. Een Mulder boete is daarmee een boete voor een lichte verkeersovertreding.

Redenen om de WAO te vervangen en niet weer verder aan te passen waren onder andere:

  • De WAO was inmiddels zestig jaar oud. En daarmee verouderd
  • De WAO richtte zich met name op de administratieve afhandeling en boetes. Er kwam echter steeds meer behoefte aan een alles omvattende aanpak van verkeersveiligheid en handhaving van regels
  • Bij de Wet Mulder bracht men meer differentiatie aan in de tarieven van de boetes. Dat maakte het mogelijk de boetes beter af te stemmen op de aard en ernst van een overtreding
  • De Wet Mulder maakte het opleggen en innen van de boetes efficiënter. Het introduceerde bijvoorbeeld het elektronisch innen van het boetebedrag.

CJIB

Voor dat innen van de boetes werd ook in 1990 het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) opgericht. Het is een dienstverlener die werkt in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het CJIB int de boetes, verwerkt en beheert de boetesystemen.

Ze doet daarvoor alle benodigde handelingen, zoals versturen van de acceptgiro’s, herinneringen en aanmaningen. Het CJIB kan echte ook dwangmaatregelen uitvoeren als iemand niet betaald. Dan kan ze bijvoorbeeld een rijbewijs blokkeren, een auto innemen of een deurwaarder inschakelen.

ANWB

Het CJIB int voor het merendeel verkeersboetes. Maar ze is, zoals de naam al zeg, het Incassobureau van Justitie. Ze incasseert daardoor ook andere boetes die door Justitie zijn opgelegd.

Aan de gesprekken over de nieuwe wet (de WAHV) en de behoefte van een modern incassobureau namen verschillende partijen deel. Dat waren vanzelfsprekend het Ministerie van Justitie en Veiligheid, de politie, rechtbanken, het gevangeniswezen en de belastingdienst. Deze organisaties werkten al samen bij handhaving, boeteoplegging en het innen.

Een bijzondere gesprekspartner was de Algemene Nederlandse Wielrijders Bond, beter bekend natuurlijk als ANWB. Deze belangenvereniging van automobilisten en fietsers streefde voor haar leden in de zeventiger jaren van de vorige eeuw naar gemakkelijke afhandeling van boetes.

Tarieven van boetes

Tarieven van boetes - oude illustratie

Tarieven van boetes – de oude illustratie

Ik kijk nog eens naar de illustratie die ik vond in het archief van vader. Er staan leuke boetes op. Vooral bij sociaal leven. Dan zie je als bewoners van het centrum van Amsterdam of Utrecht burengerucht in de nacht en wildplassen. Lekker dan, denk je dan, laten ze eens wat doen aan die overlast. Maar de pakkans van beide is nihil.

Bij autoverkeer staat als overtreding bellen in de auto. Die overtreding was in 1920 nog onbekend en stond waarschijnlijk ook nog niet in de database bij de invoering van de Wet Mulder in 1990.

Het winkelwagentje

Bijzonder vind ik op de tekening de vermelding van het winkelwagentje. Ik zie ze regelmatig ver van een supermarkt op parkeerplaatsen of zelf veel verder. Dat was toen waarschijnlijk een probleem dat de overheid vervelend vond… voor de grootgrutters.

Maar het winkelwagentje staat nog altijd in de boete-database. De boete is verdubbeld naar 100 euro. En de omschrijving luidt nu: een ieder die zich met een winkelwagentje op meer dan de toegestane afstand bevindt van het ter beschikking stellende bedrijf.

Afval op straat gooien

De omschrijvingen op de illustratie komen waarschijnlijk niet uit het boeteboek. Afval op straat gooien is te gemakkelijk. Bij de huidige boetetarieven bestaat er een lange lijst met boetes rondom problemen met afval.

Er zijn de afgelopen natuurlijk meerdere mogelijkheden van afvalinzameling bijgekomen, zoals ondergrondse en bovengrondse containers, gescheiden kliko’s, afvalzakken voor PBD (plastic, blik en drinkpakken) of PMD (metaal), en meer. De regels rondom eenzelfde methode verschilt bovendien per gemeente.

De meeste boetes rond afval zijn 100 euro. Maar als ik de wirwar en het ambtelijk taalgebruik goed lees kost afval op straat gooien voor een ieder 150 euro. De boetebeschrijving maakt overigens onderscheid tussen (huishoudelijke) afvalstoffen, zwerfafval en straatafval.

Die laatste komt voor in de volgende omschrijving: andere afvalstoffen dan straatafval achterlaten in daartoe van gemeentewege of anderszins geplaatste of voorgeschreven bakken, manden of soortgelijke voorwerpen. De boete daarvoor is 150 euro.

Door rood licht rijden

Door rood licht rijden kostte 120 euro in de tijd van de illustratie. Dat is tegenwoordig voor automobilisten die niet stoppen voor rood licht opgelopen naar 280 euro. Hetzelfde bedrag betalen bestuurders van motorvoertuigen op twee wielen. Maar bromfietsers en snorfietsers zijn dan 190 euro kwijt en fietsers kunnen met het risico van 110 euro een gokje wagen.

Zelfs voetgangers moeten betalen. Zij krijgen in de zeldzame gevallen dat ze door rood lopen, huppelen, hinkelen of rennen een boete van 80 euro. Door de voetgangers is door rood licht rijden waarschijnlijk veranderd in niet stoppen voor rood licht.

Voor alle niet genoemde weggebruikers geldt overigens een tarief van 110 euro. Ik vraag me daarbij af welke categorie nog niet is genoemd, loslopende honden?

Nepnieuws verspreiden

Er is nog geen vaste boete voor het verspreiden van nepnieuws. Bovendien is nepnieuws verspreiden waarschijnlijk geen lichte overtreding, dus iets waar een rechter over beslist. Die zal kijken naar het maatschappelijk belang, de intenties bij het verspreiden en dergelijke. De boetebedragen zullen daarop zijn afgestemd.

Waarom begin ik over nepnieuws. Ik gebruikte onder andere ChatGPT bij mijn onderzoek. Om me heen merk ik dat de informatie van deze reproduceer machine nogal serieus wordt genomen. Terwijl het ook onzin vertelt en dat nauwelijks toegeeft, wanneer ik het erop aanspreek. Zie de pdf van mijn ‘conversatie’ met ChatGPT (PDF - 242,16 KB).

Minister Reymer en de WAO

ChatGPT noemt de Wet Administratieve Overtredingen. Die heeft volgens mij nooit bestaan. Ik heb het in bovenstaande tekst laten staan. De reproduceer machine, gevoed met info die het bij vragen spuwt, heeft het daarbij over P. J. Reymer als minister van Justitie.

Terwijl Reymer minister van Waterstaat was en waarschijnlijk niet betrokken bij enige verkeerswet. Want hij was volgens politicus en geschiedschrijver P.J. Oud volstrekt onministeriabel. Dat laatste las ik op Wikipedia, ook een bron waar je voorzichtig mee moet omgaan.

Aanvullende informatie

Eerst even een overzicht van boetes bij veel voorkomende situaties in het autoverkeer. Op sommige daarvan mag de politie van mij best beter handhaven. Zoals mijn grootste ergernis, het niet aangeven van richting. En wat te denken van automobilisten die op de linkse of middelste baan blijven rijden, terwijl de rechterbaan leeg is (boete 240 euro).

Tarieven van boetes in 2023

  • Afslaan zonder richting aan te geven: 110 euro (bromfietsers 75 euro, fietsers en overige weggebruikers 40 euro)
  • Bumperkleven. Officieel een voertuig niet tot stilstand kunnen brengen binnen een veilige afstand. De hoogte van de boete hangt af van de gereden snelheid en afstand tot voorligger
  • Door rood licht rijden: 280 euro
  • Dubbel parkeren: 110 euro
  • Geen autogordel dragen: 160 euro
  • Geen voorrang verlenen aan bestuurders van rechts: 280 euro
  • Geen gelegenheid geven aan in- of uitstappen passagiers bij een tram of autobus: 280 euro
  • Niet werkende remverlichting: 160 euro
  • Niet werkend derde remlicht (voor voertuigen na 30-09-2001): 110 euro
  • Niet of nauwelijks leesbaar kenteken bij rijden met een motorvoertuig: 160 euro
  • Parkeren op plaatsen voorzien van een blauwe streep, zonder dat er een parkeerschijf in de auto aanwezig is: 110 euro
  • Onleesbaar kenteken bij rijden met een: 160 euro
  • Onnodig mistlicht aan de voorzijde voeren: 110 euro
  • Onnodig mistlicht aan de achterzijde voeren: 160 euro
  • Onnodig links rijden op een autoweg of autosnelweg: 240 euro
  • Rechts inhalen: 280 euro
  • Rood kruis negeren. Officier van Justitie bepaalt hoogte van de boete
  • Stilstaan op vluchtstrook zonder noodzaak: 280 euro
  • Vasthouden van telefoon of ander apparaat tijdens het rijden (ook bij optrekken en filerijden) 380 euro (voor fietsers 150 euro)
  • Voetganger op voetgangersoversteekplaats (zebra) niet voor laten gaan, zelfs als alleen nog maar voornemen hebben over te steken: 420 euro (zie de  tarieven voor boetes in de boetebase van het Openbaar Ministerie)

Overige informatie

  • Het nadeel van verspreiden van nepnieuws, en vooral door organisaties als Open AI, is dat het een eigen leven gaat leiden. Grote kans dat ‘een robot’ van Google de bovenstaande onjuiste (maar enigszins aangepaste) informatie over de WAO en Reymer oppakt. Als je met lezen tot hier bent gekomen weet je inmiddels beter.
    • Ik probeer overigens altijd informatie te verifiëren. Maar hierboven vond ik het leuk de onjuiste berichtgeving mee te nemen
    • Het is bekend dat ChatGPT soms onjuiste informatie geeft. Als het druk is dan gaat hij, wat ze noemen, halucineren. Hij bedenkt dat een antwoord.
    • ChatGPT gaf overigens meer onjuiste informatie. Interessant is daarbij te zien hoe het reageerde toen ik daar iets van zei. Zie daarvoor de communicatie met dit op zich leuke gereedschap (PDF - 242,16 KB).
  • Huppelen en hinkelen? Dat zijn niet dezelfde manieren van voortbewegen. Huppelen is in een lijn lopen waarbij twee keer op hetzelfde been wordt geland en daarna twee keer op het andere been. Hinkelen is springend lopen op één been. Als spel meestal met vakken op het trottoir.
  • Het Openbaar Ministerie heeft feitenboekjes met tarieven voor boetes. Het is een uitgebreide verzameling lichte overtredingen. Hier de boekje van 2023:
    • Feitenboekje – Parkeren en overlast 2023 (PDF - 384,39 KB)
    • Feitenboekje – Lijst van feiten betreffende misdrijven, overtredingen en Muldergedragingen 2023 (PDF - 10,90 MB)
    • Tekstenbundel voor misdrijven, overtredingen en Muldergedragingen 2023 (PDF - 2,00 MB)
  • Karlijn Landman schreef een interessant verhaal voor het NJCM (Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten) over het bestrijding van desinformatie en de huidige wetgeving (PDF - 145,32 KB).
  • Naamgever van de wet Mulder en hoofleraar administratief recht A.D. Belinfante schreven in 1957 het boek ‘De verhouding van administratieve sancties en straffen’ (PDF - 2,66 MB).
  • Zie ook het bericht ‘snelheidscontrole, een eerste systeem in 1916‘ of ‘een lastige man voor de politie‘.
Print deze pagina
Bovenstaand bericht is geschreven op 5 maart 2023 door in de categorie 2023, Algemeen, Persoonlijk

Vorige en volgende berichten

« Ouder: Nieuwer: »

Een willekeurig bericht

Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *