Lumbeck en scannen van mijn boeken
Er zijn een meerdere dingen waar ik enthousiast over kan zijn, maar waar ik hier nog niet over schreef. Ze hangen min of meer samen met het scannen van mijn boeken. Emil Lumbeck en zijn methode van boekbinden, lumbecken genaamd, is één van die dingen. Mijn Brother 3-in-1 is een volgend onderwerp.
Het scannen van mijn boeken
Ik heb duizenden analoge (gedrukte) boeken. De meeste liggen al tien jaar in verhuisdozen opgeslagen en ik weet van hun bestaan. Ik heb regelmatig de drang de dozen te openen. Maar er is geen belang. Als ik echter weer eens een boek in mijn handen heb, vaak eentje die later is gekocht, dan digitaliseer ik het onder de scanner. In non-fictie boeken wil ik namelijk zoeken en dat gaat sneller in een digitaal boeken.
Mijn methode voor boekscannen
Ik gebruik twee methoden om de losse vellen te krijgen die ik op de ADF (Automatic Document Feed) kan leggen. De eerste is een bevriende drukker vragen het ruggetje eraf te snijden. Dat gebeurt meestal enkele millimeters vanaf de rug. Dan is de lijmlaag eraf en zijn de velletjes mooi schoon gesneden, zoals dat heet.
De tweede methode noem ik ‘pulled book’, zoals het plukken van een kip. Bij paperbacks buig ik dan eerst het boek bij de rug even heen en weer. Daarna verwijder ik voorzichtig de omslag. En als het aanwezig is ook het schutblad, dat is het velletje waarmee de omslag aan het boekblok is gelijmd.
Daarna trek ik stuk voor stuk de vellen van het lijmlaagje. Wanneer de rand te rafelig is leg ik het boekblok nog even onder een snijmachine. Ik heb daarvoor zowel een hefboomsnijmachine als een rolsnijder.
Het scannenvan de vellen
Ik heb meerdere scanners gehad, altijd met automatische documentdoorvoer (ADF). De laatste waren altijd 3-in-1 printers. Die werden steeds voordeliger in prijs en beter in scannen. Dat is overigens nog steeds het geval. Mijn huidige 3-in-1 is de Brother MFC J6947DW. Die is niet alleen handig vanwege het goede scannen, maar ook door de wifi en drie papierladen. Oh ja, ook vanwege tweezijdig scannen natuurlijk
Voor het scannen leg ik eenvoudig de boekvellen in de ADF en scan direct naar een PDF. Wanneer het een dik boek is, splits ik het scannen vanzelfsprekend in meerdere delen. Het gaat bijna nooit fout. Toch blijf ik altijd in de buurt tijdens het scannen.
Samenvoegen en OCR
Afhankelijk van de dikte van het oorspronkelijke boek heb ik direct een PDF van het boek. Of ik moet nog even, bij een opgedeelde scan, de verkregen PDF’s samenvoegen. Daarna laat ik Adobe Acrobat een OCR (Optical Character Reading) uitvoeren. Daartoe heb ik de boekvellen op minimaal 300 dpi gescand.
Met scannen verkrijg je een afbeelding van een pagina. De verkregen PDF zou je kunnen beschouwen als een verzameling jpg-plaatjes. Met OCR maak je van die afbeeldingen bewerkbare tekst. Dat gaat voor 99,5% zonder problemen.
Het gaat mij bij OCR om het doorzoekbaar maken van de PDF. Maar ik zou de tekst na OCR’en eventueel naar een Word-bestand kunnen kopiëren, om het daar verder te verwerken. Bijvoorbeeld om er een ePub van te make met mijn 10 minuten methode.
Lumbecken, een gelijmd boekblok
Ik feite heb ik nu een bruikbare boekversie, voor mijn doeleinden. Het originele boek kan weg… maar niet altijd. Wat mij betreft zijn er drie mogelijkheden: weggooien, apart leggen of in elkaar zetten.
Weggooien is duidelijk. Apart leggen betekent in mijn geval dat de omslag los om het boekblok (de stapel velletjes op volgorde) wordt geslagen en in een aparte verhuisdoos gaat. En in elkaar zetten is bij mij Lumbecken, genoemd naar Emil Lumbeck.
Het velletjesblok krijgt bij Lumbecken weer een lijmlaag en dat geheel, inmiddels weer een boekblok lijm ik dan in de omslag. Afhankelijk van de zorgvuldigheid waarmee ik het boek uit elkaar haalde, zie je daarna nauwelijks verschil met de beginsituatie met het boek voor de pluk-handeling.
Lumbecken, de Emil Lumbeck-methode
Emil Lumbeck introduceerde het lumbecken in 1942, nadat experimenteren en patenteren in de jaren ervoor. Hij zocht een manier om versleten boeken van een nieuwe band/omslag te voorzien. Dat werd de koudlijm-methode met kunsthars.
Lumbecken of de Lumbeck-methode is een voordelige manier van boekbinden. Het is geleidelijk aangepast door professionele drukkerijen en boekbinders. En ook vaak in theorie ingewikkelder gemaakt. Ik doe het eenvoudig op mijn eigen manier.
Mijn Lumbeck-methode
- Ik klem een boekblok (de opgestapelde vellen) tussen twee planken met twee lijmklemmen. Daarbij steekt het boekblok ongeveer 2 tot 3 centimeter boven de planken, afhankelijk van de dikte van het blok.
- Ik zorg er daarbij eerst voor dat het boekblok aan de buitenzijde (de overzijde van de gescheurde zijde) mooi gelijk ligt.
- Met een fijne vijl of nagelvijl ruw ik de rafelkant daarna iets op. Dit verwijdert uitstekend papierstukjes, achtergebleven lijmresten en dergelijke, en verbindt de vellen al enigszins
- Daarna beweeg ik het boekblok even heen en weer
- Meestal gebruik ik de vijl daarna nog even
- Een eerste lijmlaagje boekbinderslijm breng ik aan met een kwast
- Na drogen leg ik er nog een laagje overheen
- Vaak maak ik het boekblok dan los en lijm de omslag er direct omheen
Aanvullende opmerking bij mij Lumbeck-methode
Boekbinders en drukkerijen zullen het anders doen. Maar van hen wordt kwaliteit verwacht. Mij gaat het om herstellen van een boek waarmee ik bijvoorbeeld weer in de tuin kan zitten; dat is met losse blaadjes wat vervelender. Overigens gaat het met mijn methode in de meeste gevallen goed en is het nauwelijks zichtbaar dat het boek ooit uit elkaar heeft gelegen.
Het is daarbij vanzelfsprekend van belang het ‘plukken’ met geduld uit te voeren. Wellicht ook belangrijk is dat ik het leuk vind zo’n boek weer in elkaar te lijmen. Het moet voor mij geen ‘dagtaak’ zijn, maar omdat het een klein klusje is met een vaak bevredigend eindresultaat werkt het ontspannend.
En nog even over de lijm. Ik gebruik meestal Collall boekbinderslijm. Maar ik heb van een boekbinder ook lijm die je moet verhitten. Dat is iets bewerkelijker omdat je met een föhn moet werken etc. Maar de lijm lijkt daarbij iets meer tussen het papier te ‘smelten’, waardoor de pagina’s iets beter hechten.
Emil Lumbeck
Lumbecken is dus genoemd naar Emil Lumbeck. Hij werd op 22 februari 18896geboren in Remscheid, een stadje onder Wuppertal. Lumbeck leerde voor ijzer- en staalhandelaar. Op zijn 35ste kwam hij in de directie van metaalwarenfabriek Stocko in Wuppertal.
In 1925 werd hij directeur van het filiaal in Leningrad. Daar maakten ze onder andere sloten, knopen en gespen. Sommige van die producten kregen een beschermlaag van lak (kunsthars). Deze werd echter vaak broos en liet los.
Een medewerker verbeterde de lak door te urineren in een emmer die bedoeld was voor de productie. Het ureum in de urine werkte als weekmaker voor de lak. Dit wekte de interesse bij Emil Lumbeck voor lijmtechnologie.
Lumbeck en het boekbinden
Emil Lumbeck was al langere tijd enthousiast bibliofiel. Hij hield van boeken. En na een bezoek aan Londen zei hij dat hij nog eens iets bijzonders voor de boekenwereld zou betekenen. Maar waarmee dat wist hij nog niet.
Zijn interesse in boeken en de boekenwereld bracht hem in 1935 als directeur naar boekenwinkel Otto Voss in Buchum. Die firma was als enige verantwoordelijk voor de levering van boeken en tijdschriften uit de centrale uitgeverij van de NSDAP (de partij waarvoor Hitler in 1933 rijkskanselier was geworden).
Voor die winkel begon Emil Lumbeck zijn zoektocht naar een manier om versleten boeken van een nieuwe band/omslag te voorzien. In 1937 vroeg hij zijn eerste patent aan voor een koude lijm, dat hij ‘Eluid’ noemde (Emil Lumbeck In Duitsland).
Boekenlijm en meer
Na de eerste Eluid bleef Emil Lumbeck experimenteren met boekenlijm, waarbij hij ook bleef patenteren. Het succes kwam echter pas toen hij ook kunsthars verwerkte in zijn lijm. In 1940 liet hij daarvoor een patent vastleggen. Twee jaar later presenteerde hij zijn uitvinding om losse vellen stevig te verbinden aan mensen uit de boekbindersbranche.
Emil Lumbeck zette een volgende stap door naar het mechaniseren van zijn methode te kijken. Dit leidde in 1946 tot de oprichting in Verden an der Aller van een machine- en lijmfabriek door zijn schoonzoon Hans Ehlermann. Emil Lumbeck werd partner in het bedrijf.
Boekbinders, maar vooral de industrie, hadden zijn methode en ideeën toen ook al overgenomen. Dit leidde tot nieuwe lijmen en verbeteringen.
Lumbecken vanaf 1950
De methode van Emil Lumbeck kreeg rond 1950 de omschrijving Lumbecken. Meerdere grote bedrijven gaan hun boeken en andere uitgaven lumbecken, dat wil zeggen lijmen op de manier van Lumbeck. Het stond in die tijd voor kwaliteit in de afwerking van drukwerk. Het Duitse Telefoonboek werd in Lumbeck gebonden en diverse ander landelijke drukwerk in hoge oplage volgde.
Emil Lumbeck maakte de ontwikkelingen rond zijn lijm en methode nog een tijdje mee na zijn pensioen. Hij verhuisde echter terug naar zijn geboortestreek en deed nog slechts privé dingen. Zoals het inspreken van zijn levensverhaal op een cassettebandje. Die overschreef hij echter op late leeftijd met muziek van The Beatles. Hij overleed als 93-jarige op 8 augustus 1979 in Elberfeld, een wijk in Wuppertal.
De volledige Lumbeck methode
Het echte lumbecken gaat verder dan de hierboven vermelde stappen van mijn methode. Bij het lumbecken zoals Emil Lumbeck het uitvoerde worden ook draadjes mee verlijmd. En er wordt ter extra versteviging een gaasje over het gelijmde boekblok gelijmd voor de omslag er overheen gaat.
Tegenwoordig allemaal extra’s, bovenop mijn methode, voor de liefhebber van handmatig boekbinden. En die hobbyisten zijn er genoeg. Hoewel de echte amateur boekbinders natuurlijk kiezen voor het echte werk, genaaid brocheren (= inbinden).
Aanvullende informatie
- Het Lumbeck-inbindsysteem zoals het officieel wordt uitgevoerd, bestaat uit het klemmen van de losse vellen in een pers. Daarna ruwt men de rug op. Met een zaag worden op 3, 4 of 5 plaatsen, gelijkmatig verdeeld over de rug, diepe sneden gemaakt. Daarna wordt de rug met boekbinderslijm bestreken waarbij de rug van links naar rechts wordt uitgewaaierd. Vervolgens legt men draadjes touw in de gezaagde gleuven. Daarna legt men over de rug een stuk gaas dat aan beide kanten ongeveer anderhalve centimeter overhangt (de rugbreedte + 3 cm). De rug wordt daarna opnieuw ingesmeerd met boekbinderslijm. Ten slotte wordt de omslag er omheen gevouwen, eventueel met een schutblad.
- Lumbecken was lange tijd de meest gebruikte inbindmethode. Tegenwoordig is dat de paperback, een minder omslachtige en voordelige methode waarbij een blok vellen in één lijmgang direct met de omslag wordt gelijmd. Waarbij die omslag oorspronkelijk van papier was, wat terugkomt in de naamgeving van die inbindmethode. Tegenwoordig kan de omslag echter allerlei diktes hebben; hoewel 350 grams het meest gangbaar.
- Het woord lumbecken is nog steeds in gebruik in Nederland voor een lijmbinding voor boeken. In Engelstalige landen kennen ze dat woord niet. Ze gebruiken daar verschillende termen voor de methode, zoals adhesive binding, perfect binding, cut back binding.
- Er zijn veel meer inbindmethoden. De meest gangbare is die waarbij het binnenwerk wordt gelijmd of genaaid, met een omslag eromheen. De overige wijken daarvan iets af en worden vooral gebruikt door boekartiesten, kunstenaars, mensen met te veel geld en mensen … nou ja, mensen die het mooi vinden passen bij hun boek.
- Enkele van die overige bindwijzen zijn: de Zwitserse binding, de Japanse binding, de Patabinding, Singersteek (genoemd naar Isaac Singer, de naaimachinefabrikant) en de blote rug. Je worden uitgebreid uitgelegd op de website van boekbinder Patist. Dat is de boekbinder die mij hielp met de productie van een jubileumboek voor het 100-jarig bestaan van de Rabobank.
Vorige en volgende berichten
« Ouder: Bosbranden, het maanwagentje en de schimmelNieuwer: Bu Cats van de Wittevrouwenpoort »Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.