Twee buurmannen zijn met een bladblazer bezig in hun tuin. Het klinkt alsof er twee vliegtuigen telkens opnieuw overkomen. Het geluid is hard en vooral storend. Als continu geluid zou het wellicht kunnen wennen, maar ze stotteren met hun blazer over hun gazon. Waarom gebruiken de buurmannen geen hark? Bladblazer of hark, wat is het verschil en wat is beter vraag ik me af.

Ik zal het maar zeggen: ik moet inwendig altijd een beetje lachen als ik mannen met een bladblazer bezig zie. Vooral als er een beetje wind staat. Wat een sukkels. Je ziet direct dat de meesten geen plan hebben. Ze hebben zich nooit afgevraagd of ze beter een bladblazer of hark kunnen pakken. En aanverwante vragen. De vragen dus waarvan ik enkele hieronder ga beantwoorden.

Bladblazer of hark?

Het antwoord op de vraag bladblazer of hark hangt af van het doel. Want in beginsel verschilt hun functie. De bladblazer is bedoeld om bladeren te verplaatsen. Het ruimt ze dus niet op, maar blaast ze van een plek naar een andere plek. De hark is wel een bladverzamelaar. Het trekt bladeren naar een plek. Daar doe je het in een zak, GFT-kliko of compostbak.

Ongetwijfeld is de bedoeling van mijn buurmannen met een bladblazers (uiteindelijk) blad te verzamelen. Donderdag wordt de GFT-bak opgehaald, dus voor die tijd willen ze de losse bladeren daarin hebben. Met een hark kan dat direct en zonder op hun groene postzegel tot last te zijn van hun buren. Maar ok, ik gun iedereen zijn overbodige gadgets.

Het geluid van de bladblazer

Geluid is vanzelfsprekend mijn grootste ergernis bij bladblazers. Dat in hardheid op en neer gaande geloei, zoals van die jongens vroeger de gashendel van hun brommers driftig heen en weer bewogen. Alleen al bij hoe het geluid zich weinig melodieus voortsleept vraag ik me af of het bladblazen efficiënt gebeurt. Zou er een cursus ‘bladblazen’ bestaan.

Over het geluid. In meerdere steden in de wereld, blijkt uit onderzoek, zijn al maatregelen genomen rond de bladblazer. Vooral vanwege het geluid, dat behoorlijk kan oplopen. Het aantal decibels hangt natuurlijk af van het type.

Geluidsterkte, de decibels

Een geluidsterkte van 100 dB laagfrequent is bij bladblazer niet ongebruikelijk. Dat komt overeen met een opstijgend vliegtuig. Bij de meeste bladblazers ligt het geluidsniveau tussen 60 en 80 dB, wat ongeveer gelijk is aan dat van veel huishoudelijke apparaten.

Gehoorschade krijg je pas boven 120 dB, dus dat lijkt niet op te schieten als argumenten voor gemeenten. Echter, bij langdurige of herhaalde blootstelling aan geluidsniveaus van meer dan 85 dB kun je ook gehoorschade oplopen ⁽¹⁾.

En uit andere onderzoeken blijkt een verband tussen geluidssterkte en hart- en vaatzieken, en hoge bloeddruk in de grote slagaders. Bij enige blootstelling aan omgevingsgeluid van meer dan 55 dB kan dat al problemen opleveren ⁽²⁾. In eerste instantie lijkt dat vooral een probleem voor de man met de bladblazer.

Laagfrequent geluid van een bladblazer

De omgeving heeft meer last van het laagfrequente geluid van de bladblazer. Uit onderzoek blijkt immers dat geluid met een lage frequentie verder reikt en gemakkelijker muren en gebouwen binnendringt dan geluid met een hogere toon ⁽³⁾.

Voor de duidelijkheid frequentie en decibels hebben niets met elkaar te maken. De frequentie geeft de hoogte van een toon in Hertz. Die hoogte is een golfbeweging die loopt eenvoudig uitgelegd van een bas (met lage golven) tot een alt (met korte golven). Decibels gaat over hoe luid een geluid klinkt. Dus in bijvoorbeeld een muziekstuk van pianissimo (zeer zacht) tot forte (sterk, zeg maar hard).

Een geluid met lage frequentie (een bas) kan zacht klinken, maar ook hard. En dat geldt natuurlijk ook voor een geluid met een hoge frequentie.

Bladblazer of hark, een verhaal

Dit bericht komt vanzelfsprekend voort uit ergernis. Natuurlijk, er is vrijwel altijd dat binnenpretje als ik vanaf de openbare weg de sukkels zie hannesen met hun bladblazers; druk bezig blaadjes te verplaatsen. Helemaal leuk als de grootste bladblazer, de natuurlijke luchtbeweging (wind), het werk direct teniet doet.

Maar in de tuin zittend met een boek is er vooral ergernis. Helemaal omdat het vandaag wel lijkt of de buurmannen in gevecht zijn. Dat begon tegen de blaadjes, nu lijkt het alsof ze elkaar willen beconcurreren in het voortbrengen van lawaai.

Dit bericht zou over van alles kunnen gaan rond de vraag bladblazer of hark. Ik zou eenvoudig over de soorten bladblazers en harken kunnen schrijven. Over bladblazers deed ik immers al eens onderzoek tijdens werkzaamheden voor Husqvarna/Gardena.

Bladblazer soorten

Er zijn benzine-, gas- en elektrische bladblazers. Je hebt ze die je eenvoudig in je hand houdt of op je rug draagt als een rugzak. De bladblazer waar je achter loopt, zoals bij een eenvoudige grasmaaier, zie je hier minder.

Voorkeuren in soort bladblazer blijken per land te verschillen. Maar keuzes daarbij hangen ook samen met de werkzaamheden en grootte van het terrein waar de blaadjes vanaf moeten worden geblazen. Verder gebruiken in het algemeen professionele gebruikers het liefst een benzine- of gas aangestuurde bladblazer op hun rug. En de amateur een elektrische in de hand. Et cetera.

Ergernis, gezondheid en het milieu

Maar dat soort feiten voeden mijn ergernis niet en ik heb zo’n zin mijn ergernis te voeden. Om mijn altijd aanwezige lach om die sukkels met hun bladblazers in hun postzegeltuintjes even te temperen.

Nee, ik zal je iets anders vertellen over bladblazers dat je kan helpen bij de vraag ‘bladblazer of hark?’. Daarbij gaat het over gezondheid en milieu. Ik geef je willekeurig wat gegevens uit onderzoeken:

• In de VS wordt jaarlijks 1,2 miljard liter benzine verbruikt voor benzine bladblazers. Daarvan verdwijnt bij het vullen van de bladblazers jaarlijks 17 miljoen liter benzine in de grond (4)
• Een gemiddelde bladblazer op gas stoot in een uur evenveel koolwaterstoffen uit als een auto die 25.400 kilometer aflegt met een snelheid van 30 km/uur. Tijdens dat uur pompt diezelfde bladblazer evenveel koolmonoxide uit als een auto die 1400 kilometer rijd met 30 km/uur 5). De persoon die de bladblazer bedient ademt dat vanzelfsprekend in. Bovendien draagt hij waarschijnlijk geen gehoorbescherming.
• Een ander onderzoek formuleerde het anders. De koolwaterstofemissies van een half uur tuinwerk met een tweetakt-bladblazer zijn ongeveer gelijk aan een autorit van 6000 km van Texas naar Alaska in een Ford Raptor. Er zijn meer onderzoeken die soortvergelijkingen maken, soms ook met specifieke merken en typen bladblazer ^(6).
• De uitgifte van gas bladblazers bevatten onder andere hoge niveaus van benzeen, butadieen, formaldehyde en andere kankerverwekkende fijne deeltjes. Ze blijken bij kinderen en ouderen ook tot gezondheidsrisico’s te leiden voor luchtwegen, hart- en bloedvaten en zenuwaandoeningen ⁽⁷⁾.
• De gezondheidsrisico’s zijn het grootst voor degenen die de bladblazers continu gebruiken. Zij zijn vaak de gehele dag blootgesteld aan de verontreinigende stoffen en het laagfrequente geluid ⁽⁸⁾.

De geschiedenis van de bladblazer

Mijn ergernis is wat gezakt. Laat ik dus maar doen wat ik leuker vind, in de geschiedenis duiken. In dit geval zoekend naar de uitvinding van de bladblazer.

Het zal niemand verwonderen dat de geschiedenis van de bladblazer begint in de Verenigde Staten. Die brachten ons immers ook veel andere onnutte apparaten en slechts een aantal bruikbare.

De uitvinding van de bladblazer

De uitvinding van de bladblazer kan het best worden bekeken vanuit een tijdlijn. Die begint met Charles Beariks. Deze uitvinder uit Peshtigo, Wisconsin vraagt in 1897 patent aan voor zijn draagbare tuinsproeier. In zijn patent meldt hij al dat zijn sproeier, met enige aanpassing, ook geschikt is voor andere doeleinden. Hij noemt als voorbeelden een brandblusser en het wassen van ruiten.

Het duurt daarna tot 1923. In dat jaar vraagt George Clements patent aan voor zijn ‘blower’. In feite een handblazer voor het reinigen van machines. De gebruiker kan de blazer volgens Clement bovendien eenvoudig omzetten in een afzuigapparaat.

In 1931 patenteert Walter M. Guedel uit Los Angeles een apparaat voor het ‘schoonmaken van gazons, terrein en dergelijke’. In de eerste alinea van zijn patent verruimt hij dat tot bladeren, papier en ander licht vuil op gazons, harde vuile- en grindterreinen, betonnen paden, opritten en meer.

Meer uitvinders en patenten

Er volgen meerdere uitvinders met patenten die voortbouwen op bovengenoemde patenten. Het zijn de naoorlogse jaren waarin veel techniek verbetert en technologie vercommercialiseert. Er komen allerlei innovaties op de markt.

Vooral Grant W. Breuer vraagt veel patenten aan. Hij is eigenaar en naamgever van Breuer Electric Manufacturing Co. Veel uitvindingen rond de geschiedenis van de bladblazer doet hij met Clarence W. Lanter. Op de tekeningen bij de patenten staan de voorlopers van de bladblazer zoals we die nog niet zo lang geleden tegen konden komen. Zijn model met schouderbanden is inmiddels vervangen door praktischer apparaten.

Toro en Jacobsen

Een bijzonder apparaat is de Toro blower. Het is een achterloop bladblazer. De Toro company, opgericht in 1914, begon na de Tweede Wereldoorlog met grasmaaiers. Hun eerste bladblazer was in 1959 een windtunnel-behuizing die een gebruiker aan hun ‘werverwind’-grasmaaier kon koppelen. Het was al snel een succes. Waarna ze ook losse bladblazers gingen maken.

De Deense immigrant Knud Jacobsen begint in 1891 in Racine, Wisconsin met het maken van mallen voor onderdelen van auto’s, landbouwwerktuigen en elektrische apparaten. In 1921 richt hij Jacobsen Manufactoring op voor de bouw en verkoop van grasmaaiers. Ongeveer in dezelfde tijd als Toro komt het bedrijf met een bladblazer, eentje die bladeren direct opvangt in een verzamelzak.

Toro en Jacobsen bestaan nog steeds. Ze domineren de markt van grasmaaiers in de Verenigde Staten. Zoals Samsung en Apple liggen ze regelmatig met elkaar in de clinch over patenten. Een voorbeeld is de rechtszaak aangespannen door Toro in 1965.

In oude media

Dat is ook het jaar dat Manly Banister in het tijdschrift Popular Mechanics een artikel schrijft over het gemak van bladblazers. Daarin beantwoordt hij de vraag ‘bladblazer of hark?’ min of meer met de titel ‘lt Sure Beats Raking’ (Het is beslist beter dan harken).

In 1973 schrijft ook E.F. Lindsley in Popular Science over bladblazers. Hij geeft daarin verslag over het gebruik van twee nieuwe bladblazers van Toro en Jacobsen. Hij is ook lovend. ‘Ze zijn geweldig voor het opblazen van bladeren, maar ook voor schillen, papier en puin van struiken en heggen’, schrijft hij grof vertaald .

Andere merken

Husqvarna is een heel oud bedrijf. De geschiedenis van dit Zweedse bedrijf begint al in 1689. In 1918, dus ongeveer dezelfde tijd als de oprichting van Jacobsen Manufacturing, starten ze met grasmaaiers. Later komen ze ook met bladblazers of onderdelen die we in latere bladblazers herkennen.

Echt van bladblazers kun je pas spreken vanaf ongeveer 1950. Dan komen Toro, Jacobsen, Husqvarna en bijvoorbeeld ook het Japanse Kyortisu met handige bladblazers. Ze zijn vrij snel populair in sommige landen. Maar de echte doorbraak komt pas in de zeventiger jaren. Vanaf die tijd komen ook andere merken met Bladblazers, zoals Stihl, McCulloch, Makita, Black & Decker, Bosch en meer.

Bladblazer of hark, de hark

Hoe kun je de vraag ‘bladblazer of hark?’ beantwoorden zonder de hark te bespreken. Tja, ik kies voor mijn postzegeltje groen het liefst de hark. Het werkt snel en eenvoudig: GFT-zak in de buurt, harken, de bladeren in de zak deponeren en met zak en hark naar een volgend stukje groen. Je kunt volgens sommige tuinliefhebbers de bladeren ook gewoon laten liggen. Ze breken af, verrotten en dragen dan bij aan een natuurlijke kringloop.

De hark lijkt een minder interessant product. De buurmannen kunnen er bijvoorbeeld nauwelijks met elkaar over pochen, zoals ze met hun auto’s en bladblazers doen. Toch is er wel het een en ander te vertellen over harken. Ik houd het bij een korte geschiedenis.

Een korte geschiedenis van de hark

De eerste hark voor het schrapen van grond en verplaatsen van bladeren waren menselijke handen. Daarna zijn het takken van struiken en bomen. Wanneer mensen gereedschappen gaan bedenken komen er gereedschappen die al op moderne harken lijken. De eerste voorbeelden daarvan zijn gevonden in China, ze waren van hout en dateren van ongeveer 3000 jaar geleden.

Het ontwerp van de hark is daarna nauwelijks veranderd. Het is feite niet meer dan een lange steel met daarop een kop met tanden. De enige aanpassingen die in de loop der jaren plaatsvinden zijn gericht op de klus en de ergonomie.

Dat brengt geleidelijk verschillende harken: harde en zachte tuinharken, verticuteerharken, grindharken, speciale gazonharken en meer. En binnen de verschillende soorten zijn er dan harken met een rechte of gebogen tanden, korte of lange tanden, stalen of andere metalen tanden enzovoort.

De tandvorm is al te danken aan ergonomie. Deze wetenschap van de mens in relatie tot haar omgeving zorgt ook voor andere handgrepen, in hoogte verstelbare steel en dergelijke kleine verbeteringen in gebruik.

Aanvullende informatie

De aanvullende informatie bestaat dit keer uit brochures, patenten en allerlei onderzoek, waaronder de vermelde referenties. Om met dat laatste te beginnen:

Referenties in de tekst

1. Gehoorschade bij langdurige of herhaalde blootstelling aan geluidsniveaus van meer dan 85 dB. Het komt uit de factsheet ‘Too loud, for too long’(PDF - 770,25 KB).
2. Verband tussen geluidssterkte en hart- en vaatzieken bij blootstelling aan omgevingsgeluid van meer dan 55 dB. Het komt uit het onderzoek ‘Cardiovascular effects of environmental noise exposure’ uit 2014 van Basner en collega’s (PDF - 562,40 KB).
3. Laagfrequent geluid van de bladwijzer dringt gemakkelijk door muren en gebouwen. Het komt uit het onderzoek ‘Characteristics of Lawn and Garden Equipment Sound’ uit 2017 van Walker en Banks (PDF - 986,59 KB).
4. De gegevens over het gebruiken en lekken van benzine komt uit informatie van de Environmental Protection Agency. Bijvoorbeeld ‘National Emissions from Lawn and Garden Equipment’ uit 2015 van Jamie Banks (PDF - 257,05 KB).
5. De vergelijking tussen uitstoot van koolwaterstoffen door bladblazer en auto’s wordt in veel rapport aangehaald. Ze verwijzen daarbij allen naar de Air Resources Board van de California Environmental Protection Agency (CEPA).
6. Jason Kavanagh, werkzaam bij Edmunds, onderzocht in 2011 de uitstoot van bladblazer en de Ford Raptor (PDF - 126,41 KB).
7. Informatie over deeltje die door bladblazers uitstoten staat in de rapporten van meerdere organisatie. Bijvoorbeeld in het jaarlijkse rapport van de American Lung Associoation, hier die van 2023 (PDF - 3,15 MB). De overige gegevens in die alinea zijn ook te vinden bij de Wereld Gezondheids Organisatie en specifieke gezondheidsorganisaties zoals de longorganisatie, de hartstichting en dergelijke.
8. Onze eigen RIVM bracht een uitgebreid rapport uit over laagfrequent geluid (PDF - 426,41 KB).

Patenten

• Charles Beariks – Garden Spray 1899 – Patent US0636375 (PDF - 207,63 KB)
• George Clements – Blower 1923 – Patent US1583528 (PDF - 319,79 KB)
• Walter M. Guedel – Device cleaning laws etc 1932 – Patent US563764US563764 (PDF - 313,89 KB)
• G. W. Breuer – combined blower and suction device 1946 – Patent US2464552.pdf (PDF - 308,20 KB)
• C. W. Lanter en G. W. Breuer – tool for portable motor blower units 1951 – Patent US2586145 (PDF - 377,59 KB)

Overige documenten

• Toro Company history brochure 1914-2008 (PDF - 1,32 MB)
• Poster ‘Jacobsen 95-jaar’, met fraai overzicht van producten (PDF - 2,46 MB)
• Ee brochure van Jacobsen met hun Turfcat producten, waaronder bladblazers (PDF - 2,16 MB)
• Het artikel ‘It sure beats raking!’ van Manly Banister in september 1965 in Popular mechanics (PDF - 1,01 MB)
• De korte column van E.F. Lindsley in april 1973 in Popular Science (PDF - 308,98 KB)
• Chris Ellis, een Zuid-Afrikaanse huisarts’ schreef een artikel over het voorschrijven van tuinieren als lichaamsbeweging (PDF - 34,15 KB)
• Katy Bowman keek in 2017 naar ‘Movement Ecology’ en het verschil tussen ‘Exercise and Movement’ (PDF - 324,97 KB)
• Gail Hansen schreef al in 2009 over ‘Design Strategies for a Sustainable Home Landscape’ waarin ze ook een opmerking maakt over lawaaierige bladblazers (PDF - 594,95 KB)

Zie ook ‘André Colens en de robotmaaier‘