Ber, een klasgenoot van de middelbare school, is een groot fan van David Bowie. Hij verzamelde alle boeken, documentaires en films over en met zijn muziekheld. Maar Ber is geen doorgedraaide verzamelaar en feiten interesseren hem ook niet.

Dat David Bowie als David Robert Jones werd geboren op nummer 40 in Stansfield Road in de wijk Brixton in Londen gaat aan hem voorbij. Bij wijze van spreken, want als hij het hoort of leest blijft er wel wat hangen. Maar hij gaat niet op zoek naar feiten.

David Bowie, een enthousiast lezer

Ik vertel Ber dat David Bowie een enthousiast lezer werd na de verhuizing van het gezin Jones in 1953 naar Plaistow Grove 4 in de wijk Bromley in Londen. In Brixton hadden ze het huis gedeeld. Nu had het gezin een huis voor zichzelf. En de zesjarige Bowie ging lezen.

Tien jaar later verliet Bowie de Technische Hogeschool van Bromley met slechts een diploma voor het afmaken van een kunstvak. Die schamele schoolcarrière duidt niet op luiheid of onvermogen, maar waarschijnlijk vooral op het tempo van onderwijs. Dat gaat wellicht te langzaam om zijn interesse vast te houden. Het is duidelijk dat hij het leuker vindt zichtzelf les te geven met de boeken die hij leest.

David Bowie, zijn favoriete boeken lijst

In 1985 vroeg een uitgever de Argentijnse schrijver Jorge Luis Borges een lijst te maken met zijn 100 favoriete boeken. Het werd niet zomaar een lijst. Bij elk boek schreef Borges een verhaaltje. Bij zijn overlijden bestond de lijst uit 74 boeken.

David Bowie maakte een volledige lijst. Maar hoe dat in zijn werk ging daar lijken de meningen over verdeeld. De openbare bibliotheek van New York meldt dat hij zijn Top-100 eenvoudig in 2013, drie jaar voor zijn dood, op Facebook plaatste. Andere bronnen melden dat hij de lijst met favoriete boeken maakte voor de reizende tentoonstelling ‘David Bowie Is’, die dat jaar in London begon.

Meest waarschijnlijk is het verhaal dat het Victoria & Albert Museum, de organisator van de tentoonstelling, de lijst naar buiten bracht. Dat was voorafgaand aan de opening in de kunstgalerij van Ontario, de volgende locatie na Londen.

Het boek over de lijst

In 2019 verscheen het boek ”Bowie’s Books”. De ondertitel luidt:’the hundred literary heroes who changed his life’. De inleiding vertelt over de leeservaringen van Bowie. Het boek is verder gevuld met verhalen bij elk van de honderd titels. Daarin komen de vermoedelijke invloeden op David Bowie ter sprake. Maar ook de tijdgeest waarin het boek is geschreven, de invloed die het ook op anderen had en meer.

Het boek is in 2020 ook in het Nederlands verschenen met de titel “Bowie’s boekenkast’. Het doet me denken aan enkele verhalen.

De boekenkoffer

Bijvoorbeeld die over Bowie tijdens het maken van de speelfilm ‘The Man Who Fell to Earth’ in 1975. Het was in een periode van overmatig drugsgebruik. Maar dat gebruik moest hij stoppen tijdens het maken van die film. Hij verving de drugs met nog meer lezen dan gewoonlijk. Daartoe sleepte hij tijdens zijn reizen een of meerdere boekkoffers met zich mee.

De koffers zouden volgens journalisten minstens 1500 boeken bevatten. Maar Bowie vertelde in een interview dat het ongeveer 400 boeken waren. Hij zei doodsbang te zijn om ze achter te laten in New York, omdat hij in die tijd een paar onbetrouwbare mensen om zich heen had. Bowie wilde niet dat ze zijn boeken zouden jatten.

In dat interview vertelt hij ook dat het geen boekenkoffers waren zoals bijvoorbeeld die van Louis Vuitton. Het waren volgens Bowie kasten die leken op de dozen waarin versterkers worden verpakt. Als hij nog had geleefd of als ze er toen al waren geweest, had hij waarschijnlijk een e-reader gebruikt.

Boek aanbevelingen

Herkenbaar is ook een ander verhaal. Wanneer hij een boek had gelezen vond David Bowie het leuk de opgedane kennis te delen met anderen. Hij was daar volgens zijn omgeving best fanatiek in. En als hij een boek bijzonder of buitengewoon goed vond, dan drong hij er bij zijn vrienden op aan het ook te gaan lezen.

Als je ouder wordt kom je erachter dat die vrienden dat helemaal niet prettig vinden. Niet het opdringen van een boek niet en niet het doorgeven van de kennis. Wellicht daarom is Bowie in 1998 recensies gaan schrijven voor boekhandel Barnes & Noble.

Glamrock!

Het eerste boek waarover hij schreef was het toen net uitgekomen boek Glam! van Barney Hoskyns. Het beschrijft de glamrock, een stroming begin zeventiger jaren in de popmuziek. Naast Brian Eno, Lou Reed, Iggy Pop, Brian Ferry en anderen is ook David Bowie zelf voor dat boek geïnterviewd.

De genoemde artiesten passen niet in mijn beeld van glamrock. Want daarbij denk ik vooral aan glitter en dus aan Gary Glitter, The Sweet en wellicht Elton John, in een bepaalde periode. Maar bij een bredere uitleg van glamour kan David Bowie, ook slechts in een bepaalde periode, wellicht tot de glam-rockers worden gerekend.

Top-100 van boeken

De in sommige tijdschriften als top-100 vermelde lijst van boeken zijn waarschijnlijk niet echt een top. David Bowie had veel favoriete boeken. En de boeken die hij las groeiden mee met zijn ontwikkeling. In de tijd van de opnamen van de film ‘The Man Who Fell to Earth’ las hij veel esoterische en occulte boeken. Zo las hij in andere perioden van zijn leven veel over andere ontwerpen.

Om zich van zijn demonen te ontdoen las hij bijvoorbeeld over verslaving, drugs en dergelijke. Dat werd vooral bekend door de (auto)biografieën van vakgenoten. Daarin vertellen ze hoe Bowie hen van verslavingen afhielp door boeken aan te bevelen. En door zijn opgedane kennis en eigen ervaringen te delen.

Veel meer favoriete boeken

Volgens John O’Connell was de boekenlijst van David Bowie vooral een grap. De schrijver vertelt dat Bowie graag spelletjes speelde, en de lijst die het museum uitbracht was er zo eentje. Met de lijst stelde Bowie zijn eigen mythologie samen. Hij gaf journalisten en pophistorici voeding voor interpretaties.

En die kwamen er genoeg. Verhandelingen over de bedoelingen van de lijst, de opbouw, de mogelijke voortzetting en meer. Vooral leuk is dat alle boeken nog gemakkelijk verkrijgbaar zijn. Dus als Ber niet al zijn boeken over David Bowie wil lezen, kan hij beginnen met de boeken die Bowie zelf las.

David Bowie’s boeken

Natuurlijk moet ik hier ook de lijst met Bowie’s boeken plaatsen. Die staat op allerlei manieren op talrijke websites. Welke de voorkeur heeft is natuurlijk persoonlijk. Ik vind een lijst met jaar van uitgave wel handig, het geeft wat extra informatie. Wat ik ook belangrijk vind is juiste informatie. Diverse sites rommelen met namen van schrijvers of titels van boeken.

Zo kwam ik lijsten tegen met bijvoorbeeld Saunders, de schrijver van Beatnik Glory, in plaats van zijn werkelijke naam Sanders. En Alberto Denti di Piranho in plaats van Pirajno. Maar goed hier de lijst.

De lijst uit het boek Bowie’s boeken

1 Anthony Burgess, A Clockwork Orange (1962)
2 Albert Camus, The Outsider (1942)
3 Nik Cohn, Awopbopaloobop Alopbamboom (1969)
4 Dante Alighieri, ‘Inferno’ (c.1308–20)
5 Junot Díaz, The Brief Wondrous Life of Oscar Wao (2007)
6 Yukio Mishima, The Sailor Who Fell from Grace with the Sea (1963)
7 Frank O’Hara, Selected Poems (2009)
8 Christopher Hitchens, The Trial of Henry Kissinger (2001)
9 Vladimir Nabokov, Lolita (1955)
10 Martin Amis, Money (1984)
11 Colin Wilson, The Outsider (1956)
12 Gustave Flaubert, Madame Bovary (1856)
13 Homer, The Iliad (8th Century BC)
14 James Hall, Hall’s Dictionary of Subjects and Symbols in Art (1974)
15 Saul Bellow, Herzog (1964)
16 T. S. Eliot, The Waste Land (1922)
17 John Kennedy Toole, A Confederacy of Dunces (1980)
18 Greil Marcus, Mystery Train (1975)
19 The Beano (founded 1938)
20 Fran Lebowitz, Metropolitan Life (1978)
21 Richard Cork, David Bomberg (1988)
22 Alfred Döblin, Berlin Alexanderplatz (1929)
23 George Steiner, In Bluebeard’s Castle: Some Notes Towards the Redefinition of Culture (1971)
24 D. H. Lawrence, Lady Chatterley’s Lover (1928)
25 Petr Sadecký, Octobriana and the Russian Underground (1971)

26 t/m 50

26 Comte de Lautréamont, Les Chants de Maldoror (1868)
27 John Cage, Silence: Lectures and Writing (1961)
28 George Orwell, Nineteen Eighty-Four (1949)
29 Peter Ackroyd, Hawksmoor (1985)
30 James Baldwin, The Fire Next Time (1963)
31 Angela Carter, Nights at the Circus (1984)
32 Eliphas Levi, Transcendental Magic: Its Doctrine and Ritual (1856)
33 Sarah Waters, Fingersmith (2002)
34 William Faulkner, As I Lay Dying (1930)
35 Christopher Isherwood, Mr Norris Changes Trains (1935)
36 Jack Kerouac, On the Road (1957)
37 Edward Bulwer-Lytton, Zanoni (1842)
38 George Orwell, Inside the Whale and Other Essays (1940)
39 John Rechy, City of Night (1963)
40 David Sylvester, The Brutality of Fact: Interviews with Francis Bacon (1987)
41 Julian Jaynes, The Origins of Consciousness in the Breakdown of the Bicameral Mind (1976)
42 F. Scott Fitzgerald, The Great Gatsby (1925)
43 Julian Barnes, Flaubert’s Parrot (1984)
44 J. B. Priestley, English Journey (1934)
45 Keith Waterhouse, Billy Liar (1959)
46 Alberto Denti di Piranho, A Grave for a Dolphin (1956)
47 RAW (1986–91)
48 Susan Jacoby, The Age of American Unreason (2008)
49 Richard Wright, Black Boy (1945)
50 Viz (1979–present)

51 t/m 100

51 Ann Petry, The Street (1946)
52 Giuseppe Tomasi di Lampedusa, The Leopard (1958)
53 Don DeLillo, White Noise (1985)
54 Douglas Harding, On Having No Head (1961)
55 Anatole Broyard, Kafka Was the Rage (1993)
56 Charles White, The Life and Times of Little Richard (1984)
57 Michael Chabon, Wonder Boys (1995)
58 Arthur Koestler, Darkness at Noon (1940)
59 Muriel Spark, The Prime of Miss Jean Brodie (1961)
60 John Braine, Room at the Top (1957)
61 Elaine Pagels, The Gnostic Gospels (1979)
62 Truman Capote, In Cold Blood (1966)
63 Orlando Figes, A People’s Tragedy: the Russian Revolution 1891–1924 (1996)
64 Rupert Thomson, The Insult (1996)
65 Gerri Hirshey, Nowhere to Run: The Story of Soul Music (1984)
66 Arthur C. Danto, Beyond the Brillo Box: The Visual Arts in Post-Historical
Perspective (1992)
67 Frank Norris, McTeague (1899)
68 Mikhail Bulgakov, The Master and Margarita (1960)
69 Nella Larsen, Passing (1929)
70 Hubert Selby Jnr, Last Exit to Brooklyn (1964)
71 Frank Edwards, Strange People: Unusual Humans Who Have Baffled the World  (1961)
72 Nathanael West, The Day of the Locust (1939)
73 Tadanoori Yokoo, Tadanoori Yokoo (1997)
74 Jon Savage, Teenage: The Creation of Youth Culture (2007)
75 Wallace Thurman, Infants of the Spring (1932)

76 /tm 100

76 Hart Crane, The Bridge (1930)
77 Eugenia Ginzburg, Journey Into the Whirlwind (1967)
78 Ed Sanders, Tales of Beatnik Glory (1975)
79 John Dos Passos, The 42nd Parallel (1930)
80 Peter Guralnick, Sweet Soul Music: Rhythm and Blues and the Southern Dream of Freedom (1986)
81 Bruce Chatwin, The Songlines (1987)
82 Camille Paglia, Sexual Personae: Art and Decadence from Nefertiti to Emily Dickinson (1990)
83 Jessica Mitford, The American Way of Death (1963)
84 Otto Friedrich, Before the Deluge: A Portrait of Berlin in the 1920s (1972)
85 Private Eye (1961–present)
86 R. D. Laing, The Divided Self (1960)
87 Vance Packard, The Hidden Persuaders (1957)
88 Evelyn Waugh, Vile Bodies (1930)
89 Howard Zinn, A People’s History of the United States (1980)
90 Wyndham Lewis (ed.), Blast (1914–15)
91 Ian McEwan, In Between the Sheets (1978)
92 David Kidd, All the Emperor’s Horses (1961)
93 Malcolm Cowley (ed.), Writers At Work: The Paris Review Interviews, 1st Series (1958)
94 Christa Wolf, The Quest for Christa T (1968)
95 Tom Stoppard, The Coast of Utopia (2002)
96 Anthony Burgess, Earthly Powers (1980)
97 Howard Norman, The Bird Artist (1994)
98 Spike Milligan, Puckoon (1963)
99 Charlie Gillett, The Sound of the City: The Rise of Rock ’n’ Roll (1970)
100 Lawrence Weschler, Mr Wilson’s Cabinet of Wonder (1995)

Aanvullende informatie

• Als 14-jarige zit David Bowie op de Technische Hogeschool van Bromley. Daar krijgt hij onenigheid met zijn vriend George Underwood over een meisje. George geeft Bowie een klap in zijn gezicht waarmee hij een oog van Bowie permanent beschadigt. Hij blijft bevriend met de latere kunstenaar tot het eind van zijn leven.
• Een impressie van het boek ‘Bowie’s boekenkast’ (PDF - 1,03 MB)
• Zie ook het bericht ‘Over David Bowie lullen’