We draaiden thuis regelmatig ‘the flight of the bumble bee’, het klassieke stuk uit 1899 van de Russische componist Rimsky-Korsakov. Het is een kort stuk. Gewoon een lekker melodietje tussendoor. Maar toen was er ineens Pia Beck die het speelde in een boogiewoogie versie, de bumble boogie.

Mijn jongste broer en ik hadden pianoles. We vonden, wellicht daardoor, deze bumble boogie leuker dan de originele versie. Dat kwam doordat elke artiest er, mede door improvisatie, een veel langer stuk van kon maken. Het was ook leuk te ontdekken dat er veel meer variaties kwamen op deze boogie-versie.

Bumble boogie origineel

Over de vlucht van de hommel is een goede inleiding geschreven op wikipedia. Veel leuker is de ontdekking van de oorsprong van de boogie versie daarvan. Die is namelijk geschreven door Jack Fina in 1945, het laatste jaar dat hij als pianist werkte bij het orkest van Freddy Martin. Een jaar later begon hij zijn eigen 16-koppige orkest.

In zijn tien jaar bij Freddy Martins dansorkest componeerde Jack Fina minstens eens per jaar een variatie op een klassiek thema. Dat was bijvoorbeeld een populaire versie van een pianoconcert van Tsjaikowsky of thema uit een pianoconcert van Grieg. Eind 1945 ging Jack Fina aan de slag met de ‘flight of the bumble bee’. De klassieke versie was al langere tijd populair in de Verenigde Staten als openingsmelodie van de wekelijkse radioserie ‘The Green Hornet’.

De eerste Bumble Boogie

Een boogie was ongebruikelijk voor het Freddy Martin orkest, maar ze besloten het erop te wagen. Begin 1946 gingen het orkest de studio in om het stuk op plaat vast te leggen. RCA Victor bracht het uit en het werd enthousiast ontvangen. Het was echter ingekort door Martin, mogelijk in samenspraak met Fina, of de platenmaatschappij. Bovendien kreeg Freddy Martin in veel tijdschriften de credits.

Kort na de platenopname verliet Jack Fina het orkest. Hij vormde zijn eigen orkest en tekende een platencontract bij Mercury Records. Daar bracht hij een nieuwe eigen versie uit van de bumble boogie.

Bumble boogie in Disney film

Het was al snel duidelijk dat de boogie-versie van Rimsky-Korsakovs enthousiast werd opgepakt door andere muzikanten. Evenals het originele klassieke stuk toonde de boogiewoogie immers op een leuke manier de virtuositeit van de pianist.

Walt Disney vond het ook een leuke en vlotte variant, met bovendien een beeldend thema. Hij gebruikte het voor zijn film ‘Melody Time’, dat in 1948 uitkwam. De gesprekken over het gebruik waren kort na de eerste verschijning bij RCA Victor begonnen. Dus Freddy Martin kreeg weer de credits en als uitvoerend pianist werd Jack Fina genoemd in de openingsbeelden.

Melody Time

De animatiefilm Melody Time is een anthologie-film. Dat is een film die uit meerdere, zelfstandige korte film bestaat. Bumble boogie is een van de zeven filmpjes. In een oud tijdschrift beschrijven ze het filmpje als volgt: een surrealistische nachtmerrie voor een eenzame, snelle en wanhopige hommel, die bekend staat als Bumble (naar een boogiewoogie versie van Flight of the Bumblebee). De hommel probeert te ontsnappen aan de visuele vertoning en dreigende harmonieën van het muzikale razernij.

Voor Disney was de film een vervolg op Fantasia, de uiterst succesvolle anthologie. Bumble boogie had daar zeker al in thuisgehoord volgens Disney, maar in 1940 was de boogie versie nog niet gearrangeerd.

Vele interessante bumble boogies

Hier een eerste uitvoering van de bumble boogie door Jack Fina. Bij Youtube staat in de titel het jaartal 1958, maar toen was hij al weg bij het Freddy Martin orkest. Dus de opname was al van eerder, wat bovendien ook een beetje te zien is aan de kwaliteit.

Wie daardoor ook enthousiast is geworden, moet zeker eens rondkijken bij youtube of luisteren op Spotify. Zelf vind ik een versie van Jools Holland interessant. Ik schrijf een versie en niet de versie, want het mag duidelijk zijn dat elke uitvoering weer anders kan zijn. Dat kan zijn door improvisatie, door een solo of orkestondersteuning, andere begeleidende muzikanten en meer.

Er zijn echter allerlei versies. Denk bijvoorbeeld ook aan de rock ’n roll versie uit 1961 van de studiomuzikanten Earl Palmer (drums), Ernie Freeman (piano), Red Calendar op basgitaar en Tommy Tedesco (gitaar). Ernie Freeman speelt daarbij twee partijen op de piano die worden gemengd, een vleugel voor de ritmepartij en een tack-piano voor een meer blikkerige honky-tonk geluid.

Uiteindelijk moet natuurlijk ook de versie van Pia Beck worden beluisterd. De uitvoering waarmee de bumble boogie voor mijn broer en mij begon. Deze opname heeft een intro waarin Pia Beck. Opvallend is vooral de lekkere, vette baspartij.

Evenzoveel vluchten van de hommel

Varianten op de Flight of the Bumblebee zijn er overigens ook genoeg. Soms moet je zelfs goed luisteren of je de originele of de boogie versie hoort. Ok, het origineel mist het karakteristieke rechterhandje van de boogie. Een rechthand die overigens afwijkt van de gangbare baspartij bij boogies. Kijk daarvoor bijvoorbeeld eens bij Brendan Kavanagh en zijn les 1 voor het zelf spelen van de bumble boogie.

Maar goed, varianten op de originele versie van Rimsky-Korsakov. Een grappige oude uitvoering is de Bumble Bee Bolero uit 1957 van Harry Breuer en zijn kwintet. Harry Breuer speelt het nummer op zijn xilofoon.

Maar er zijn gemakkelijk meer leuke versies te ontdekken. Bijvoorbeeld door de lijst van SecondHandSongs te gebruiken. Deze website is een initiatief van Bastien de Zutter, Mathieu de Zutter en Denis Monsieur en volgeschreven door vele enthousiastelingen.