‘Nog gecondoleerd met je moeder’, zegt Maarten als hij is gaan zitten. ‘Alweer bijna twee maanden, hoe is het met je?’

‘Ik merkte pas na haar overlijden hoe intensief de laatste maanden zijn geweest. Maar het gaat goed. Ze heeft een mooie leeftijd bereikt. Ik ben alleen verdrietig als ik bedenk dat ze mogelijk nog veel ouder had kunnen worden als ze niet was gevallen. Iedereen dacht dat ze 100 zou worden. Ik had het haar gegund.’

Zo praten Maarten en ik nog even door over mijn moeder, rouwen en omgaan met verlies. Natuurlijk komen we daarbij ook te spreken over Huidhonger en Rouwlust. Het zijn twee boeken die zijn partner samenstelde en schreef.

Huidhonger en Rouwlust

Esther Cohen, de partner van Maarten, is coach. Na het overlijden van haar echtgenoot in 2005 ontdekte ze rouwverwerking. Het werd een van de richtingen waarin ze zich als coach ging specialiseren. Geleidelijk groeide dat van rouwverwerking naar verlies in het algemeen. Want bij verlies van een kind, een ouder, een baan en dergelijke spelen ongeveer dezelfde fenomenen als bij het verlies van een partner.

In 2016 organiseerde Esther voor de stichting De Jonge Weduwe een dag over Huidhonger. De dag werd een succes. Het bleek dat veel aanwezigen hetzelfde voelden: ze misten na het verlies van de partner de liefdevolle aanraking en verlangden naar huidcontact.

Het succes zorgde voor een workshop die Esther gaf samen met Miranda van der Vegt en Sandra Van Kolfschoten, twee andere weduwen. De gevoelde behoefte van de deelnemers was identiek. Maar de verhalen van de vrouwen en hun manier om het verlangen te uiten verschilden. Esther, Miranda en Sandra verzamelden de diverse uitingen van vijftien jonge weduwen in het boek ‘Rouwlust’.

Rouwlust

Het boek Rouwlust werd goed ontvangen. Rouwlust, een titel waarin de lust van rouwenden bij elkaar is gebracht, maakte de huidhonger van (jonge) weduwen bespreekbaar. Diverse media pakten het op. De drie vrouwen verschenen in verschillende samenstelling in TV- en radioprogramma’s en deden hun verhaal in kranten en tijdschriften.

En het boek voorziet nog steeds in een behoefte. Weduwen, maar wellicht ook alleenstaande vrouwen zonder overleden partner, herkennen zich in de verhalen. Die tonen dat ze niet alleen staan in hun behoefte aan fysiek contact. In welke vorm dan ook.

Huidhonger, het boek

Esther ontmoette ook de weduwe Gemma Boormans, wiens echtgenoot na zeven jaar ziekte overleed. Samen schreven ze het boek Huidhonger. Ze beoogden het boek te schrijven voor mensen die verlangen naar liefde en intimiteit na partnerverlies of scheiding. Maar het zou ook herkenbaar kunnen zijn voor anderen die met huidhonger in aanraking komen.

Het was kort voor Covid-19, het coronavirus. En dan zijn er in die coronatijd ineens veel mensen die huidhonger krijgen. Mensen moeten afstand houden. Vooral alleenstaanden merken dat het fysieke contact met anderen tot een minimum wordt beperkt.

Geen zelfhulpboek

Huidhonger is geen zelfhulpboek. Het vertelt de verhalen van mensen die door verlies huidhonger hebben. Voor de andere invalshoeken interviewden Esther en Gemma enkele specifieke deskundigen over lust, eenzaamheid en huidhonger. Bijvoorbeeld hoogleraar seksuologie en psycholoog Ellen Laan, eenzaamheidsexpert Jeannette Rijks en de Belgische psychiater Dirk de Wachter.

Het boek bevat wel talrijke tips hoe je om kunt gaan met huidhonger. En het moedigt je aan contact te zoeken, met jezelf en met anderen. Dat kan beginnen door je lichaam onder de douche in te smeren met lekker olie. Je laten masseren is ook een begin, evenals huidcontact zoeken bij de kapper. Yoga, ademhalingsoefeningen en soortgelijke sessies met anderen helpen in het begin ook je verbonden te voelen en om te gaan met huidhonger.

Huidhonger, het woord

Huidhonger is, evenals Rouwlust, een mooie samentrekking van twee woorden. Het verscheen in 2010 voor het eerst in Van Dale. Maar wie bedacht het. Dat is lastig te achterhalen. Na een korte zoektocht houd ik het erop dat het eenvoudig vanuit het Engelse ‘Skin Hunger’ is vertaald.

Dat woord kom ik vanaf begin jaren tachtig tegen in onderzoeken. In enkele rapport staan verwijzingen naar John W. Pratt en Allen Mason. Zij zouden het in 1981 hebben gebruikt. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het rapport ‘Aromatherapy and Diabetes’ uit 2001 van Jane Buckle.

Buckle schrijft, ‘ Touch has been described as the first and most fundamental means of communication; people who are denied touch have been said to suffer from skin hunger’. Waarna ze verwijst naar Pratt en Mason.

Er zijn meer verslagen waarin huidhonger in het Engels voorkomt. In een artikel lees ik dat behoefte aan aanraking tijdens onderzoek in de zeventiger jaren in ziekenhuizen is geconstateerd. Kort daarna is het ook bij gevangen is waargenomen.

Waarschijnlijk werd het pas later ‘skin hunger’ genoemd. Immers, Mary Opal Wolanin schrijft in 1981 in haar artikel ‘Nursing therapy, drug therapy, or both?’ dat het concept ‘skin hunger’ dan pas kort ervoor is geïntroduceerd.

Huidhonger, vrouwen en mannen

Wellicht dat in het algemeen vrouwen sneller de bedoelde honger voelen dan mannen. Maar mannen ervaren vanzelfsprekend ook huidhonger. Ik las een artikel dat suggereerde dat er een verschil zou kunnen bestaan doordat mannen een dikkere huid hebben en meer talg produceren. Mannen ervaren de sensatie van aanraken volgens dat artikel daardoor anders dan vrouwen.

Huidhonger wordt in dat artikel vooral geïnterpreteerd als aanraking. Terwijl in Rouwlust blijkt dat het van lichte aanraking tot opwindende seks kan gaan. In die bredere opvatting zal er nauwelijks verschil zijn in de behoefte tussen vrouwen en mannen.

Onderzoeken concluderen dat het bij verschillen over onderwerpen als cultuur, de sociale omgeving en dergelijke. De algemene conclusie luidt dan dat de invulling van huidhonger van persoon tot persoon verschilt. Waarbij het niet uitmaakt of die persoon man of vrouw is. Huidhonger is vooral een individuele ervaring en behoefte.

Aanvullende informatie

• De gezamenlijke website van Rouwlust van de drie schrijfsters Miranda van der Vegt, Sandra van Kolfschoten en Esther Cohen
• Het boek Huidhonger bij Bol.com als paperback of ebook