Tuinen in ontwikkeling met bijv. waterpistool

Tuinen, onderzoek voor rapportage

Enkele jaren geleden deed ik enkele onderzoeken rondom tuinen voor Gardena Benelux. In meerdere rapporten schreef ik daarna aanbevelingen rond specifieke Gardena onderwerpen, zoals hun ‘Automatic Garden’.

In de rapporten deed ik observaties die nog soms niet zichtbaar waren in de markt. De marketing aanbevelingen die daaruit voortkwamen hadden een lange termijn karakter. Veel directeuren en managers van bedrijven houden daar niet van. Ze willen vooral een ‘oplossing’ voor de korte termijn.

Enkele observaties werden echter al snel zichtbaar. Drie jaar na het inbrengen van de rapporten kreeg ik een compliment. Maar het momentum was weg, alsnog instappen was als mosterd na de maaltijd. Enkele voorgestelde acties kunnen echter zelfs nu nog werken, voor Gardena of een ander bedrijf dat zich met tuinen en tuingereedschap bezighoudt.

Tuinontwikkeling de afgelopen vijftig jaar

Ter inleiding van een van de rapporten schreef ik onderstaande tekst. Het gaat snel door de globale ontwikkeling van tuinen in Nederland. De tussenkopjes stonden niet in het rapport.

Naoorlogse jaren

Tot enkele jaren na WO Il hebben tuinen bij huizen een gebruiks- of consumptiefunctie. Men verbouwt er groente en zelfs de dieren worden gehouden voor consumptie. Een ander deel van de tuin is voor de waslijn en de droogmolen. Kinderen spelen nauwelijks in de tuin, maar in de vele openbare groenvoorzieningen in de wijk.

Vanaf 1970

Vanaf 1970 krijgen tuinen ook een leeffunctie. Naast het produceren van eten in het moesgedeelte wordt er gegeten in de tuin. Er komt een leefkuil en een gemetselde barbecue in de tuin. Bij mooi weer neemt men stoelen uit de woonkamer mee naar buiten om met het bordje op schoot in de tuin te eten. Er wordt zonder bestrijdingsmiddelen getuinierd en kinderen spelen nog gewoon op straat.

Rond 1980

Rond 1980 worden de kinderen in het gezin belangrijker. Door groeiend autobezit is op straat spelen moeilijker. Er komen speeltoestellen in de tuin, een wip en een schommel. Op een natuurlijke manier tuinieren gaat wat meer naar de achtergrond, het moet wat praktischer. Ook wordt een strookje van de tuin betegeld om daar speciale tuinmeubels te plaatsen.

Vanaf 1990

Vanaf 1990 gaat het verstenen van tuinen verder tot vaak meer dan de helft van de tuin. Er blijft een eilandje gras en een klein gedeelte rondom de tuin blijft over voor planten en stuiken. De hoeveelheid openbaar groen verminderd en spelen op straat is nauwelijks nog mogelijk. Voor de kinderen komt er soms een zandbak in de tuin en de schommel blijft staan.

De norm voor openbaar groen per woning verminderd verder met de komst van Vinex-woningen. En de tuinen bij het huis wordt kleiner. Bij oplevering mogen de nieuwe bewoners zelf kiezen voor de inrichting van hun tuin. Sommige gemeenten stellen wel eisen aan de voortuin, die vaak niet meer kan zijn dan een strookje planten en struiken. De achtertuin wordt in veel nieuwbouwwijken geheel bestraat. De groenstrook planten wordt vervangen door planten in potten.

Geen tijd, geen zin, geen kennis

De drie belangrijkste factoren die de tendens naar verstening van tuinen bepalen zijn tijdgebrek, andere interesses/verplichtingen en gebrek aan groene vingers. Voor werk, opleiding en zorgtaken is per week vier uur meer tijd nodig dan in 1970. Door allerlei ontwikkelingen (technologie, commercie e.o.) doen we per seconde ruim twintig prikkels meer op dan in 1970. Volgens allerlei cijfers en onderzoek (CBS,TNO e.a.) hebben we het gewoon veel drukker en zijn we ook vaker moe. In ieder geval hebben we geen zin om in de tuin te werken en besteden we onze vrije tijd liever anders.

Ergernis over de tuin

Uit een onderzoek van TNS NIPO uit 2004 blijkt dat circa 33% van de Nederlandse tuin- en balkonbezitters zich ergeren aan veel zaken rondom hun tuin of balkon. Ze ergeren zich aan het ongedierte, de plantenschimmels en ziektes en aan planten die doodgaan. Maar ze geven ook toe dat ze het aan zichzelf de te danken hebben, door gebrek aan kennis over het verzorgen van bloemen en planten.

Tuinen als huisaankleding

Als aankleding van het huis vinden mensen een tuin wel nog steeds belangrijk. Als we de staatsloterij winnen, wensen we vooral een fraai huis met een mooie grote tuin. En hoewel we weinig lol meer lijken te hebben in tuinieren, doen omschrijvingen van makelaars over riante tuinen en dergelijke het nog altijd goed. Als verkoopargument werkt het dus wel, maar met het bezit wordt vooral praktisch omgegaan.

Woonkamer naar achteren

Tuinen zijn tegenwoordig veel meer dan vroeger onderdeel van het wonen. Waar vroeger de woonkamer aan de voorkant van het huis lag, gericht naar het openbaar groen, ligt deze tegenwoordig aan de betegelde achtertuin. En om de binding te benadrukken, of de overgang van wonen en tuin te verkleinen, laten mensen een schuifpui of serre aanleggen.

Het kleine werk in tuinen

Mensen met grotere tuinen behouden vanzelfsprekend hun gazon en planten. Zij besteden het grote of middelgrote onderhoud uit en doen zelf het bijhouden, zoals grasmaaien, verwijderen van onkruid en dergelijke. Voor de grote gazons wordt voorspeld dat deze geleidelijk worden vervangen door kunstgras. De verhoudingsgewijs hoge aanschafkosten zouden dit nu nog enigszins tegenhouden.

Een ontwikkeling

Na de waarschuwingen de afgelopen jaren over de opwarming van de aarde wordt binnenkort het watergebruik een maatschappelijk gedragen item. Waterhuishouding is in het onder de zeespiegel liggende Nederland altijd een onderwerp geweest dat vooral bij overheden, waterschappen en specifieke organisaties en bedrijven lag. Het komt nu geleidelijk naar de burger.

Waterbewustzijn

Al een aantal jaren wordt de behoefte aan waterbewustzijn op kleine schaal uitgedragen. Er zijn meerdere redenen om het dichter bij de burger te brengen. Eén van de onderwerpen die spelen bij waterhuishouding en bewustwording is hemelwater en ons rioleringssysteem. In de problematiek kunnen tuinen een rol in spelen.

Eén van de verhalen

Op 1 januari 2008 is de nieuwe Wet Gemeentelijke Watertaken van kracht geworden. Eén van de gedachten achter de wet is’…dat de perceelseigenaar het hemelwater zoveel mogelijk zelf moet verwerken bij de plaats waar het valt.’

Ongemerkt heeft de wet een belangrijke juridische verandering in zich. In plaats van het ‘recht’ om op het riool te lozen, gaat het geleidelijk naar de ‘zorgplicht’ om regenwater apart te behandelen. De wet formuleert twee essentiële uitgangspunten: scheiding van huishoudelijk afvalwater en hemelwater en een nieuwe taakverdeling tussen overheid en perceeleigenaar.

Eerst de gemeente, daarna huiseigenaar

De afgelopen periode hebben gemeenten vooral gekeken hoe ze zelf met de wet moeten omgaan, bijvoorbeeld door bij nieuwbouw gescheiden watersystemen te eisen. Maar geleidelijk wordt de perceeleigenaar nu bij de wet betrokken. Op grond van deze wet kan de gemeente een grondeigenaar opdragen regenwater niet gemengd met rioolwater aan te bieden en/of regenwater op eigen terrein op een goede manier te verwerken.

Hoewel de wet niet als zodanig is bedoeld, en voornamelijk voortkomt uit problemen rondom het rioleringsstelsel, ligt hier een mogelijkheid om de opvang van hemelwater door particulieren te regelen ten behoeve van tuinonderhoud. Beroepstuinders en volkstuinders doen dit al sinds de zeventiger jaren, onder andere met regentonnen en irrigatiesystemen (sommige gemeenten geven aanlegsubsidie per m2).

Verplichte wateropvang

In andere landen is opvang van regenwater door de huiseigenaar al langer verplicht. In Japan bijvoorbeeld wordt hemelwater opgevangen in ondergrondse tanks. Duitsers nemen wateropvang van oudsher mee in het tuinontwerp. In Nederland is er tot voor kort weinig tot geen aandacht aan besteed, mede door het goed werkende rioolsysteem. Maar op de gevolgen van de huidige klimaatverandering is ons rioolsysteem niet berekend. Door het verdwijnen van grastuinen wordt de druk op ons riool voor het opvangen van regenwater bovendien groter dan voorheen.

Een deel van de oplossing, die soms ook in politieke kringen wordt geopperd, zou er in kunnen liggen de tuinen weer groen te maken en daar voorzieningen te treffen die voor extra opvang zorgen. De Deltacommissie, die een oplossing zoekt voor het stijgende water, en de plannen voor een Ecologische Hoofdstructuur, om de biodiversiteit te vergroten, zouden hierin volgens sommigen kunnen samenkomen.

Meer ontwikkelingen, naar bewuster leven

Er zijn meer ontwikkelingen. Het gaat te ver om deze hier allemaal uit te schrijven. De vraag is ook of ze allemaal doorzetten zoals ze door betrokkenen (onderzoekers, wetenschappers etc.) worden voorgesteld.

Grondgedachte bij deze ontwikkelingen is dat door crisis, maar ook als logische of natuurlijke reactie in de evolutie, we weer bewuster gaan leven. Onderzoekers denken dat te zien in ons aankoopgedrag.

De vraag voor dit praatstuk is vanzelfsprekend hoe lang het duurt, als de ontwikkelingen doorzetten, voor deze tot algemene verandering hebben geleid.

Watervoetafdruk

In aansluiting op de bovengenoemde problematiek rondom de riolering en mogelijke wateroverlast is het goed de watervoetafdruk te noemen, omdat ook dit een mogelijkheid biedt als invalshoek voor ‘Automatic Garden’. De watervoetafdruk is de hoeveelheid water die nodig is om een product te produceren. Illustratief wordt vaak een kilo rundvlees genoemd, waarvoor ruim 15.000 liter water wordt verbruikt.

Door organisaties als het WNF wordt steeds vaker aandacht gevraagd voor het watergebruik, en dan met name drinkwater. Het aandeel voor tuingebruik maakt, volgens onderzoek van Vewin, KNMI en dergelijke organisaties, slechts een relatief gering deel uit van het drinkwatergebruik per huishouden. Maar het is drinkwater, waar evengoed of zelfs beter (qua samenstelling) hemelwater kan worden gebruikt en systemen die het gebruik verder terugbrengen (waterbesparing)

ET CETERA

Ik vond de rapporten in papieren vorm bij het ontspullen.

Zie ook het bericht ‘Tuinstoelen, ze zijn er al heel lang‘ of ‘Postcode Loterij zaadjes

Bovenstaand bericht is geschreven op 19 juni 2024 door in de categorie 2024, Algemeen, Werken

Vorige en volgende berichten

« Ouder: Nieuwer: »

Een willekeurig bericht

Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *




Veel foto's en illustraties van voor 2020 zijn tijdelijk verwijderd van deze site en server i.v.m. media-reorganisatie
Hello. Add your message here.