Als ik de kamer van vriendin Josefien binnenloop valt het direct op. Aan de muur hangt een heel heldere ingelijste poster. Dichterbij gekomen lees ik ‘Famous Rietveld chairs’. Ten overvloede bevestigt Josefien wat ik zie met de vraag, ‘wat vind je van mijn Rietveld stoelen poster?’.

‘Het is prachtig. Wat maakt het zo aantrekkelijk, vraag ik me af. Is het de 100% witte achtergrond waardoor de afbeeldingen zo kleurrijk zijn. Of is het de subtiele schaduw onder de stoelen, het overzicht op zichzelf of het goed verzorgde drukwerk. Het is prachtig. En wist je dat het vandaag ook nog eens de 60ste sterfdag van Rietveld is? Bijzonder’.

Rietveld stoelen poster

De Rietveld stoelen poster is een idee van Joost Gijzel. Joost is een kunstenaar die zich vooral richt op Utrechtse onderwerpen. Daarbij gebruikt hij allerlei materialen, zoals hout, chocolade en nu dus ook papier.

Op dat papier verzamelde hij twaalf Rietveld stoelen. Linksboven de, wellicht meest beroemde, Red Blue Chair. De Crate Chair ontwierp Rietveld als voordelig alternatief tijdens de economische crisis van 1934. Het werd oorspronkelijk aangeboden als bouwpakket met hout van verpakkingskisten. Zou de ‘lounge kratstoel’ de inspiratiebron kunnen zijn geweest voor de sloophout meubels van Piet Hein Eek.

Fraaie collectie

De Rietveld stoelen poster toont de fraaie collectie meubels. Spraakmakende meubels die in hun tijd vooruitstrevend waren en die navolging kregen bij latere ontwerpers. Zoals de in 1932 ontworpen ZigZag stoel. Rietveld ontwierp het speciaal voor het huis dat hij maakte voor Truus Schröder-Schräder, het Rietveld Schöder huis aan de Prins Hendriklaan 50 in Utrecht.

De Rietveld stoelen poster toont ook bekende stoelen waarvan ik niet wist dat het ontwerpen van Rietveld zijn. Zoals de Press Room Chair. Waar heb ik die ook alweer gezien? Ik heb er zelfs op gezeten. Als ik me goed herinner was het in een ruimte achter de receptie van een bedrijf waar ik wachtte op iemand die me zou ontvangen voor een afspraak.

En de New Amsterdam Chair komt me ook zo bekend voor. Ik moet diep in mijn geheugen graven. Maar als ik denk dat ik ze jaren geleden zag in de lounge van Hotel New York in Rotterdam twijfel ik toch aan de kwaliteit van mijn hippocampus.

Rietveld boeken

Ik sta nog te genieten van de Rietveld stoelen poster als Josefien de kamer binnenkomt met koffie. ‘Je vindt hem mooi hè?’, merkt ze op. Zonder een eventueel antwoord af te wachten vervolgt ze met een wenkgebaar, ‘kom eens mee’.

In een zijkamer toont ze een boekenkast waar een plank is ingeruimd voor boeken rond Rietveld. Enkele grote salontafel boeken steken ruim uit de boekenkast. Ik pak een boek uit de kast, ‘The Furniture of Gerrit Rietveld’ van Daniele Baroni. Het boek van 180 pagina’s staat boordevol foto’s en tekeningen. Met mijn mobieltje reproduceer ik een foto van Gerrit Rietveld zittend voor zijn aterlier in de Adriaan van Ostadelaan.

Rietveld, een anekdote

Ik blader verder en zie op pagina 52 de bolderkar. Het doet me terugdenken aan een verhaal van een aangetrouwde neef. Zijn vader, Anton Snel, was baas van de SOL-fabriek. Het gezin woonde op het terrein van de fabriek in het tweede woonhuis dat in Oog in Al was gebouwd. De vader was bevriend met Gerrit Rietveld. Hij kreeg van hem een bijzondere kinderwagen waar de neef als baby in werd rondgereden.

De kinderwagen stond bij de neef op zolder, toen hij me het verhaal vertelde, met nog wat andere producten van Rietveld. Was die kinderwagen de beroemde bolderkar. Of was het wellicht een van de vele prototypen van ontwerpen. Zoals Rietveld en andere kunstenaars die maakten voor ze tot een definitief product kwamen.

Van de ZigZag stoel is bijvoorbeeld bekend dat Rietveld diverse ontwerpen en constructies onderzocht. Hij maakte er bijvoorbeeld eentje met een stalen frame en zitting van fiberglas. De neef toch eens vragen of ik de kinderwagen mag zien.

Blikvangende Rietveld stoelen poster

Ik blader nog door twee boeken terwijl Josefien vertelt over haar enthousiasme voor Rietveld ontwerpen. Die komt vooral door de eenvoud van de ontwerpen. ‘De ontwerpen van Gerrit Rietveld zijn functioneel en minimalistisch’, zegt ze. ‘Hij gebruikt geen overbodige versieringen, maar gelooft in de kracht van eenvoud. Die toont hij in strakke lijnen en geometrische vormen’.

We lopen terug naar de woonkamer. Daar valt me direct weer op hoe de, niet eens zo grote, Rietveld stoelen poster een enorme blikvanger is. Josefien praat onderwijl door over Rietveld. Over de invloed van De Stijl, wat te zien is in zijn gebruik van primaire kleuren en grijs, zwart en wit. Rietveld gebruikte ook vaak basisvormen zoals vierkanten en rechthoeken.

Meest enthousiast aan de persoon Rietveld vindt ze zijn zoektocht naar nieuwe materialen, technieken en vormen. Hij was innovatief. Het maakte zijn ontwerpen vooruitstrevend en hij was daarmee een bron van inspiratie voor anderen. Leuk dat Joost Gijzel twaalf van die ontwerpen in een fraaie poster heeft samengebracht.

Aanvullende informatie

• Joost Gijzel maakte de Rietveld stoelen poster in samenwerking met Catch Utrecht. Hij kwam onlangs ook in het nieuws met het straatnaambord in de Uterechse Vollekstaol voor de Nagtegaalstraat.
• De poster is te koop bij o.a. Broese Boekverkopers, Bruna Nagtegaal, Rietveld-Schöderhuis en het Centraal Museum
• Gerrit Thomas Rietveld overleed op 25 juni 1964 (wiki).
• De auteursrechten van werken van Rietveld liggen nog bijna veertig jaar bij de erven Rietveld, ondergebracht in de Rietveld Stichting
• In 2014 verscheen een artikel over de SOL-fabriek in het tijdschrift van de Historische Vereniging Oud Utrecht (pdf)
• Zie ook het bericht ‘Wandelen door Oog in Al‘