Willard Wigan werkt in het oog van een naald. Het was John die me drie weken geleden op Wigan wees. ‘Jij wilt toch kleiner gaan wonen’, begon John grappig. ‘Dan zul je geen plaats meer hebben voor die grote schilderijen en overige kunstwerken van je’.

Ik kijk John aan in afwachting van het vervolg. ‘Wellicht moet je kunst van de Engelsman Willard Wigan kopen, daarvoor is zelfs in een tiny house ruimte genoeg.’

In het oog van de naald

De uitdrukking is ‘door het oog van de naald’. We gebruiken het onder andere als iemand nipt aan iets ontsnapt. De uitdrukking is ook de Nederlandse titel van een boek van Ken Follett. En er is de (vermeende) uitspraak van Jezus: ‘Het is gemakkelijker voor een kameel om door het oog van een naald gaat dan voor een rijke om het koninkrijk van God binnen te gaan.’

Bij ‘in het oog van een naald’ kan ik inmiddels niet anders dan aan Willard Wigan denken. Hij maakt kunstwerkjes in het oog van een naald. Je zou hem een beeldhouwer kunnen noemen. Maar dan een mini- of micro-beeldhouwer. Zijn kunstwerken kun je alleen met een microscoop bekijken.

Superkleine kunstwerkjes

Ik zou gewoon kunstwerk moeten schrijven. Vanwege de manier waarop het werk tot stand komt, die is immers een kunst op zich. Maar het zijn kunstwerkjes, superkleine kunstwerkjes in het oog van een naald, en soms op de naald. Zijn beeldjes zijn ongeveer 5 micrometer, oftewel 5 micron of 5 mu. Dat is een miljoenste meter of een duizendste millimeter.

Je zou ter referentie een lucifer naast zijn kunstwerk kunnen leggen. Maar dan moet je wel de lengte van die lucifer weten. Ongebruikelijke referenties spreken meer tot de verbeelding. Zoals:

• Een menselijke bloedcel meet tussen 5 en 10 micron
• Het web van een spinnenweg bestaat uit rag van 2,5 micron
• Een dunne zak plastic, bijv. voor brood, is 20 micron
• Textielvezels kunnen vanaf 5 micron zijn afhankelijk van de toepassing. Nylon voor panty’s is 5 micron.
• Stofdeeltjes die je van bijvoorbeeld een plank veegt zijn vanaf 5 micron groot. Dat geldt ook voor pollen en rookdeeltjes. Die beginnen ook bij ongeveer 5 micron. Dat is een van de redenen dat je hooikoorts krijgt of je longen door roken worden aangetast.

Er zijn veel meer voorbeelden. Maar het mag duidelijk zijn dat 5 micron erg klein is. Helemaal om kunstwerk te maken van die grootte. Waarbij je binnen die 5 micron ook nog detaillering moet aanbrengen.

Willard Wigan

Wie is dan de man die de kunstwerkjes in het oog van een naald maakt? Er zijn allerlei details bekend over Willard Wigan. En er zijn talrijke anekdotes over de beroemdheden die zijn werk hebben ontdekt. In de meeste verhalen komt ook zijn arme jeugd ter sprake en het feit dat hij als kind niet kon lezen. Hij zou dyslectisch zijn en een vorm van autisme hebben (Asperger); maar dat kon men bij hem als volwassene niet bevestigen.

Ik houd vooral van de informatie die iets zegt over zijn werk. Wellicht ook wel doordat die feitjes soms wat bizar zijn. Hij werkt bijvoorbeeld met het haar van een vlieg als penseel. Dat is zo klein dat hij schildert kijkend door een microscoop die beeld 600 keer vergroot. Daarmee kan een mens natuurlijk niet direct zo’n beeldje in het oog van een naald maken.

Mediteren, vaste hand en hartslagen

Willard Wigan moest zich een meditatie aanleren waarmee hij zijn zenuwstelsel vertraagt. In de rust die dan in zijn lichaam ontstaat kan hij aan het werk. Met een enorme vaste hand beweegt hij dan in het oog van een naald. Daarbij boetseert en schildert hij tussen twee hartslagen. Want de geringste onbedoelde beweging kan fataal zijn.

En dan verschijnt er geleidelijk na gemiddeld 700 uur een beeldje. Het is een miniatuur kunstwerkje dat slechts te bewonderen is door een 30x vergrotende lens. Of op een foto wanneer die is gemaakt met een macrolens op het fototoestel. En dat is hoe de meeste mensen de ongeveer 250 miniaturen kennen, van een foto.

Materialen

De materialen die Willard Wigan gebruikt zijn vanzelfsprekend ook heel klein. Hij gebruikt voor zijn miniaturen bijvoorbeeld het bovengenoemde nylon. Maar ook mensenharen, spinnenrag, en huisstof. En is een gewenst materiaal niet klein genoeg, zoals een zandkorrel, dan snijdt hij die door midden of naar een ander formaat.

Hij maakt overigens zijn beeldje niet in het oog van een naald. Nadat Willard Wigan ze heeft gemaakt plaatst hij ze erin. Dat doet hij tegenwoordig op een speciale manier. Nadat hij eerder al eens te dicht bij een kunstwerkje kwam en het minuscule beeldje inademde.

En belangrijk materiaal is ook de naald. Er zijn heel veel soorten naalden, zie bijvoorbeeld wikipedia. Welke Wigan gebruikt heb ik niet kunnen vinden. Waarschijnlijk is het een gewone huis-tuin-en-keuken naald zoals die bij elke g

Eindelijk roem

Willard Wigan maakt al ruim veertig jaar miniatuur beeldjes in het oog van een naald. In het begin waren die minder mooi. Door training, verbeterde gereedschappen en meer werden zijn beeldjes steeds beter. En toen was daar ineens David Lloyd. Hij vond de afbeeldingen en het verhaal zo bijzonder dat hij zeventig miniaturen van Wigan kocht.

Kort daarna werd Wigan onderscheiden met de Orde van het Britse Rijk, een soort lintje, voor zijn verdiensten voor de kunst. En toen ging het snel. Meerdere beroemdheden kochten of kregen van hun vrienden een miniatuur in het oog van een naald. Meestal met een afbeelding van zichzelf. Maar ook algemene afbeeldingen gingen voor steeds hogere prijzen uit zijn galerie in Londen.

Rijk en beroemd

Galerieën en musea kregen belangstelling voor de kunst Willard Wigan en organiseerden tentoonstellingen. Collega’s en aanverwanten interesseerden hem niet alleen in het oog van een naald te werken. Voor sieradenontwerper Theo Fennell bijvoorbeeld maakte Wigan twee miniatuur kamelen die Fennell in een ring plaatste. De ring wordt verkocht met een vergrootglas.

Want dat blijft nodig. De kunstwerkjes waarvan de prijs rond 100.000 euro ligt zijn alleen te zien met een loep. En al zijn ‘in het oog van een naald’- kunstwerkjes leverden Wigan inmiddels een vermogen op van tegen de 20 miljoen pond.

De foto in de header toont Olympic Games 2024, in het oog van een naald gemaakt door Willard Wigan. De vlieg is een schamele referentie naar de grootte van het kunstwerkje. De foto van de vlieg is gemaakt door David Clode. Ik gebruikte daarvan een detail.

Zie ook het bericht ‘miniatuurboekje, maar niet de kleinste‘.