Ik vertelde al eens dat ik verslaafd ben aan Belgische bonbons. Ok, ik ben gedisciplineerd genoeg om niet echt verslaafd te zijn. Maar toch. Ik verleg mijn grenzen van matigheid af en toe. Naast de chocolade traktaties die ik krijg van anderen, heb ik altijd een doos Moser Roth in huis. Met daarin als hoofdgerecht, als je dat zo kunt noemen, de tepels van Venus.

Ik noemde dat ene bonbon jaren geleden al, direct bij de aanschaf van de eerste doos met twee lagen gevarieerde bonbons, tepel van Venus. Daarna kwam het hooguit in mijn gedachten als ik een bonbon pakte. Bijvoorbeeld als ik dacht, ‘zal ik nu de tepel van Venus nemen?’. Maar ik nam het vaak als laatste van de betreffende laag bonbons.

Tepels van Venus

Ik vertelde vriendin Anja er wel over, toen ik haar een bonbon aanbood uit de Moser Roth doos. Daarbij maakte ik de bonbon niet meer bijzonder dan de andere. Ik zal iets gezegd hebben als ‘Ik ben gek op Belgische bonbons. Deze zijn allemaal heerlijk. Kijk, er zitten ook twee tepels van Venus in het assortiment’.

Bij het uitspreken van ‘tepels van Venus’ voelde ik direct ook een frustratie. Want waarom noemde ik het tepels van Venus. Ik zag en hoorde het in een film. Was het een uitspraak van een daarin spelende acteur. Een maffiabaas bijvoorbeeld die een bepaalde diamant zocht die de tepel van Venus heette. Ergens was er iets vergelijkbaars met die witte bonbon met dat toefje chocolade er bovenop.

Amadeus

Anja reageerde met, ‘Je bedoelt Capezzoli di Venere. Die Italiaanse likeurbonbon uit Verona. Ja, daar lijken ze inderdaad op’.

Omdat Anja flinke culturele bagage heeft en in een poging mijn frustratie op te heffen, vroeg ik, ‘en in welke film spelen die een rol?’.

‘In Amadeus. Daar biedt Salieri ze aan als Constanza, de vriendin van Mozart, bij hem op bezoek is’.

Ik zucht. Amadeus. Ik zag de scène direct voor me. En ik herinnerde me dat ergens in de film ook wordt gezegd dat Salieri een zoetekauw is.

Dat lazen de filmmakers ongetwijfeld in het boek van Ignaz von Mosel, een collega en tijdgenoot van Salieri. Hij schreef in 1827, twee jaar na de dood van Antonio Salieri, het boek ‘Ueber das Leben und die Werke des Anton Salieri’. Daarin schrijft hij onder andere: ‘Salieri dronk alleen water, maar hij was dol op gebak en snoep’.

Capezzoli di Venere, tepels van Venus

Ik zoek een omschrijving van Capezzoli di Venere. Een daarvan luidt: Capezzoli di Venere, oftewel Nipples of Venus, zijn een soort truffels, traditioneel gemaakt van kastanjecrème en bedekt met pure chocolade. Ze hebben de vorm van een borst met bovenop een klein “tepeltje”, dat meestal is gemaakt van een druppel witte chocolade of een ander ingrediënt.

De naam en vorm van deze zoetigheid zijn geïnspireerd door de klassieke beeldhouwkunst. Vooral door de associatie met Venus, de Romeinse godin van de liefde en schoonheid. Deze truffels zijn zowel visueel aantrekkelijk als heerlijk. Soms worden ze geserveerd bij speciale gelegenheden vanwege hun bijzondere en elegante uiterlijk. Bij andere gelegenheden zijn ze een dessert.

Pure chocolade met een witte tepel

Pure chocolade met een witte tepel? Dat is niet hoe ik me het herinner. En de tepels van Venus in mijn doos bonbons zijn wit met een bruine chocolade druppel bovenop. Die druppel heeft overigens verschillende groottes bleek na de aanschaf van inmiddels meerdere dozen. De directeur van fabriek waar de bonbons machinaal worden vervaardigd las mogelijk mijn bericht over ambachtelijk robotwerk.

Ik pak de film Amadeus erbij en zoek de bewuste scène. Daar staat een schaal met bonbons op tafel. Ze zijn duidelijk wit met een toefje lichtbruine chocolade er bovenop. Waarschijnlijk vonden de makers dat die lichtere combinatie het in filmbeeld beter zou doen dan de originele donkere tepels van Venus.

Chocolat, de film

Dan ontdek ik nog een film met Capezzoli di Venere, tepels van Venus. Het is de film Chocolat met Juliette Binoche. In die verfilming van het gelijknamige boek van Joanne Harris heeft Binoche een kleine chocolaterie.

Scène uit Chocolat bij het maken van tepels van Venus

In die film zie je haar de tepels van Venus maken. Volgens meerdere bronnen is dat volgens het originele recept. Ze gebruikt voor de vulling een spuitzak met daarin echter geen kastanjecrème maar chocoladeganache. Dat is een mengsel van chocolade en room, meestal in een 50/50 verhouding. Daarna bedekt ze het met getempereerde chocolade. En tenslotte doopt ze het puntje in witte chocolade. Dat mag overigens ook witte marsepein zijn.

Variaties en geschiedenis

De geschiedenis van de tepels van Venus is onbekend. Sommige culinaire historici leggen de oorsprong in de stad Legnago, in de buurt van Verona. In de Italiaanse patisserie is dit bonbon echter al eeuwenoud. Het origineel zou zijn gemaakt met een vulling van kastanjecrème. Dat bleef lange tijd de vulling, ook nadat de bonbon in allerlei variaties bekendheid in de Europese klassieke keuken.

De film Amadeus haalde het weer wat uit de vergetelheid. Het succes van de film maakte het omgekeerde recept, witte chocolade met een tepeltje pure chocolade, tot een populaire en veelgevraagde variant. Maar de vulling kan ook dan verschillen. Soms wordt er zelfs brandewijn, rum of likeur toegevoegd. Vandaar wellicht dat Anja het een likeurbonbon noemde.

Truffelchocolade

Bij meerdere historische bronnen noemt men tepels van Venus een truffelchocolade. Daar heb ik echter een heel ander beeld bij. Bij truffelchocolade denk ik aan de grillige gevormde bonbons. Ze heten truffel omdat ze lijken op truffels, de ondergronds geklonterde schimmels waarvan een paddenstoel het bovengrondse vruchtvlees is.

De verwarring komt waarschijnlijk doordat bakkers bij tepels van Venus steeds minder gebruik maken van kastanjecrème. Ze maken het zoals truffelchocolade met een vulling van ganache.

Cacaopoeder

En er zijn meer verschillen vind ik. Bij de tepel van Venus gaat het om een specifieke chocolade bolvorm, enigszins gelijkend op een vrouwenborst, met een tepeltje er bovenop. Terwijl de truffelchocolade, zoals ik ze ken, een grillige bolvorm hebben. Waarbij de bonbon ook nog in cacaopoeder wordt gerold.

De originele truffelchocolade komt bovendien uit Frankrijk. Hoewel de historie niet helemaal bekend is, legt men de oorsprong bij de Franse chef-kok Auguste Escoffier. Hij zou begin 20^ste eeuw per ongeluk ganache hebben gemaakt door hete room over chocolade te gieten. Toen dat mengsel afkoelde ontdekte hij een substantie die hij naar wens kon vormen en bedekken met chocolade.

Zo. Nu heb ik wel een tepel van Venus verdient.

Aanvullende informatie

• De tepels van Venus behoren tot de bakkertraditie van de regio Veneto, waarin de stad Legnago ligt. Het is terug te vinden in de ‘Atlas van traditionele landbouwproducten uit Veneto‘. Daarin schrijven ze echter dat het een zoetwarenproduct is voor verse consumptie (evenals de Cannolo). En dat het een likeurbonbon is in de vorm van een walnoot (?). De gebruikte grondstoffen zijn: kastanjecrème, suiker, magere cacao en likeur op basis van rum.
• Het boek van Ignaz von Mosel is in te zien (en te downloaden) bij de Staatsbibliotheek van Beieren in Munchen
• De tweelaags doos Belgische bonbons van Moser Roth bevat 24 bonbons met romige vulling voor 3,49 euro. Moser Roth is een merknaam van Aldi. De chocolade producten worden voor Aldi gemaakt bij fabrikant August Storck KG uit Berlijn. Die heeft ook productiebedrijven in Nederland. Storck produceert dus voor onder andere Aldi, maar heeft ook eigen merken zoals Merci en Werther’s Original.
• De scène in Amadeus (youtube) waarin Salieri en Constanza genieten van tepels van Venus. Acteur F. Murray Abraham kreeg een Oscar voor zijn vertolking van Salieri.
• Zie ook het bericht over het verschil tussen cacao en cacoa