Bij mijn ouders hingen diverse schilderijen in huis die ze kregen en kochten van kunsthandelaar Arbous. Als kinderen, en later ook nog, vonden wij twee schilderijen het mooist. We noemden eentje ervan een Picasso. Het verhaal van mijn vader maakte dat geloofwaardig.

Na hun huwelijk huurden mijn ouders een bovenwoning in de Ridderschapstraat van ene Arbous. De verhuurder woonde zelf in de benedenwoning. Maar hij was weinig thuis, want hij reisde door Europa als kunsthandelaar. Dat was in een tijd dat kunstschilders betaalden met hun kunstwerken.

De Picasso

Als huwelijkscadeau kregen mijn ouders een eerste schilderij van Arbous. Of dat de ‘Picasso’ was weet ik niet. We waren al veel ouder toen de schilderijen tijdens gesprekken ter sprake kwamen. Dan vertelde mijn vader over het huren van Arbous en het krijgen en kopen van schilderijen. Twee jaar na het huwelijk verhuisden ze naar het ouderlijk huis van mijn vader in de Wittevrouwenstraat.

Het contact met Arbous bleef bestaan. De man was zoals gezegd veel onderweg. Maar als hij thuis kwam liep hij altijd even aan, zoals dat toen werd genoemd. Hij vertelde dan over zijn reis en over een mogelijk interessant schilderij dat hij had verworven. Helaas sprak mijn vader altijd over ‘Arbous’ en noemde hij geen voornaam, mogelijk vanwege de leeftijd van de man.

(g)Een Picasso

Jaren later kocht ik educatieve uitgeverij Polyvisie. Door dat bezit kwam ik in contact met enkele deskundigen in kunstkringen. Een van hen tipte me een kennis van hem te benaderen, een conservator of taxateur van het Rijksmuseum. Die vond het interessant eens te kijken of de schilderijen van mijn ouders enige waarde hadden.

Met vijf schilderijen, waaronder de Picasso, ging ik in 2008 naar Den Haag. Daar woonde de gepensioneerde man die als zelfstandig ondernemer nog wat werkte. Veel wijzer werd ik er niet van. Hij gebruikte vooral veel jargon als ‘krachtig lijnenspel’, ‘subtiele penseelstreek’ en ‘gebalanceerde compositie’. Zijn eindoordeel over de schilderijen bleef onduidelijk. Behalve dan dat geen sprake kon zijn van een echte Picasso.

Arbous en mijn overgrootvader

In de afgelopen jaren ben ik af en toe op zoek gegaan naar informatie over een kunsthandelaar Arbous. Dat het zin heeft eenzelfde weg herhaaldelijk te bewandelen ontdekte ik bij eerdere zoektochten. Over mijn overgrootvader van moeders kant bijvoorbeeld was lange tijd ook weinig te vinden. Maar na het overlijden van Theo Hermans, een neef van mijn moeder, kwam er ineens veel informatie beschikbaar bij het Utrechts Archief.

Dat geluk had ik bij Arbous nog niet. Buiten toneelspeler/acteur Gerard Jan Arbous (1876 – 1959) zijn er weinigen die naar voren komen in mijn zoektocht. Hij trad soms samen op met zijn echtgenote Fanny. En in dezelfde tijd als Gerard was er een operette-zangeres Emmy Arbous. Zij trouwde op 5 mei 1924 met Henri van Dijk, waarna het gerucht ging dat ze zou stoppen met haar zangcarrière.

De familie Arbous

Op de website over het Ridderschapkwartier staat informatie over de familie Arbous. Die zou vanaf de oplevering in 1884 onder andere eigenaar zijn geweest van de huizen Ridderschapstraat 19 t/m 23. Nummer 19 verkocht de familie volgens de site in 1920. De twee andere panden zouden nog altijd in bezit zijn van nazaten van de familie Arbous. Mijn gevolgtrekking is dat mijn ouders de bovenwoning van nummer 21 of 23 huurden.

Ik kan me niet herinneren of mijn vader een nummer noemde tijdens gesprekken. Het ging tijdens de gesprekken als snel over andere onderwerpen in de Ridderschapstraat. Zoals over melkhandel van Kraaijkamp, waar ik als kind melk haalde op nummer 9. Of over garage Ton, waar mijn vader zijn auto’s kocht omdat hij dan gebruik kon maken van de parkeergelegenheid op nummer 5. Dat was nadat autobedrijf Van der Made vanaf de Voorstraat naar Overvecht ging.

Ferdinand Arbous

De zoektocht gaat inmiddels niet meer over de Picasso van mijn ouders. Ik bedenk door de weinige informatie vooral hoe het zou kunnen zijn geweest. Huurden mijn ouders bijvoorbeeld van Ferdinand Arbous (1880 – 1959) en zijn broer, eigenaren van de twee overgebleven panden. Ferdinand was kassier geweest. Hij overleed in 1959 kort nadat mijn ouders verhuisden (geen causaal verband). Was zijn broer, die niet bij voornaam wordt genoemd op Ridderschapkwartier, de kunsthandelaar?

Of wellicht was Ferdinand zelf iets met kunst gaan doen, bijvoorbeeld na zijn pensionering bij de Nederlandse Bank aan de Plompetorengracht. Wie weet ik vind ik daar in de toekomst meer over dat verleden. De Picasso blijft inmiddels gewoon in de familie.

Christiaan Weijst

En dan gebeurt er weer iets vreemds, zoals vaker in mijn leven. Ik heb bovenstaande geschreven, maar nog niet geplaatst op de site, als ik naar een afspraak ga. Daar krijg ik aan het eind van het gesprek een boek. Met een ‘dit vind je vast een mooi boek’ wordt het overhandigd. Door die woorden lees ik vanzelfsprekend snel even de tekst op de achterflap. Want dan bedank ik niet slechts voor het boek, maar ook voor de intentie erachter.

‘Een avontuurlijke jonge Hollandse journalist trekt in 1904 naar Parijs en begeeft zich rond Montmartre in artistieke kringen. Hij raakt bevriend met Palbo Picasso, die een jaar later op zijn uitnodiging naar Nederland komt en een tijdlang in de duinen rond Schoorl verblijft …‘

Een boek met of rond Picasso. Hoe vreemd, ongeveer twee uur na het schrijven van bovenstaande tekst. Het boek heet ‘Furore’ en is geschreven door Christiaan Weijst. Picasso blijkt inderdaad in 1905 enkele weken in Nederland te zijn geweest. Hij was uitgenodigd door avonturier en journalist Tom Schilperoort, een Nederlandse vriend van de kunstschilder Kees van Dongen.