De afgelopen weken bracht ik 6284 boeken naar de kringloop. Het hoorde bij het ontspullen waar ik afgelopen april mee begon. Dit is min of meer het vervolgverhaal. De foto bij het bericht over ontspullen toonde toen een volle zolderkamer. De meeste boeken waren daarop niet zichtbaar. Want die lagen in dozen achter schotten in die zolderkamer en de overige bergruimte op zolder.

Van de buurman hoorde ik dat bij de bouw van het huis, de toen best verkrijgbare dak- en zolderisolatie is gebruikt. Een bevriende bouwinspecteur bevestigde dat onlangs. Mijn boeken hadden niet te lijden gehad. De dozen die ik in de garage had gezet hadden minder geluk.

Het ontspullen vervolgverhaal

In het begin van het ontspullen legde ik spullen apart. Dat deed ik vanuit de gedachte achter de titel van het eerdere bericht ‘ontspullen, maar hoe krijg je spullen bij de goeie persoon’. Bij meerdere spullen dacht ik aan familie, vrienden en bekenden.

Maar al snel stopte ik daarmee of besliste ik sneller het niet voor een bepaald persoon apart te leggen. Degene aan wie ik dacht zou het niet weten. En wat niet weet, deert niet. De belangrijkste reden te stoppen was dat de meeste mensen niet geïnteresseerd bleken. Gelukkig waren er genoeg die ik blij kon maken met zeer uiteenlopende spullen. Het kwam dus neer op beter inschatten van mensen.

Naar 100 of 200 boeken

In juni werd ik gebeld door een oude vriendin. Ik had haar lang niet gesproken. Ze vertelde dat ze met veel plezier mijn boekje ‘Schrijfsels’ had gelezen. Nu ging ze het tweede deel bestellen. In de loop van dat gesprek zei ze, ‘ik moest wel weer een boek wegdoen. Want ik heb met Jeroen afgesproken dat we beiden maximaal 100 boeken mogen hebben’.

Wat een goed idee dacht ik direct. Komt er een boek bij, dan moet er eentje weg. Zo houd je het aantal boeken beperkt en overzichtelijk. Drie weken daarna was ik bij een andere vriendin. Zij heeft een prachtige glazen vitrinekast. Daarin staan al haar boeken. Bij de laatste verhuizing had ze besloten alleen haar meest dierbare boeken te bewaren. In haar geval waren dat naslagwerken. ‘Een roman lees je één keer’, zei ze. ‘Wat voor zin heeft bewaren?’, vroeg ze er retorisch achteraan.

Het besluit

Gemakshalve schatte ik mijn collectie boeken altijd mooi afgerond op 10.000 boeken. Dat rigoureus terugbrengen was al mijn bedoeling. Met een dwingende formule zou dat prettiger werken vermoedde ik. Dus iets als ‘maximaal 200 boeken’ en ’alleen de meeste dierbare’.

Beide betekende een probleem. Want 10.000 boeken terugbrengen naar 200 leek me niet mogelijk. En ‘dierbaar’ kan van alles betekenen: waardevol, aan het hart liggen, favoriet en meer.

Ik besloot maar gewoon te beginnen. Eventueel kon het in meerdere stappen. Dus eerst een grove selectie en daarna verfijnen tot sterkere vermindering.

Naar het antiquariaat

Ik had op een gegeven moment zestien dozen met boeken. Mijn buurman vertelde dat bananendozen het handigs waren, dus pakte ik ze om nadat ik een flink aantal bananendozen had bemachtigd. Ik bracht twaalf dozen met boeken naar de kringloop.

In de andere vier dozen had ik bijzondere boeken apart gehouden. Het waren oude of bijzondere boeken. Een doos was gevuld met allerlei boeken over Rembrandt, aangevuld met nog wat kunstboeken. Voor de opvulling gebruikte ik eenvoudig wat boeken uit de standaard stapel. De vier dozen bracht ik naar een antiquariaat.

Enkele titels

Bij de boeken die ik naar het antiquariaat bracht zaten mooie boeken. Bijvoorbeeld:

• Een Gutenbergbijbel uit1454. Het had een beetje beschadigde omslag. Maar het binnenwerk pas nog in zeer goede staat.
• Over het wegdoen van de vier delen met vogels in Amerika van James Audubon twijfelde ik lang. De prachtige boeken van rond 1835 eindigden in de doos omdat de meeste vogels op internet zijn terug te vinden.
• Interessant vond ik ook het Magna Carta Libertatum uit 1217. Het stond vol onleesbaar gepriegel. Ik weet niet meer waarom ik het ooit heb gekocht. Maar voor een verzamelaar van oude boeken zou de antiquaar er zeker iets mee kunnen, vermoedde ik.
• Het boek ‘First Folio’, geschreven door John Heminges en Henry Condell, kon ik voor weinig overnemen van een vriend. Het was een boek uit 1623 en bevatte enkele toneelstukken van Shakespeare.
• Een recenter boek dat ik wegdeed was ‘Regelmatige vlakverdeling’ van M.C. Escher. Hij had het in eigen beheer uitgegeven in mijn geboortejaar. Leuk vond ik dat. Om de een of andere reden had ik er ooit zelfs een zuurvrij papier omheen gedaan. Maar wat moet je ermee. Ik overwoog nog even het te scannen, maar dat vond ik zonde van het boek. Beter er iemand een plezier mee te doen via het antiquariaat.

Ik heb nog een paar oude boeken bewaard. Titels weet ik nu even niet. Er zit een boek bij van Goethe uit het eind van de 18de eeuw en een boekje van hem met kindergedichten.

Opvullers

Twee weken later werd ik gebeld door de antiquaar. ‘Er zaten drie bruikbare boeken bij’, vertelde hij en hij noemde de drie titels. Het bleken drie boeken die ik als opvulling had toegevoegd, in plaats van kranten. Drie boeken die bovendien nog gewoon in de gewone boekwinkels te koop zijn. Een daarvan was ‘Einstein in 3 minuten’. Een leuk boekje, maar niet meer dan dat.

Ik besloot het gesprek vriendelijk. Enigszins verbolgen belde ik echter direct daarna een andere mij bekende antiquaar. Hij vertelde me hoe de markt momenteel in elkaar steekt. Dat bracht me tot rust, maar ook tot het besluit alleen nog boeken naar de kringloop te brengen.

Boeken naar de kringloop fotograferen

Ik had inmiddels 752 boeken weggebracht. Het voorval met mijn mooie, waardevolle boeken bij de antiquaar was een tegenvaller. Ik werd anti-antiquariaat en ik zou dus alle overige boeken naar de kringloop brengen. En ik besloot, mede ingegeven door de verwondering over en bij de boeken die ik tegenkwam, de boeken te fotograferen.

Ik hoefde het boek zelf niet meer te hebben. Maar een foto zou de herinner bewaren, die ik toch bij veel boeken bleek te hebben. En zo ontspulde ik verder. De eerste 752 boeken waren ongefotografeerd weggebracht. De rest ging ik fotograferen. Het bleek een wat tijdrovende tussenstap, maar later zou ik mezelf dankbaar zijn.

Allerlei boeken naar de kringloop

Het werd een heerlijk ontspannend werk. Bij veel boeken kwamen mooie herinneringen naar boven aan de bevriende gever, het leuke project, de boekenwinkel en meer. Ik verwonderde me erover hoe gemakkelijk de herinnering terugkwamen bij soms lang geleden gekregen of gekochte boeken. Ik wist zelfs nog van een paar boeken van wie ik het had geleend… en (nog) niet teruggegeven.

Ik heb geen zin (of tijd) hier een opsomming van boeken te geven. Het was in ieder geval een zeer uiteenlopende titelreeks. In etappes van telkens acht bananendozen bracht ik ze weg. Uiteindelijk waren dat nog 117 dozen. Met de eerdere zestien dozen kwam ik op 123 dozen. In totaal gingen er 6284 boeken naar de kringloop. Ok, en een heel klein deel daarvan naar een antiquariaat.

Een restant boeken

De hoeveelheid boeken in dozen, op planken en her en der in huis had ik met bovenstaande actie teruggebracht tot acht dozen met ongeveer 550 boeken. Wellicht nog te veel. Maar dat bekijk ik later nog weleens.

Ik heb uiteindelijk nog een doos met varia voor vrienden. Van hen hoorde ik dat ze een boek waarover ik ze belde of appte graag willen hebben. De meeste boeken gaan naar Eddy, hij is gek van The Rolling Stones en krijgt onder andere:

• Mijn allereerste boek over de ‘Rolling Stones’, uit 1973, geschreven door Pim Oets
• ‘The Rolling Stones’ uit 1976 van Tony Jasper
• ‘Rolling Stones in their own words’ uit 1980
• ‘The Rolling Stones complete’ uit 1981
• ‘Jagger ungeautoriseerd’ uit 1993
  En ik heb er direct nog een paar muziekboeken bij gedaan, zoals een boek over de platenhoezen van Hipgnosis.

Het boek ‘Groot astrologisch handboek van de menselijke relaties’ van Linda Goodman gaat naar Stephanie. Ik weet nog dat ik dat boek kocht. Het was toen ik een relatie had met die onzeker makende vriendin. De ‘grote mythologie encyclopedie‘ en boeken met Griekse mythen, Romeinse sagen gaan naar Bastiaan. En de complete set ‘Universiteit voor Zelfstudie’ ligt klaar voor Erik. Die kreeg ik ooit per deel van mijn vader, die toen lid was van de Nederlandse Boekenclub (NBC).

Kleine series en verzamelingen

Zelfs houd ik, naast allerlei losse boeken, de kleine series en verzamelingen. Zoals de serie James Bond in de uitgave zwarte beertjes uit de zeventiger jaren. Vanzelfsprekend ook alle boeken van Martin Gardner en vergelijkbare boeken over en met wiskundige puzzels. En alle boeken van Edward de Bono, bij wie ik eind tachtiger jaren in Londen een cursus volgde.

Natuurlijk bewaar ik de boeken van Rudy Kousbroek, die mijn schrijfenthousiasme stimuleerde. Ik twijfelde lang over de boeken van de schrijvers waarmee hij polemieken had in de NRC of die in dezelfde tijd essays schreven. Over de twee boeken ‘Jongens en Wetenschap’ twijfelde ik ook. Het is geen naslagwerk en ik vraag me af of ik ze ooit nog weer zal lezen. En nu ik dit schrijf weet ik niet of ik ze al wegdeed bij de boeken naar de kringloop of bewaarde.

Scannen

Een aantal boeken die ik wegdeed heb ik vooraf gedigitaliseerd. Ruggetje eraf, pagina’s snijden en op de ADF van mijn Brother MFC J6947DW. De gescande PDF er een OCR overheen laten doen. En het bestand een goede naam geven.

Dat scannen deed ik tijdens het ontspullen ook van cursussen, dagboeken en andere teksten die ik wilde bewaren. Maar niet per se om daarna de papieren uitvoering in de papier-container te gooien. Sommige teksten bewaarde ik ook fysiek.

Bijvoorbeeld van het dagboek van mijn moeder, dat ze bijhield toen mijn vader met een sepsis in het ziekenhuis lag. Een herinnering aan haar handschrift bewaren op papier is toch mooier dan in een gescand bestand.

Dozen weer opgeruimd

De dozen met boeken heb ik weer opgeruimd, maar meer onder handbereik. Een paar dagen geleden vertelde ik bij een samenkomst van vrienden dat ik veel van mijn boeken naar de kringloop heb gebracht. Geschrokken vroegen sommigen zich af hoe ik dat had kunnen doen. Dat legde ik dus uit met ongeveer bovenstaande.

De meest interessante reactie, ‘ik koester het bezit’. Bezit, dat is juist de last waardoor ik wilde ontspullen. Het lucht juist enorm op al die ballast van je af te schudden. Dat hoor ik ook van vriendinnen die na mijn bericht gingen ontspullen. Een van hen bracht nog waardevoller boeken dan die van mij naar de kringloop. Nou ja, eigenlijk meer een tweedehands boekenzaak, Books4Life.

Als hadden komt …

Nu staan mijn boeken in een winkel bij vaasjes, oude kasten, tweedehands kleding en andere ‘rommel’ waar mensen vanaf willen. Bij Books4Life zag ik de liefde voor boeken. Daar had ik achteraf gezien mijn boeken beter naartoe kunnen brengen. Maar zoals mijn moeder altijd zei, ‘als hadden komt is hebben te laat’.

Spijt van het wegdoen van mijn boeken heb ik niet. Eventjes dacht ik dat wel te hebben bij het boek ‘Geschiedenis van de Westerse Filosofie’ van Bertrand Russell. Ik had het boek nauwelijks weggebracht of ik las in de memoires van Irving Yalom dat hij het tijdens zijn studie een paradijselijk boek vond. Maar dat gevoel van spijt verdween snel. Wat bleef was de ruimte die letterlijk en figuurlijk ontstond door het ontspullen en boeken naar de kringloop brengen.

Aanvullende informatie

• Ik schreef hierboven anti-antiquariaat. Dat zijn twee verschillende ‘anti’-gebruiken. De eerste verwijst naar een afwijzing of weerstand. Het geeft aan dat iets tegengesteld is aan een concept of situatie. Vaak als woord voor dat concept, bijvoorbeeld anti-roken. Terwijl de anti in antiquariaat verwijst naar oud of antiek. Het komt van antiquarius, wat “iemand die oude dingen verzamelt” betekent.
• De opsomming hierboven van de boeken die ik naar het antiquariaat bracht is onzin natuurlijk. Ik haalde de voorbeelden uit het lijstje duurste boeken ooit geveild. Toch zaten er in mijn dozen wel interessante boeken. Maar, vertelde de bevriende antiquaar, ze moeten wel worden verkocht, anders liggen ze als dure voorraad te verstoffen. Nou, dat laatste doen ze in mijn boekenkast in ieder geval niet meer.
• Met de foto’s van de boeken ga ik wellicht een filmpje maken. Elk boek twee seconden in beeld. Als ik dan alle weggebrachte boeken zou gebruiken krijg ik een film van ruim 3 uur (6284 x 2 seconden / 60 seconden = 209 minuten = 3,49 uur). Dus zal ik waarschijnlijk een willekeurige selectie maken van circa 300 boeken voor een filmpje van 10 minuten.