Terwijl ik vorige week zaterdag op de WC zit bij vrienden kijk ik wat rond. Kijkend naar het WC papier zie ik een afwijking in het patroon. Dichterbij kijkend blijkt het een naar links lopend hondje. Ik rol het WC papier iets af en ontdek een naar rechts springend hondje. Grappig.

Terwijl ik ontdek dat ik het grappig vind komen meerdere vragen op. Bijvoorbeeld, wie bedenkt zulk WC papier? Zit er een gedachte achter? Is het vanuit commerciële overweging bedacht? Zijn er veel fabrikanten die WC of Toilet papier maken? En meer van dergelijke vragen. Hé, ik zit op de WC. Wat kan ik anders doen dan denken, terwijl mijn ontlasting min of meer vanzelf zijn weg vindt.

Hondjes op WC papier

Even later zit ik met het bevriende gezin aan de ontbijttafel. ‘Is het jullie al eens opgevallen dat er hondjes op het WC papier staan?’, vraag ik, de twee jonge dochters. Het is ergens tussen het smeren van een boterham met pindakaas en een slok Earl Grey.

De vader geeft antwoord, ‘natuurlijk. Page toiletpapier is bekend vanwege die hondjes. Die staan op de verpakking en komen voor in hun reclames. Het hondje op het papier verhoogt de herkenbaarheid’.

‘Ok, ik vond het hondje niet echt opvallen tussen alle rondjes in het reliëf. Maar ik vind het wel leuk dat ze zo’n gekozen onderwerp overal doorzetten. Dat vind ik ook bij een huisstijl die overal terugkomt’.

Reliëf voor o.a. stevigheid

Het hondje in reliëf is waarschijnlijk inderdaad vooral commercieel bedoeld. Het reliëf, ook wel präge (spreek uit ‘preek’) verdeelt ook de spanning in het papier. Delen van het papier worden erdoor samengedrukt, terwijl een ander deel uitrekt. Dat geeft een subtiel 3D-structuur aan het papier waardoor het steviger is.

Die stevigheid komt doordat het reliëf plooien maakt, verhoogde delen die als het ware kleine bruggen vormen. Het reliëf verhoogt ook de oppervlakte van het papier waardoor het dikker aanvoelt. Hierdoor lijkt het papier luxer en voelt het ook steviger. Terwijl het gewicht gelijk blijft en geen extra materiaal nodig is.

Lijm tussen de lagen

Bij meerlaags WC papier wordt de präge (drukkersjargon) vaak gebruikt om de vellen te lijmen. Het reliëf zorgt er dan voor dat de lagen beter hechten. Daardoor komen de losse velletjes minder snel los van elkaar.

Er zijn wel specifieke machines nodig. Die plaatsen na het maken van het papier de gewenste hoeveelheid vellen op elkaar. Daarbij worden ze vaak dus licht verlijmd. Daarna perst de machine het patroon van de gewenst reliëfdruk met rollers in het papier. De druk en hitte moet daarbij nauwkeurig zijn afgestemd om het papier niet te verzwakken. Tenslotte wordt soms nog wat lijm op bepaalde punten in het patroon aangebracht.

Fabrikanten van WC papier

Er zijn wereldwijd honderden fabrikanten van WC papier. De enkele multinationals daarbij verkopen wereldwijd. Daaronder de in Nederland bekende Procter & Gamble, Kimberly-Clark en SCA Hygiene. Zij hebben het grootste marktaandeel. De overige fabrikanten richten zich op specifieke markten of niches, zoals duurzaam of voordelig papier. Sommige richten zich ook op bepaalde regio’s. In India en China bijvoorbeeld zijn veel lokale fabrikanten en familiebedrijven die WC papier maken voor hun eigen provincie, stad of dorp.

De afgelopen jaren zijn echter steeds meer kleine bedrijven opgeslokt door de grote. En er is een groeiende markt voor fabrikanten die zich richten op duurzaam WC papier. Dat is onder andere het zogenaamde ecologische toiletpapier waarbij vaak gerecycled materiaal wordt gebruikt.

Page, WC papier met hondjes

Het WC papier met de hondjes komt van Page. Dat staat voor PApierfabriek GEnnep en valt tegenwoordig onder Andrex, dat onderdeel is van Kimberly-Clark. In Engelstalige landen heeft het WC papier van Andrex die naam, in Nederland en andere Europese landen heet het Page. Alleen in Frankrijk en Duitsland heet het Page, maar is het ook op de markt onder andere namen.

Marktstrategie van Andrex/Page

Als marketeer ben ik vanzelfsprekend geïnteresseerd in de marktstrategieën van bedrijven. Zoals ik hierboven al opmerkte vind ik het leuk als bedrijven hun huisstijl overal doorvoeren. Maar alleen de strategie kan op zich al interessant zijn. De sterke branding, het omgaan met een merk, van Andrex/Page is daarbij een uitzonderlijk goed voorbeeld.

Enkele sterke eigenschappen van hun merkstrategie zijn:

Focus op zachtheid en kwaliteit

Page heeft een imago van zachtheid en comfort opgebouwd. Dit wordt meestal gecommuniceerd met de mascotte, de puppy die ook in het papier is geperst. Het idee erachter is dat WC papier, dat zij overigens toiletpapier noemen, niet alleen functioneel is. Maar ook luxueus en zorgzaam voor de gebruiker. Het geeft de consument een emotie van betrouwbaarheid en vertrouwen.

Mascotte, de puppy

De mascotte, een Golden Retriever-puppy, speelt een belangrijke rol in de merkstrategie van Page/Andrex. Deze mascotte komt overal voor. In commercials, op de verpakking en meer, versterkt het de associatie van zachtheid en comfort. De puppy roept een associatie op met zorgzaamheid en bescherming.

Niet veranderen van ingeslagen route

Page/Andrex houdt al lang vast één branding, bijvoorbeeld met de visuele elementen zoals de kleur blauw en de herkenbare huisstijl van de verpakking. Het merk wordt door consumenten daardoor snel herkent in winkels en onlline. Dit in tegenstelling tot andere fabrikanten van soortgelijke en andere producten. Die veranderen mijns inziens te vaak en/of snel van merkstrategie.

Productinnovatie

Niet altijd even zichtbaar, maar wel belangrijk is de productinnovatie van Andrex/Page. Ze blijven hun WC papier verbeteren en passen het aan bij wensen uit de markt. Daarbij vervangen ze niet per se direct bestaande producten. Dit zou de herkenbaarheid immers kunnen schaden. Ze maken het assortiment (tijdelijk) breder met bijvoorbeeld superzachte of nog duurzamer varianten. Na slimme campagnes worden eerdere producten pas geleidelijk of snel vervangen.

Emotionele marketing en reclame

De marketing van Andrex/Page is gericht op emotie. In hun reclames benadrukken ze niet alleen het praktische gebruik van het product. Maar ze leggen vooral nadruk op de zorg voor familie en de persoonlijke verzorging van de gebruiker. In commercials tonen ze daarbij vooral alledaagse beelden van gezinnen en huisdieren. Daarmee verbinden ze op persoonlijk en emotioneel niveau de consument met hun product.

Sociale media, andere platforms en samenwerking

Page/Adrex maakt sterk gebruik van sociale media en digitale platforms om contact te krijgen en houden met hun klanten. Ze voeren aangepaste campagnes waarin ze productinnovaties tonen, hun ideeën rond duurzaamheden delen en meer.

Andrex/ Page heeft al lange tijd een goede samenwerking met supermarkten over de hele wereld. Daardoor staan hun producten prominent in de schappen. Vaak maken ze ook aparte acties en pakketten, soms gericht op specifieke doelgroepen van een supermarktketen.

De merkstrategie

Door bovenstaande heeft Page in ons land en andere landen een sterke merkidentiteit van zachtheid, comfort en betrouwbaarheid. De klantloyaliteit is groot door langdurig vasthouden aan de bestaande strategie. Met natuurlijk kwalitatief goede producten.

Klant met eenlaags WC papier

Jaren geleden meldde Bob, een klant, dat hij stopte met zijn bedrijf en eenlaags WC papier ging verkopen. Gevolg, medewerkers eruit en ik geen werk meer van hem. Hij ging alleen verder als verkoper van een WC papier dat hij door een Zwitserse fabrikant liet produceren.

We verloren in het begin een beetje het contact, terwijl Bob zich oriënteerde op zijn nieuwe bezigheid en markt. Maar toen ik Bob een klein jaar later weer sprak was hij enthousiast. Hij had al een flink deel van de markt veroverd. En hij vertelde me over zijn product en de reden van zijn succes.

Grote markt

De markt van eenlaags WC papier is groot en divers. Het heeft niet de luxe uitstraling van meerlaags papier. Maar er zijn veel vooral zakelijke klanten die om allerlei redenen eenlaags WC papier gebruiken. En dat doen ze dan niet alleen voor gebruik op een WC.

De klanten van Bob waren bedrijven, scholen, ziekenhuizen en overheden. Die zochten voordelig papier en kochten dat vaak in extreem grote hoeveelheden in. Andere vonden het een milieubewuste keuze omdat er minder materiaal nodig is. Maar Bob ontdekte dat veel mensen bij het gebruik eenvoudig twee of meer velletjes op elkaar legden om alsnog een stevige meerlaags WC papier te verkrijgen.

Succes met zijn eenlaags papier

Naast genoemde klanten dankte Bob zijn succes aan het ontdekken van een nieuwe markt: ontwikkelingslanden. Eenlaags WC papier bleek een interessante optie in landen met een lager inkomen en veel inwoners. De productiekosten van eenlaags papier zijn aanzienlijk lager. Het vereist geen ingewikkelde machines met lijmspuiten en persen voor reliëf.

Van belang was voor Bob een goede distributie. Hij heeft zelf een netwerk moeten opzetten van verzendhuizen en groothandels. En tenslotte bleek dat bij een eenvoudig product als eenlaags WC papier innovatie mogelijk was. Dat begon natuurlijk al met het ontdekken van een nieuwe markt. Maar het lukte ook het papier sterker te maken waarmee zijn product zich onderscheidde van andere aanbieders.

Geschiedenis van WC papier

Wat is er te zeggen over de geschiedenis van WC papier. Veel blijkt uit het aantal boeken daarover. Ik zal wat titels noemen in de aanvullende informatie. Hier houd ik het bij een korte geschiedenis van WC papier.

Begin ligt in China

De meeste bronnen leggen geschiedenis van WC-papier bij de Chinezen in de 14de eeuw. Maar China had al papier rond 500 jaar voor onze jaartelling. Zij gebruikten dat ook voor persoonlijke hygiëne. Dus mogelijk ook voor WC-achtige toepassing.

In de 14e eeuw kwam er echter speciaal toiletpapier in China. Dit was toen nog een luxe voornamelijk voor de keizerlijke familie en hun omgeving

In onze omgeving

In de westerse wereld kwam WC papier veel later. Mensen gebruikten wereldwijd allerlei materialen, zoals mos, bladeren, stoffen doeken en in kustgebieden zelfs schelpen. In Europa was ook stro populair. Vanzelfsprekend wellicht deden oude kranten en brochures het ook goed als WC papier.

Pas in 1857 begon de geschiedenis van WC-papier in het Westen. De Amerikaan Joseph Gayetty bracht toen het eerste commercieel geproduceerde toiletpapier op de markt. Zijn bedrijf heette Gayetty’s Medicated Paper (medicatie papier) en zijn papier was gedrenkt in aloë vera. Het was bedoeld als medicinaal papier voor mensen met aambeien. Het was iets nieuws. Maar het werd niet direct een succes.

Geperforeerde rollen

Pas toen de British Perforated Paper Company in 1880 met geperforeerd eenlaags WC papier kwam, begon het toiletpapier aan een opmars. Het maakte het gebruik eenvoudig. Het duurde echter nog een flink aantal jaren voordat WC-papier algemeen werd geaccepteerd. Dat gebeurde pas toen sanitair en riolering verbeterden.

Met de komst van meerlaags WC papier verbeterde de sterkte en het comfort. Dat hielp bij de popularisering. Interessant is dat in meerdere culturen WC papier nog steeds geen standaard is. In het Midden-Oosten en grote delen van Azië gebruikt men bidets en water. Volgens sommige bronnen is dat een fijne milieuvriendelijke optie.

Toekomst

Bob vertelde dat het aantal inwoners wereldwijd nog groeit. Vooral in ontwikkelingslanden, zijn nieuw ontdekte markt. Maar WC papier blijft sowieso evolueren. Fabrikanten blijven innoveren en wellicht dat de culturen met bidets en water toch nog eens overstappen.

Ik had natuurlijk ook nog even kunnen zoeken welke fabrikanten ook afbeeldingen in hun reliëfs verwerken. Die zijn er zeker. Ik zag zelfs een hondje op huismerk WC papier van Aldi.

Aanvullende informatie

Een overzicht van enkele boeken over de geschiedenis van WC papier, gebruik van toiletten in het algemeen en het omgaan met ontlasting.

• Wiped, The Curious History of Toilet Paper uit 2013 van Ronald Blumer. Blumer vertelt o.a. dat de oude Grieken stenen gebruikten, hoe royals vhun kont afveegden en over het afvegen van de bibs in het jodendom, de islam en het boeddhisme. Interessant is ook dat er ooit echt kontkussers bestonden. Het is het eerste boek dat een volledig gedocumenteerde geschiedenis bevat… van een activiteit die elk mens dagelijks deed vanaf het begin der mensheid.
• The Scoop on Poop, Flushing with Knowledge uit 2016 van Joseph B. Weiss. Dit is een informatief, smaakvol onderhoudend en goed geïllustreerd boek. Het geft een uitgebreid en deskundig overzicht van alle onderwerpen die verband houden met de overblijfselen van het spijsverteringsproces.
• Poo, Pee and Paper uit 2021 van Geoffrey Kirby. Dit volledig geïllustreerde boek geeft een vijfduizend jaar durende verkenning van de geschiedenis van toiletten en rioleringen. Het handelt o.a. over ‘nul-zwaartekracht’-toiletten op ruimteschepen en de bevrijdende trechters waarmee vrouwen staand kunnen plassen.
• Everybody Poops, 10 Million Pounds Astounding Fecal Facts from a Day in the City uit 2015 van Deuce Flanagan. Dit boek verhaalt voornamelijk over wat er gebeurt rond de poep van New York City. Wel interessant en grappig en met veel feitjes.
• ‘No Sh*t, The History of Wiping’ uit 2018 van Caleb Clark. Dit is de geschiedenis van het wegvegen van ontlasting. Leuk is het verhaal over de testen van oude en enge afveeggereedschappen, evenals noodtoiletpapier. Verder onderzoek Clark de actuele staat van afvegen.
• What Did We Use Before Toilet Paper? uit 2010 van Andrew Thompson. Dit boek geeft antwoord op allerlei vragen die niets met WC papier te maken hebben, behalve die ene vraag uit de titel.

Andere toepassingen op/van WC papier

De klanten van Rob hebben meerdere redenen voor aanschaf. Dat heeft vooral te maken met de aanvullende toepassingen. Die zijn er ook voor meerlaags papier:

• Wondverzorging: In noodgevallen wordt WC-papier gebruikt om lichte snij- of schaafwonden af te dekken of het bloeden te stoppen.
• Neus snuiten: WC-papier, liefst het meerlaagse, is een populair alternatief voor zakdoeken.
• Verzorging van baby’s: Bij het ontbreken van babydoekjes kun je er babybillen schoonmaken .
• Schoonmaakdoekjes: Meerlaags papier absorbeert beter en kan dienen als doekje voor het afvegen van oppervlakken in huis.
• Drogen van glazen: Het kan snel en effectief worden gebruikt om glazen, borden en andere keukengerei af te drogen, als het papier niet te pluizig is.
• Vlekken verwijderen: Bij ontbreken van huishoudpapier wordt het gebruikt om vlekken op kleding, meubels of tapijt op te nemen voordat ze met water worden behandeld.
• Papier-maché: WC-papier is te gebruiken als papier-maché voor het maken van allerlei creaties zoals maskers, decoraties, en sculpturen.
• Knutsels: Het wordt gebruikt voor allerlei knutselprojecten en/of als vulling daarvoor, zoals het maken van bloemen, poppetjes en dergelijke.
• Bescherming: Bij gebrek aan kranten kan WC-papier worden gebruikt om breekbare voorwerpen te verpakken of te beschermen bij verhuizen.
• Voorkomen van krassen: Het kan tijdelijk worden gebruikt om gevoelige oppervlakken te beschermen tegen krassen of stof, zoals schermen of schilderijen.
• In noodgevallen: In noodsituaties kan WC-papier worden gebruikt om een tijdelijke filter te maken voor water of luchtvervuiling. Ik gebruikte het zelfs weleens als koffiefilter.
• Stropdas: In een restaurant waar stropdas verplicht is, zag ik iemand een stropdas maken van WC-papier.
• Rond (huis)dieren: Rond dieren kan het worden gebruikt voor oppakken uitwerpselen, dode vogels, kattenbakvulling en meer.
• Absorptiemeting: In wetenschappelijke omgeving wordt WC-papier soms gebruikt in experimenten om de absorptiecapaciteit van materialen te testen.

Drukwerk op WC Papier

Een hierboven niet genoemde toepassing is als basismateriaal voor drukwerk. Van de, in de inleiding genoemde, vader kreeg ik een puzzel op WC papier. Het was een Sudoku. Niet zoals ik het ken met 9 vakken van 9 cijfers, maar een deca-sudoku. Dat is met 10 bij 10 vakjes, waarbij elke rij horizontaal en vertikaal met de cijfers van 1 t/m 10 moet worden opgevuld, zonder dat een getal meer dan 1 keer in een rij voorkomt.

Naast puzzels leent WC papier zich ook voor andere bedrukking. Vaak is het dan de bedoeling het papier ook daadwerklijk voor WC-doeleinden te gebruiken. Voor dat doel zijn er rollen verkrijgbaar bedrukt met euro bankpapier, bijvoorbeeld 500 en 1000 euro. Of met een leeftijd en dan op elk velletje ook een tekstje. En er zijn WC-rollen met woorden en zinnen. Leuk is dan een verwijzing naar de oorspronkelijke toepassing, dus bijvoorbeeld ‘who gives a shit’. Van een hele andere orde is de puzzel van WC rollen in 1000 stukjes.

Extraatje, honden op de WC poster

Voor de liefhebber maakte ik met een goede vriend een poster van honden op de WC. Het is 70 centimeter breed en hier als PDF (PDF - 2,10 MB. Een idee is vanzelfsprekend het te printen, eventueel in te lijsten en het op te hangen op de WC.

Zoek het hondje in de header. Ik moest erbij denken aan ‘zoek Wally‘. Daar zijn inmiddels overigens ook allerlei varianten op uitgebracht door niet-Wally’s.