Je zou het bijna vergeten, maar terrassen waren ooit plekken waar je spontaan kon neerploffen. Plekken zonder wachtrijen, zonder hippe apps met ‘digitale wachtnummers’ en geen slagboompjes die met QR-code toegang gaven tot een plekje in de zon. Gewoon terrassen met een paar stoelen, een tafel met wat kringen van vorige gasten, en een beetje norse, maar efficiënte ober. Gouden tijden. Nu moet je reserveren om in een stoel met armleuning te mogen zitten.

Ik stond laatst ergens te wachten, half in de schaduw van een lantaarnpaal, half in de ademwolk van een wandelende tzatziki. Rechts van mij een rij van zeker dertig mensen. Geen concert, geen uitverkoop, gewoon: mensen die wachtten tot er een tafeltje vrij kwam. Er hing een sfeer van campingstress. Je kent dat wellicht, dat moment waarop iedereen weet dat de ligbedden bij het zwembad beperkt zijn en je overweegt je handdoek als reservering in te zetten. En dat alles… in dit geval voor een kop koffie van 5,30 euro op een terras.

Vriendin Sjaan, terrassentijger

Ergens in die mensenmassa bevond zich mijn vriendin Sjaan. Een terrassentijger pur sang. Geboren en getogen in Rotterdam, maar al langer in Utrecht. Ze heeft een zesde zintuig voor goede terrassen. Die waar zon, zitzachtheid en service samensmelten tot het perfecte terrasmoment. Een tijdje geleden vertelde ze me: “Een terrasjes pakken is tegenwoordig topsport.” En als iemand dat mag zeggen, is zij het. Ze heeft meer terraservaring dan ik koffiebonen in huis heb.

Zal ik je echter eens een geheimpje verklappen. Ik ken terrassen waar de stoelen niet schuin staan vanwege de drukte. Maar omdat de eigenaar denkt dat het gezelliger zit. Terrassen waar je niet het gevoel hebt dat je bij het verkeerde tafeltje zit omdat je geen passievrucht Martini hebt besteld. En waar de ober nog weet wat je eerder bestelde, zonder het in een app te hoeven opzoeken. Maar vooral, terrassen waar je niet hoeft te wachten op een tafeltje of te vechten om een straaltje zon.

Particulier en vertrouwelijk terrassengeheim

Nee, ik ga je niet vertellen waar die zijn. Kom nou. Denk je dat ik jarenlange observatie, seizoensanalyse en subtiele routes uitstippelen ga opofferen voor dit bericht? Sommige geheimen deel je niet. Die draag je hooguit mondeling over op een bankje midden in het park, zoals in de beste spionagefilms. Fluisterend. Eventueel onder ede. Maar goed, ik zal een tipje van de sluier oplichten.

Er zijn plekken waar terrassen onopgemerkt blijven. Omdat ze nét buiten het gangbare wandelrondje vallen. Want mensen zijn kudde­dieren, zeker in de stad. Ze lopen de geijkte routes, van gracht naar plein, van markt naar gracht, met soms een rondje om de kerk.

Als je daarvan een paar meter afwijkt, linksaf waar iedereen rechtdoor gaat, dan vind je soms een terras dat aanvoelt als een vergeten vakantie. Waar geen geluidsbox staat te loeien op volume strandfeest, hoor-mij-eens-belangrijk-zijn of Remi-alleen-op-de-wereld. Geen menukaart waarbij je moet scrollen. Gewoon, zon op je gezicht en de geur van tosti’s met echte ham en kaas.

Spontane uitnodigingen

Soms nam ik iemand mee naar mijn terrassen. Vriendin Sjaan, maar ook mijn vrienden Erik en John, Anja, Romy en Tanja, mijn voormalige buurvrouw. Ze waren stuk voor stuk verbaasd. “Waarom staat het hier niet vol?” vroegen ze dan, terwijl ze hun zonnebril afzetten om het beter te kunnen geloven. Ze keken soms zelfs even om zich heen. Alsof ze elk moment door een cameraploeg verrast konden worden. Of verborgen camera’s, sociale experimenten, dat werk. Maar nee, het was telkens gewoon écht een goed terras. Alleen nog niet ontdekt door de massa.

Want die terrassen bestaan dus nog in Nederland, of in mijn geval Utrecht en omgeving. Niet omdat ze per se klein of schaduwrijk zijn. Maar omdat ze in niemands algoritme voorkomen. Ze hebben geen neonbord met ironische tekst, geen naam met weggelaten klinkers (zoals ‘TRSS’ of ‘ZNN’) en influencers maakten er nog geen foto’s van een of ander trendy drankje. Mijn terrassen hebben stoelen die lekker zitten, bediening die rustig kijkt of je al klaar bent, en een bitterbal die op temperatuur is. En het gewenst zonhoekje. Altijd een zonhoekje.

Tot tevredenheid gejat terrasengeheim

Sjaan noemt het inmiddels haar ‘geheime route’. Ze appte me onlangs: “Ik heb vandaag weer iemand ingewijd.” Dan weet ik dat ze mijn gedeelde geheim heeft misbruikt. Maar ik weet ook dat er weer een mens tevreden in een stoel zit, zonder wachttijd, zonder reservering, zonder soundtrack van meezingers. Gewoon met een goed glas wijn, wat nootjes en een gezicht in de zon. Precies zoals het ooit was bedoeld.

En ik weet, de massa komt vanzelf. Alles wat goed is, wordt uiteindelijk ontdekt. Maar tot die tijd heb ik mijn lijstje terrassen. Een kaartje, slechts in mijn hoofd verborgen. Niet bekend bij Google Maps en zonder reviews. Alleen ervaring, intuïtie en zonnige herinneringen.

Tot ziens

Dus als je me ergens ziet zitten, op een stil terras met uitzicht op van alles en op niets bijzonders, zwaai dan gerust. Misschien nodig ik je uit. Tenzij je Sjaan heet.

Aanvullende informatie

• Ik wilde al een tijdje mijn eerdere bericht over ‘het grootste terras’ bijwerken. Er is tenslotte veel veranderd in terrassen- en horecaland. Toen ik in het Parool las dat mensen tegenwoordig in de rij staan voor een terras in Amsterdam, wist ik: daar moet ik iets mee. Zelf heb ik nooit in zo’n rij gestaan, maar ook in Utrecht en omstreken is het bij mooi weer soms zoeken naar een vrij plekje. Gelukkig ken ik zelf nog een paar terrassen waar je gewoon kunt zitten. Geen flaneerpubliek, geen eindeloze kaart, maar zon, rust en een goed glas. Afgelopen week nam ik vriendin Anja weer mee naar zo’n plek. Haar verraste reactie vormde de aanleiding voor het bovenstaande verhaal. Geen onderzoek zoals meerdere verhalen de afgelopen tijd, maar een verhaal uit de losse pols.
• Als ik zo’n verhaal later teruglees, ontdek ik associaties die ik er onbewust in heb gestopt. Zoals:
  • ‘Sjaan heeft meer terraservaring dan ik koffiebonen in huis heb’. Ik gebruik zelf gemalen koffie, maar heb wel veel ongebruikte bonen liggen. Die kreeg ik van een vriend toen hij, na aanschaf van een nieuwe, mij zijn oude koffiemachine gaf. Ik overwoog deze week de koffiebonen weg te geven… of in te vriezen vanwege mogelijke koffieschaarste. Een nog ongeschreven verhaal (over koffiebonen bewaren) waar ik kort geleden aantekeningen over maakte.
  • Kuddegedrag is een terugkerend thema in mijn gedachten. Vooral bij zonnig weer lijkt het wel alsof Nederlanders er collectief last van hebben. Misschien komt die gedachte door de wandelingen met de broers  op zaterdag. We slaan regelmatig expres een zijstraat in — meestal van een drukke winkelstraat. Weg van de massa, even uit de stroom. En juist daar vinden we het vaakst iets bijzonders: een onopvallend café, vergeten gevels of een hoekje waar de tijd lijkt stil te staan. Dingen waar het winkelpubliek straal aan voorbijgaat, en die voor ons des te waardevoller zijn.
  • En die wandelende tzatziki? Dat was dus ook niet verzonnen. Sinds kort pak ik vaker de trein. Afgelopen week zat ik in een overvolle trein naast twee studenten. We kregen een boeiend gesprek, maar wel met een geurspoor van meerdere knoflookmaaltijden. Ik stond niet in een rij dus, maar het was wel een uitdaging voor mijn reukzintuig. En ook dat inspireert dan weer zo’n zinnetje.