In 2003 ben ik in het bezit gekomen van de naamrechten en het foto-archief van educatieve uitgeverij Polyvisie. Na een oriëntatie op de markt ben ik om meerdere redenen mijn aandacht voor dit bezit gestopt. In 2007 heb ik het weer opgepakt. Ik kocht mijn toenmalige partners uit en keek welke mogelijkheden er zijn in de markt ter exploitatie en ontsluiting van een archief met ruim zeven miljoen afbeeldingen.

Polyvisie, en Multicolor en Polycolor

Iedereen die in Nederland op de school heeft gezeten kent de situatie. De meester (of juf) zette een diaprojector achter in de klas. De gordijnen werden gesloten en het licht ging uit. De diaprojector toonde het eerste plaatje en de meester vertelde daar een verhaaltje bij. Daarna kwam de volgende dia. De serie dia’s vertelden een afgerond verhaal over specifiek onderwerp. De diaseries kwamen van Polyvisie, die van 1954 tot 1995 ruim 95% van deze markt in handen had.

Naast de educatieve producties maakte Polyvisie kunstseries onder de naam Multicolor en toeristische series onder de naam Polycolor. De eerste series geven uitleg over kunst in Nederland, met beelden van schilderijen, beeldhouwwerk en andere kunstwerken. Hiervoor werd nauw samengewerkt met een aantal grote musea in Nederland.

Bij Polycolor ging het vooral om toeristische attracties, in een tijd dat nog weinig mensen een fototoestel hadden en/of op bepaalde plekken niet konden/mochten komen. Series bevatten onderwerpen als de Keukenhof, Madurodam, het Dolfinarium en dergelijke in de vijftiger en zestiger jaren. Daarbij werd in tegenstelling tot bijvoorbeeld Spaarnestad geen journalistieke, maar een educatief, documentaire invalshoek gebruikt.

Barend Dirk Ochse – directeur van Polygoon (ca 1920 tot 1938 en van 1945 tot 1952)

Zusje van Polygoon

De educatieve uitgeverij Polyvisie is voortgekomen uit Polygoon. Polygoon, in 1919 opgericht door enkele enthousiaste filmpioniers, krijgt al snel bekendheid onder de bevolking door de tweewekelijkse bioscoopjournaals, die vanaf 1924 worden uitgezonden.

De cameramensen van Polygoon reizen door het hele land om belangrijke gebeurtenissen, volksgebruiken en andere onderwerpen vast te leggen. Hun motto luidt ‘Waar wij niet zijn, is niets te doen’. Daarbij hebben ze de opdracht hun filmrollen altijd vol te schieten. Na het filmen van een gebeurtenis maken ze opnamen van plaatselijke beroemdheden, gebouwen en locaties, zowel op film als foto.

Geboorte Polyvisie

Enkele jaren voor WOII zet het bedrijf een afdeling op om de foto’s te exploiteren. Deze afdeling krijgt uiteindelijk de naam Polyvisie. Bij de verhuizing in 1954 van Polygoon naar Hilversum wordt Polyvisie, in het CineCentrum, een zelfstandige zuster van Polygoon.

Polygoon verouderd

Rond 1980 blijkt Polygoon de slag met de toekomst te hebben gemist. Er is geen belangstelling meer voor bioscoopjournaals en de concurrentie op de markt van bedrijfsfilms is groot. Om ook diverse andere redenen houdt het Cinecentrum in 1984 op te bestaan. De directie heft Polygoon op en het beeldmateriaal verkoopt ze, na enkele jaren te zijn opgeslagen, aan de NOS. Polyvisie, het filmlaboratorium en de geluidsstudio, die alledrie ook onderdeel waren van CineCentrum, gaan als zelfstandige bedrijven verder.

Groot in educatie

Polyvisie is dan inmiddels uitgegroeid tot een belangrijke producent van educatieve AV-producties. Maar als rond 1995 de profetie van internet en digitaal onderwijs steeds harder wordt verkondigd voelt de directie dat ze deze slag niet meer kan en wil maken. Na wat pogingen om geschikte partners te vinden wordt ook het grootste deel van het Polyvisie archief opgeslagen. De uitgeverij van bestaande producties loopt dan nog een tijdje door.

Het artikel ‘Leren van vroeger voor nu en later – De erfenis van Polyvisie’ tegen. Ik schreef het in 2012 voor het tijdschrift Fotografisch Geheugen. Het vertelt het verhaal rond Polyvisie (PDF - 869,10 KB).