Wanneer de media schrijft over werkgelegenheid, dan doet ze dat meestal in termen van banen. De definitie van werk is daarbij dus betaald werk. Iemand van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vertelt dan bijvoorbeeld: ‘De werkgelegenheid is flink gedaald. Er zijn dit jaar al 100.000 banen verloren gegaan. Met name in de zakelijke dienstverlening. Ook in de horeca en industrie gingen veel banen verloren. etc.’

Maar ging er echt werkgelegenheid verloren. Nee, vaak niet. Er is minder geld, dus moet een deel van het personeel weg. De werkzaamheden worden verdeeld onder de overblijvende werknemers. Die moeten gewoon een tandje bijzetten.

Betaalde banen

We praten bij werkgelegenheid over betaalde banen. Er zijn ook banen die niet meer worden ingevuld. Bijvoorbeeld omdat er geen geld voor is of het geld wordt anders besteed. De ontslagen medewerkers zitten thuis met een uitkering. Die betaalt de overheid met geld dat ze van burgers ontvangt via belastingen en uit overige inkomsten.

Bij de overheid verdwijnen betaalde banen ook. Die wordt ook hier niet meer of anders ingevuld. Een triest voorbeeld vind ik het onderhoud van plantsoenen. De gemeenten hadden daarvoor een plantsoendienst. Maar die hieven ze op en ze besteedde het onderhoud is aan een hoveniersbedrijf. De fraaie bloemetjes en struiken werden vervangen door stekelplanten die weinig onderhoud nodig hebben. Ook de meeste van deze ontslagen plantsoenmedewerkers zitten thuis en ontvangen een uitkering.

Werk, werk, werk

Rutte zit bij Obama en roept dat er drie dingen zijn te bespreken: werk, werk, werk. Obama glimlacht. Komt dat omdat hij weet dat er veranderingen (moeten) plaatsvinden. We hebben immers een allesomvattende wereldwijde crisis. Werk is daarbij slechts een deelgebied, maar wel een belangrijke.

Ligt het probleem van de werkgelegenheid in de oude invulling, het zoeken naar betaalde banen, aan de huidige definitie van werken. Is het juist te roepen om ‘werk, werk, werk’.

Meer werk voor minder mensen

Ik denk het niet. Veel werkzaamheden worden tegenwoordig gedaan door steeds minder mensen. Daar is wel ander werk bijgekomen, maar dat staat niet in verhouding tot de bevolkingsgroei. Daarnaast zijn werkzaamheden genoeg die nu niet worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld omdat er geen geld voor is of omdat de opbrengsten niet in verhouding staan tot de personeelskosten.

Die werkzaamheden betreffen echter wel zinvol werk. Zinvol. Dat argument ‘zinvol werk’ is dat de reden waarom een politicus ‘werk, werk, werk’ roept?

Definitie van werk

Mensen zijn blij en tevreden als ze zinvol bezig zijn, als ze het gevoel hebben nuttig te zijn voor de maatschappij. We moeten onze definitie van werk veranderen.

Werk is het doen van activiteiten voor de samenleving, of dat nu betaald is of onbetaald. Geleidelijk moet de idee ontstaan dat elk werk (uiteindelijk) zinvol is. Dat we iemand met een onbetaalde baan niet met de nek aan hoeven te kijken.

Onbetaald nuttig werk

Hij doet, of heeft er voor gekozen, een nuttige activiteit te vervullen. En dat kan een onbetaalde activiteit zijn. Waarschijnlijk moet het uitkeringssysteem er op worden aangepast. En wellicht zal dat beloningssysteem moeten heten of gewoon betaalsysteem. Wellicht moet het idee van basisinkomen weer van stal worden gehaald.

Als onbetaald werk weer kan worden uitgevoerd, dan kunnen er weer bloemetjes bloeien in de plantsoenen, kunnen niet commerciële historische foto’s worden gescand en kunnen andere werkzaamheden worden uitgevoerd die het leven van iedereen leuker maken.

Zie ook bericht ‘Basisinkomen‘ of  ‘basisinkomen, de dag van‘