Gisteren twitterde Eric Bos Waaldijk het bericht ‘One of the earliest stereoviews of China: the garden of a mandarin in Nanchang c.1858. Photographed by Legrand’. Het gaat over stereofotografie in China. Ik ken Eric van de Kamer van Koophandel. Maar ik herinnerde me ineens weer dat hij verzamelaar is van 19e eeuwse foto’s. En eigenaar van een prachtige site waarop hij deze toont.

Louis Legrand

De genoemde Legrand is Louis Legrand. Deze in Frankrijk geboren fotograaf vertrok naar China en startte in 1857 een fotostudio in Shanghai. Het Chinese keizerrijk wilde toentertijd geen contact met Westerlingen en hun moderniteiten. Maar met het begin van de oorlog tegen Britanië in 1842 kon de geleidelijke komst van buitenlandse handel niet worden gestopt.

De eerste camera’s kwamen na 1839 en brachten fotografie in China. Maar fotograferen werd tot 1850 hoofdzakelijk door buitenlandse fotografen gedaan. Niet alleen door professionele fotografen zoals Legrand, ook door soldaten, handelaren, missionarissen en politici.

Mobiel blijvende fotografen

Tussen 1840 en 1860 hadden meerdere van die buitenlandse fotografen studio’s in China. Er waren er echter ook veel die juist geen studio wilde omdat ze mobiel wilden zijn. LeGrand was één van de eersten van een lange rij Franse, Duitse en Amerikaanse fotografen die in Sjanghai een studio hadden. Geleidelijk kwamen er wel steeds meer Chinese fotografen en vanaf 1870 heeft het aantal Chineze studio’s in China de overhand.

Oudst bekende fotografie in China

Deze stereofoto is waarschijnlijk van één van de vele bijgebouwen van het paleis van de grote Manderijnse gouverneur Nang-King. Het wordt door Terry Bennet, van een indrukwekkend werk over fotografie in China tussen 1842 – 1860 toegeschreven aan Louis Legrand.

De oudst bekende foto’s uit China dateren van 1842. Ze zijn gemaakt door de Fransman Jules Itier aan het eind van de Eerste Opiumoorlog. Itier was de eerste professionele fotograaf met een studio in Hong Kong. De oudst bekende commerciële fotografie in China is een advertentie, in 1844 gemaakt door George R. West, een rondreizende daguerreotypist.

De oudst bekende twee stereofoto’s zijn gemaakt in 1858 door de Zwitser Pierre Rossier in Canton en tussen 1857 en 1859 door Louis Legrand in Shanghai. Beide opnamen waren natte plaat opnamen.

Stereofotografie in China

Stereofotografie was toen populair en er zijn veel stereo-opnamen uit die tijd van bruggen, tuinen en stadsgezichten van de grote steden. Ruim 150 jaar later is er niet veel meer bekend van het leven en werk van de Westerse fotografen in China.

Wel is in 2009 het boek History of photography in China 1842-1860′ verschenen met veel informatie. Terry Bennett, de schrijver, is evenals Eric Bos Waaldijk een verzamelaar van 19^e eeuwse fotografie. Hij heeft zich gespecialiseerd in Chinese fotografie uit die tijd.

Af en toe komt vintage stereofoto’s uit die tijd op de markt (vintage is door de fotograaf zelf afgedrukt, in tegenstelling tot later door anderen gemaakte afdrukken van bronmateriaal), zoals deze foto’s op Legrand op eBay.

Zie ook het bericht ‘glimlachen op een foto‘ of ‘de oudste foto, kwestie van kijken‘