Bestaansrecht Banken
Regelmatig praat ik met bevriende ondernemers over de huidige crises en andere zaken die ons bezighouden. Naast het ontbreken van visie bij de overheid (en daarvan talrijke voorbeelden) hebben we het over banken. Over het bestaansrecht van banken, dat ze geen kredieten geven, dat ze zichzelf verrijken (nog steeds), dat ze het contact met ondernemers zijn kwijtgeraakt, dat ondernemers elkaar financieel op de been houden etc.
1. de gelddistributie
Distributie, betalingstransacties, kunnen of zijn volledig geautomatiseerd. Wie Paypal gebruikt weet dat voor transacties geen bank in hun huidige vorm nodig hebt. Een vriend berekende twee jaar geleden dat je voor alle pin- en internettransacties in Nederland hooguit een organisatie van 40 mensen nodig hebt. De vraag is dus welke ondernemers dat in Nederland gaan regelen. Wellicht lopen ze tegen een muur van vereisten van De Nederlansche Bank (DNB), maar zo’n transactiemodel kun je vanzelfsprekend ook vanuit een ander land regelen.
Toen ik met enkele zakenrelaties rond 2000 een bank wilde beginnen, werden we bedolven onder formulieren, vergunningaanvragen en andere administratieve rompslomp. En uit de gesprekken met DNB, AFM en andere organisaties bleek dat het een zichzelf beschermend wereldje is, wat Dirk inmiddels ook heeft ondervonden. Als we de formulieren en dergelijke goed hadden ingevuld zouden ongetwijfeld nieuwe barricades worden opgeworpen om het initiatief voor onze nieuwe bank te traineren. We hebben het (voorlopig) maar laten zitten en wachten af. Een zichzelf beschermend wereld kan immers ook een zichzelf vernietigend wereldje blijken.
2. kredieten
Ondernemers krijgen nauwelijks kredieten/leningen. Aan de ene kant is dat niet zo erg. Het dwingt de ondernemer nog eens goed naar zijn bedrijf te kijken. Ook kan het voor sommige ondernemers geen kwaad te ontdekken dat de jaren van overvloed, waaronder het gemak waarmee een lening werd gegeven, voorbij zijn. Maar zelfs een ondernemer die alles goed kan onderbouwen krijgt geen financiële ondersteuning. De banken helpen zo hun eigen dienstverlening om zeep. Ze gebruiken argumenten als strengere regels en verplichte reserves, maar ze zeggen daarmee eigenlijk dat ze niet creatief zijn, geen visie hebben en niet weten hoe ze de toekomst in moeten. Terwijl ze hun geld voor de zoveelste keer tellen, missen ze elk contact met de werkvloer en vooral met ideeën die leven bij ondernemers. Die ondernemers zijn inmiddels elkaars financier geworden. Nu nog een gebouwtje met wat administratief personeel en een flinke kluis en een nieuwe kredietbank is geboren, desnoods op Honolulu.
3. geldboom
Toen ik een paar paar geleden in Griekenland was viel me op dat je daar bijna in geen enkele winkel kon pinnen. Overal waren geldautomaten en Grieken haalden daar telkens wat contantjes om te winkelen. In Nederland kun je bijna overal pinnen in winkels. Daar komt geen contant geld meer aan te pas. Dat geeft al een groot machtsverschil aan tussen banken. Want waar het in Griekenland fysiek van de bank wordt gehaald, is het in Nederland een administratieve zaak. De gezamenlijke hoeveelheid tegenwaarde kan hier gewoon aan de bankcaire geldboom blijven hangen, zolang maar wordt vastlegd welk deel van wie is (zoals gezegd een administratieve, geautomatiseerde handeling waar nauwelijks mensen voor nodig zijn). Omdat banken er vanuit (kunnen) gaan dat niet ineens iedereen dat papiergeld ook echt fysiek komt opeisen, kunnen ze zelf veilig over dat geld beschikken (tot op zekere hoogte)
4. sparen
Je kunt fysiek spaargeld naar de bank brengen. Of je kunt je salaris er als adminstratieve handeling (van de werkgeversrekening naar werknemersrekening) op laat storten en daarvan een deel laten overmaken naar je spaarrekening. In beide gevallen is het niet anders dan onderdeel van de hierboven beschreven geldboom. Met als enige verschil dat de bank zich verplicht jou op een dag in de toekomst wat meer terug te geven dan je inlegde.
5. kantoor
Ben je wel eens in een bankkantoor geweest? Echt aan de balie, niet bij de geldautomaat? Waarom moeten banken van die grote, protserige gebouwen hebben (die bovendien gefinancierd worden van jouw geld vanuit de hierboven beschreven geldboom). Ze kunnen evengoed drie hoog achter zitten met hun administratieve handeltje, want klanten hebben nauwelijks wat te zoeken in die grote hallen en ontvangskamertjes. Die mooie gebouwen zijn er om vertrouwen uit te stralen, zeggen ze. Vertrouwen is nodig omdat ze slechts administrateurs zijn van andermans geld.
Volgens mijn heeft, om bovenstaande en andere redenen, de huidige bank geen bestaansrecht meer. Daar komt nog bij dat ik niet geloof dat de bank, zo ze al een toekomstvisie zou hebben, vernieuwingen kan doorvoeren. Ze is al te lang een te grote, logge organisatie die werkt als een ambtenarenapparaat. Ik zou zeggen kantoren weg, personeel weg. Met 40 man naar een op werkgelegenheid gesubsidieerd deel van Nederland en daar de crowd in. ICT en Internet hebben de toekomst.
Wie graag een zakelijker geschreven stuk wil lezen over de nieuwe bank kan ik het rapport ‘Face to Face’ van McKinsey aanraden. Daarin wordt onder andere gekeken naar de nieuwe mogelijkheden om hun diensten te verlenen en die aansluiten bij de klanten van nu. McKinsey gaat er vanuit dat het mogelijk is dat bestaande diensten worden overgenomen door andere partijen dan banken. Mocht de link niet meer werken, dan kun je het rapport hier downloaden.
Een willekeurig bericht
Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.