Het Nederlands eftal is op vakantie. Al dan niet per privéjet naar verre oorden, ver van de teleurgestelde fans. Die fans zijn de blamage alweer grotendeels vergeten en maken zich op voor Wimbledon, de Olympische Spelen, de Tour de France en andere evenementen waar we met Nederlandse sporters aanwezig zijn. Wellicht minder tot de verbeelding sprekend dan het EK-voetbal, maar toch ook aan hun successen kunnen we ons laven.

Toch zijn er nog leuke wedstrijden bij het EK-voetbal. En als ik tijd en zin heb kijk ik. Eventueel met een half oog terwijl ik me met iets anders bezig houd. Alleen voor Johan en René draai ik mijn stoel, ter ontspanning, nog even richting tv. Gelukkig zijn zij er nog met hun ontspannen blik op het spelletje.

EK-voetbal

Hierbij ter afsluiting van het EK-voetbal een column uit de Elsevier van 22 januari 2011 over de spirituele kant van René van der Gijp. Ik zag hem drie keer op feestjes, een echte ontmoeting was er niet bij. Twee keer was hij zoals we hem van de televisie kennen, uitbundig, aanwezig dan weer rustig, beschouwend.

Bij het derde feestje stond hij lange tijd verveeld bij de deur van het café waar de boekpresentatie van zijn beste vriend Maarten Spanjer werd gegeven. Toen ik weg ging deed hij de deur open. Even kwam zijn bekende schelmenglimlach tevoorschijn terwijl hij de portier speelde en zei ‘bedankt voor uw komst en tot ziens’.

Column Elsevier

WWJD – het is in de Verenigde Staten een ingeburgerde afkorting geworden. Ze staat voor de vraag: What Would Jesus Do?- wat zou Jezus doen? Amerikaanse christenen roepen met deze vraag mensen op zich te laten inspireren door de woorden en daden van Christus.

What Would John Do? is een pastiche op dit soort morele aanbevelingen en op de talrijke zelfhulpgidsen die de lezer de weg willen wijzen naar geluk. Het boek presenteert John Altman, een koekjesbakker uit Californië die slechts de dag wil plukken en wil genieten. In zeven hoofdstukken worden de zeven uitgangspunten van de vrolijke hippie uiteengezet, even zovele stappen naar een aangenamer leven. Dit zelfhulpboek met een knipoog verkondigt niet het evangelie van de flowerpower, maar van de flour power, de macht van het (bak)meel.

Dit is wel grappig. Maar Nederlanders op zoek naar levenswijsheid en geluk hoeven niet hun heil te zoeken bij een Californiër. Zij kunnen immers profiteren van de inzichten van een bekende landgenoot die bijna ontstegen lijkt aan de dagelijkse ellende, de verpersoonlijking vormt van onthechting, een geheel eigen, westerse invulling geeft aan het oosterse boeddhisme.

Het gaat vanzelfsprekend om René van der Gijp. De 49-jarige voetbalanalist en veelgevraagd spreker heeft eindeloos vaak moeten horen dat hij niet alles uit zijn voetballoopbaan heeft gehaald wat erin zat. Wie hem ooit heeft zien spelen, bijvoorbeeld bij Sparta of PSV, herinnert zich een aanvaller met prachtige techniek en geweldig schot. Maar ook een lolbroek die een zekere gemakzucht en onverschilligheid uitstraalde. De passie ontbrak. Van der Gijp kon zich, zo zou hij later in interviews vertellen, ook niet voorstellen dat zijn ploeggenoten er na een uitwedstrijd in de bus terug naar huis enorm de pest in hadden en ruzie maakten omdat de tegenstander in de laatste minuut toevallig gelijk had gemaakt. Waar maakten die lui zich in ’s hemelsnaam zo druk om? Het was toch maar een spelletje?

Het had er alle schijn van dat de luie Van der Gijp na de beëindiging van zijn voetbalcarrière snel in de vergetelheid zou belanden. Maar zie, hij scoorde niet alleen hit(je)s met de nummers ‘Geef me hoop Jomanda’ en ‘Mijn zusje komt zo’, maar begon ook een triomftocht door het lezingencircuit. Sportverenigingen en bedrijven hadden er een aardig bedrag voor over om de oud-international, met veel voetbalanekdotes verlevendigde, lessen in relativering te horen geven.

De doorbraak naar het grote publiek kwam via RTL 7. De hoogtepunten van het WK voetbal vorig jaar waren niet zozeer de prestaties van Oranje als wel de nabeschouwingen, fris van de lever, van Van der Gijp in het populaire programma VI Oranje. Immer ontspannen liet hij, samen met de even authentieke en eerlijke VI hoofdredacteur Johan Derksen, zijn licht schijnen over de gespeelde wedstrijden, kennis van zaken combinerend met humor en gezond verstand.

Door zijn verschijning op RTL 7 ontdekten de media wat Van der Gijp werkelijk is: een levenskunstenaar pur sang. Zo mocht hij in een vraaggesprek in de Volkskrant uitleggen wat zijn geheim is. Het kwam neer op je nergens druk om maken, op zo veel mogelijk je schouders ophalen. Het leven is een aaneenschakeling van gekkigheden, waarmee je je vooral moet amuseren. Verwacht niets, dan word je nooit teleurgesteld en neem jezelf niet al te serieus. Met deze boodschap trekt Van der Gijp het land door – hij krijgt ruim honderd uitnodigingen voor lezingen per week. Hij is een heuse goeroe geworden. De filosofie van Van der Gijp doet sterk denken aan het boeddhisme. Niet te veel hechten aan mensen en dingen, niet te veel waarde hechten aan het ego. De kracht van Van der Gijp is dat hij niet alleen de relativering predikt, maar ook in praktijk brengt. Hij is en blijft volstrekt zijn laconieke zelf.

Vroeger speelde Van der Gijp bij Sparta samen met zijn tegenpool, Louis van Gaal. Deze genadeloze, humorloze druktemaker is een van de succesvolste trainers ter wereld geworden. Maar de coach van Bayern München is ook permanent bozig en gespannen en een verschrikking voor zijn omgeving. Als je van het leven wilt genieten, is Van der Gijp een aanzienlijk betere spirituele leidsman. WZRD, Wat zou René doen? – dat is de vraag die tobberige Nederlanders zich vaker zouden moeten stellen.

Gerry van der List – Elsevier, 22 januari 2011

Zie ook: Wiki over EK-voetbal 2012 (wedstrijden, uitslagen e.d.) en documentaire over René van der Gijp uit 1988 (in uitzending van VI)