111 jaar espresso

de Tipo Gigante - Bezzera 1901

Luigi Bezzera wordt algemeen beschouwd als de uitvinder van de compacte espressomachine. Hij richtte zijn bedrijf op in 1901 en velen houden het er op dat hij toen ook zijn patent registreerde. Kort na 1901 kwamen er meer bedrijfjes die espressomachines maakten gebaseerd op de ideeën van Bezzara. Maar ze werkten allemaal op dezelfde manier. Rond die tijd werd ook de naam ‘espresso’ bedacht. Over de betekenis van het woord is wat onduidelijkheid. De één zegt dat het staat voor ‘snelheid’, de ander houdt het op ‘expres’ (niet per ongeluk), weer een ander houdt het op ‘onder druk’.

De espressomethode bestond al langer. Het is niet meer dan water en stoom onder druk door gemalen koffie persen. Het werd in 1822 bedacht door  Louis Bernard Rabaut en doorontwikkeld door Edward Loysel. De stoomdruk werd verkregen door het water in een kookvat op hoge temperatuur te brengen. Ook Angelo Moriondo, een Italiaanse hoteleigenaar, wordt genoemd in de geschiedenis van espresso en -machine. Hij zou in 1884 de uitvinder zijn van de eerste espressomachine.

Bezzera vond het allemaal te langzaam gaan. De medewerkers van zijn machinefabriek waren veel te veel tijd kwijt aan de koffiepauze. Daarom ging hij op zoek naar verbeteringen en bedacht de compacte machine waarme je één kopje tegelijk kon maken en bovendien 20x sneller.

Eén probleem bleef bestaat tot 1935. Bij het door de gemalen koffie persen van heet water verbrandde de koffie. Hierdoor werd ze bitter. Francesco Illy loste dit op door de druk en watertemperatuur van elkaar te scheiden in de machine, waardoor luchtdruk door de gemalen koffie werd geperst in plaats van stoom. De temperatuur bleef daarmee onder het kookpunt. Drie jaar later patenteerde Achille Gaggia een systeem waarbij water op een mechanische wijze door de koffie werd geperst.

Mijn Gaggia Titanium

Alle genoemde systemen worden nog gebruikt, waarbij soms nauwelijks verbeteringen zijn toegevoegd ten opzichte van de eerste versies. Tegenwoordig gaat het vooral ook om design.

Sommige mensen zijn fanatiek op zoek naar de beste espressomachine. Ik heb drie vrienden die lange tijd op zoek zijn geweest naar de voor hen ideale machine. Eén proefde bij iemand thuis, kocht dan zo’n apparaat om te experimenteren en herhaalde dat enkele keren tot hij zijn keuze maakte. Een ander kocht regelmatig een andere machine; hij heeft er zelfs één gehad van 15.000 gulden, maar ook die voldeed niet. De laatste van de drie was er sneller uit, na drie apparaten te hebben geprobeerd had hij zijn beslissing genomen. Het werd een Gaggia. Hij was daarna  nog lange tijd bezig met het testen van koffie en de knopjes van de machine waarmee je de hoeveelheid koffie en water kunt instellen. Is hun koffie lekker? Ach, het blijft toch een kwestie van smaak. Ik heb op advies van de laatstgenoemde vriend ook een Gaggia gekocht.

Helaas is Gaggia kort daarna overgenomen door Philips. De vorige importeur blonk uit in service. Bij Philips kom je als klant in een doolhof terecht en moet je eerste 75 euro betalen voor ze iets doen.

Hoe ik dat weet? Het is bijna een anekdote. Mijn Gaggia gaf nooit problemen. Tot kerst afgelopen jaar. Ik liet hem altijd op energiestand staan. Maar omdat ik twee weken weggging zette ik hem uit. Teruggekomen zette ik de Gaggia weer aan. Die begon direct te schudden en an drie klappen alsof er met geweld twee metalen delen op elkaar sloegen stopte het apparaat. Bij opnieuw aan- en uitzetten gebeurde hetzelfde. Ik belde de oude importeur, hoewel ik wist van de overname. Ze stonden me netjes te woord, we deden wat testjes en ik liet de klappen door de telefoon galmen. Het kwam vaker voor, kostte ongeveer 300 euro omdat er een onderdeel moest worden vervangen. Maar ze konden me niet verder helpen, want Philips wilde dat niet. Ik belde de Philips klantenservice. Na diverse mensen aan de lijn te hebben gehad kreeg ik hetzelfde resultaat, onderdeel vervangen circa 300 euro. Alleen zeker weten deed de man het niet, dus opsturen en voor 75 euro een onderzoek laten doen. Dat bedrag zou in mindering worden gebracht op het eventuele eindbedrag.

Toen ik een vriend het verhaal vertelde, zei hij ‘breng hem maar even, ik ken wel iemand die hem voor je kan maken’. Ik zette het apparaat achter in de auto, maar pas twee dagen later kon ik bij de vriend langs. Ik zette mijn Gaggia op zijn aanrecht om hem het irritante geluid te laten horen. Ik deed water in het waterreservoir en plaatste voor de zekerheid een kopje onder de schenkkop; er zaten nog bonen in het reservoir. Na het aanzetten kwam er gewoon een lekker bakje koffie uit.

De energiestand werkte waarschijnlijk als een soort waakvlammetje, waardoor restjes koffiemaalsel in de maalschroeven geen probleem gaven. Na het uitzetten koelde deze restjes af en liep het vast. Door twee dagen met het apparaat rond te rijden was het mogelijk losgeschud. Wellicht is er een andere verklaring. Maar wat doet het ertoe. Het apparaat maakt alweer een half jaar heerlijke koffie op ongeveer de manier zoals dit jaar al 111 jaar espresso wordt gemaakt.

Print deze pagina
Bovenstaand bericht is geschreven op 6 augustus 2012 door in de categorie 2012, Algemeen

Vorige en volgende berichten

« Ouder: Nieuwer: »

Een willekeurig bericht

Ik schrijf op deze site over allerlei onderwerpen. Soms is het heel persoonlijk, soms vooral informatief of beschouwend. Hieronder een willekeurig bericht uit ruim 2000 berichten.

Comments are closed.