In 2008 nam ik contact op met Johan Hagenbeuk van Endless Ideas. In 2006 was hij het bedrijf gestart en het had nu een E-book reader uitgebracht, de BeBook. Het was eigenlijk de eerste serieuze e-reader in Nederland en de eenvoud van het apparaat sprak me aan.

De promotiefoto van de BeBook toonde twee knopjes voor heen- en terugbladeren links net onder het midden. Onderin zaten de cijferknopjes voor andere functies en een gecombineerde knop voor de hoofdfuncties.

De markt toen

Er waren een paar andere ebook readers verkrijgbaar in de wereld, maar deze waren niet allemaal verkrijgbaar in Nederland. Bovendien zaten er een flink aantal excentrieke exemplaren bij. Het was voor alle producenten nog zoeken naar de wijze van vermarkten van het nog onbekende fenomeen ‘e-reader’. Ook waren ze nog onzeker over de specificaties en werkwijzen die ze hun reader zouden meegeven.

STAReBook had een eigen formaat (Stk) en het werd geleverd met software waarmee je .txt, .pdf, .doc en .htm kon converteren naar dat Stk-formaat. Een werkwijze waarvan je kon voorspellen dat het een positieve marktpenetratie zou tegenhouden. Een excentriek exemplaar was de reader van Sci-Fi schrijver en uitgever Jim Bean . Hij was een voorvechter van beveiligingsvrije ebooks en kwam met de BeanBar, een reader ter ondersteuning van het Bean-formaat.

Er was de Cybook van Bookeen, die kon wel direct alle toen belangrijke formaten lezen (htm, rtf, doc, pdf). Er waren ook bekende producenten. Zoals Panasonic die het met de Words Gear zelfs aandurfde een reader op de markt te brengen met een kleurenscherm van 14 cm en een resolutie van 1024 bij 600 pixels. Verschillen tussen ereaders waren te vinden in scherm (LCD of E-ink), leesprogramma’s, batterijgebruik, wel of geen zoekfunctie, wel, geen of beperkte zoomfunctie. Het maakte het vergelijken lastig.

Sony was wereldwijd het meest populair en sloot ook het best aan bij andere ontwikkelingen, zowel in techniek als apparaatbeleving. Het was bovendien in Nederland verkrijgbaar. De Kindle van Amazon beloofde een aanwinst te zijn voor de markt. Het was kort daarvoor op de markt gekomen, maar niet in Nederland verkrijgbaar.

Peter

Ik was benieuwd naar de promotie- en marketingideeën rondom BeBook en nam dus contact op met Johan Hagenbeuk. Ik werd verwezen naar zijn promotie- en marketingman Peter Zieleman. Peter en ik bleken wat gemeenschappelijke relaties te hebben in de media, dat vereenvoudigde het contact.

Peter vertelde over de tegenwerking bij boekhandels, die bij acties liever kozen voor het bekendere Sony. Ook andere perikelen die je als startende organisatie hebt bij de introductie van producten passeerden in het gesprek. Aan het eind het gesprek gaf hij me de BeBook mee om eens te kijken naar de werking en te ervaren hoe het bevalt een boek op een e-reader te lezen.

Bebook

Die eerste BeBook was een iets aangepaste Hanlin V3, die ook verschillende namen in andere landen op de markt was. Het was een eenvoudig apparaat. Met een eenvoudig usb-kabeltje sloot ik de BeBook aan op een computer. De Windows-mappenstructuur was direct zichtbaar en ik kon eenvoudig bestanden naar de BeBook map slepen en daar ook een mappenindeling toepassen voor de ‘boek’-bestanden.

Later in het jaar zou er nog een wifi-verbinding aan worden toegevoegd (uiteindelijk duurde de introductie daarvan langer). Peter had me verteld dat de hardware daarvoor al aanwezig was in de BeBook die ik had meegekregen.

Ik probeerde direct de meeste van de vele beschikbare formaten. Daarbij gebruikte ik ook onofficiële ebook-bestanden, zoals bijvoorbeeld pdf’jes van eigen marketingplannen en teksten, omdat er nog weinig ebooks beschikbaar waren (buiten de duizenden Gutenberg boeken die door Endless Ideas werden meegeleverd bij de BeBook). De BeBook had slechts drie zoom-functies waardoor niet alle formaten makkelijk leesbaar waren. Maar door wat aanpassingen te doen aan pdf’jes in Adobe Acrobat kon ik dat eenvoudig verhelpen.

Wennen

Aan het lezen met een e-reader moest ik wennen. Niet vanwege de e-reader, maar vooral vanwege het gevoel. Ik las wel digitale teksten op computerschermen, maar een roman of thriller las ik als a-book (analoog boek) in een luie stoel. En een gedrukt boek in je handen houden is nu eenmaal anders dan een apparaatje. Maar in de lente van 2009 nam ik de BeBook mee naar buiten. Daar ervaarde ik de leeskwaliteit van de e-ink en de Vizplex schermtechnologie, die in de volle zon zelfs nog beter werd. Waar de a-boekpagina’s in de zon zeer deden aan je ogen bleken de letters van de ebooks rustig van de pagina’s te komen. Zelfs mijn ouders van toen 80 en beide fanatieke lezers werden enthousiast over deze nieuwe manier van lezen.

Aan het eind van de zomer deed ik een firmware update waarmee enkele, door mij nog niet ontdekte, bugs werden opgelost en enkele functies werden toegevoegd. Met die update werd ook het aantal ondersteunde formaten verder vergroot tot 23, overigens niet allemaal even goed bruikbaar. Bij die nieuwe formaten zaten ook het Windows helpformaat (.CHM) dat bijna door geen enkele andere ereader werd ondersteund en het Windows ereader formaat (.LIT) dat door andere producenten werd genegeerd.

De eerste Bebook had ook al mp3, waardoor je met een koptelefoon of earplug naar muziek kon luisteren terwijl je een boek las. En de batterij zou 7.000 boekomslagen meegaan, maar dat vond ik een irreële specificatie. Dat de batterij eindeloos meegaat sprak me in de praktijk meer aan; het apparaat was altijd paraat en ik heb het in al die jaren slechts zelden hoeven opladen.

Failliet

Vandaag zat ik bij een heerlijke, maar mogelijk laatste warme, zon in een Nederlandse tuin te genieten van mijn oude, onverslijtbare BeBook. Er kwamen in de tussentijd meerdere nieuwe versies, maar mijn eenvoudige, eerste BeBook kon alle ontwikkelingen op ebook-gebied makkelijk bijhouden.

En toen herinnerde ik me dat ik nooit had gekeken naar de wifi-update, waarvoor de hardware al aanwezig moest zijn. Dus ging ik naar de website van Bebook/Endless Ideas. Ze bleken begin van dit jaar failliet te zijn verklaard, nadat Johan Hagenbeuk zelf het faillissement had aangevraagd.

Uit het laatste faillissementsverslag van de curator mr. Maduro, dat 19-sept 2012 werd uitgebracht staat de oorzaak als volgt:

De faillietverklaring is op eigen aangifte d.d. 2 januari 2012 uitgesproken. De middellijk bestuurder, de heer Hagenbeuk, stelt als oorzaak van het faillissement de hoge concurrentie op de markt, waardoor de marges in korte tijd zodanig zijn geslonken dat deze naar zijn verwachting in het eerste kwartaal van 2012 volledig zouden verdampen en enkel nog onder kostprijs zou worden geproduceerd. De onderneming zou, aldus de heer Hagenbeuk, eventueel te redden zijn door het behalen van voldoende volume. Het beoogde volume werd echter in 2011 niet behaald, waardoor over 2011 een verlies van circa € 380.000,- werd geboekt. Hierdoor kon curanda haar niet (langer) voldoen aan haar financiële verplichtingen, aldus de heer Hagenbeuk.

De markt is inderdaad veranderd. Inmiddels hebben we de sterke opkomst van tablets gehad en die hebben volgens mijn ook de vergrootte interesse voor ereaders aangewakkerd. Want met een tablet kun je niet lekker in de zon zitten, met een reader met e-ink wel. Daarnaast is het aanbod van ebooks sterk uitgebreid. Vrijwel alle boeken worden tegenwoordig zowel analoog alsook in ebook uitgebracht.

Prijsverschil

In het algemeen zijn de ebooks in vergelijking met de abooks nog te duur denk ik. De uitgeverij wijst daarbij naar het verschil in btw (6% voor een gedrukt boek en 19%, volgende week 21%, voor een ebook). Maar dat is niet het echte probleem. Uitgevers moeten door de komst van internet, ebooks en de huidige crisis hun bedrijfsvoering aanpassen. Dat vinden de meesten moeilijk en het wordt daarom halfslachtig gedaan. Dat steeds meer gebruikers daardoor om zich heen kijken en de weg naar illegale downloads vinden is een probleem dat eerder al door de muziekindustrie niet is onderkend als een probleem waar ze zelf debet aan waren.

Ik zou zeggen, neem een voorbeeld aan AH en de apps van Apple. Met de centen marge die zij verdienen op hun producten creëerden ze een grote markt en verdienden door de wet van de grote getallen. Zou het niet mogelijk zijn dat als de prijzen zakken, de populariteit van lezen direct meegroeit als alternatieve tijdpassering van de massa die geen geld meer wil of kan uitgeven aan ‘dure’ attractieparken en andere kostbare vrije tijdsbesteding. Lezend wegdromen in een andere wereld is een heerlijk alternatief.

En dat kan nog steeds met een BeBook. Want de activiteiten van het Endless Ideas zijn overgenomen door BAS Group, eigenaar van MyCom, DynaByte en Dixons.