Vandaag begint op Ebay de veiling van een brief die Albert Einstein schreef aan Eric Gutkind. Einstein schreef de brief, de zogenaamde “God letter”, op 3 januari 1954 als reactie op het boek ‘Choose Life: The Biblical Call to Revolt. Er zijn meerdere media die er aandacht aan hebben besteed en sommigen hebben daarbij de brieftekst opgenomen. Maar vrijwel allemaal hebben ze daarbij de eerste zin weggelaten.

Luitzen E.J. Brouwer

Namelijk daar waar Einstein de naam Brouwer noemt. Deze Luitzen E.J. Brouwer was een Nederlandse wiskundige en filosoof, geboren in Overschie en overleden in Blaricum. Er zijn wetenschappers die zeggen dat Brouwer voor de wiskunde was, wat Einstein voor de natuurkunde was.

Hij wordt als grondlegger gezien van de intuïtionistische wiskunde. Deze stroming in de wiskunde gaat uit van de menselijke ervaring van tijd; wiskundige objecten worden volgens de intuïtionisten in de loop van de tijd geconstrueerd in de menselijke geest. Ook was Brouwer belangrijk voor de topologie/ Dat is een richting in de wiskunde die zich bezighoudt met de eigenschappen van ruimte. Dat was waarschijnlijk ook het raakvlak voor de vriendschap met Einstein.

Eerste regel van de brief ‘Geïnspireerd door de herhaalde suggestie van Brouwer…’

Einstein en de “God letter”

Het bijzondere van de “God letter” is dat Einstein het kort voor zijn dood schreef. Door kenners wordt er veel waarde aan gehecht, mede omdat Einstein zijn woorden zorgvuldig koos. Over God schreef Einstein dat het woord “een uitdrukking en het product is van menselijke zwakheid”.

Over de Bijbel schreef hij dat het een respectabele verzameling primitieve legenden bevat, die ‘kinderlijk’ aandoen. Einstein voegde daaraan toe dat niemand hem van die gedachte zou kunnen afbrengen.

Persoonlijk, maar geopenbaard

De “God letter” is een persoonlijke brief aan Gutkind en in principe niet bedoeld voor derden. Maar de brief werd openbaar gemaakt. En vanzelfsprekend kwam er reactie van mensen die het niet eens zijn met de atheïstische inhoud van de brief. Daarbij zijn er zelfs enkelen die zich niet kunnen voorstellen dat zo’n moderne icooon van genialiteit zo ver van de waarheid kan zijn.

Maar het wordt hem vergeven, want in de Bijbel staat bij Korintiërs I : 20 ‘Waar is de wijze? Waar is de schrijver? Waar is de onderzoeker dezer leeftijd? Heeft God niet dwaas gemaakt de wijsheid van deze wereld? etc.

Dure brief

De minimale prijs die moet worden betaald voor Einsteins “God letter” is 3 miljoen dollar. Er wordt verwacht dat de verkoopprijs drie keer hoger uit zal komen. Het zou niet gek zijn voor de anonieme verkoper van de brief, die in 2008 404.000 dollar betaalde. Een vorige brief van Einstein bracht tien jaar geleden ruim 2 miljoen dollar op.

Wie mee wil bieden kan dat doen op ebay, de veilingsite. De veiling duurt tot 18 oktober; mocht de pagina daarna worden verwijderd dan is hier alvast de pdf van de ebay-pagina.

Het eerste deel van de “God letter” vrij vertaald (met de eerste zin over Brouwer):

Geachte heer Gutkind,

Geïnspireerd door herhaalde suggestie van Brouwer, las ik veel in uw boek, en heel erg bedankt dat u het mij leende … Met betrekking tot de feitelijke houding tegenover het leven en de menselijke gemeenschap hebben we veel met elkaar gemeen. Uw persoonlijke ideaal, met zijn streven naar vrijheid van op het ego-gerichte verlangens, voor het veredelen van het leven, met de nadruk op het zuiver menselijke element (die houding is het dat ons als een ‘Amerikaanse houding’ verbindt).

Echter, zonder suggestie van Brouwer zou ik mezelf niet met uw boek hebben beziggehouden, omdat het voor mij in een ontoegankelijke taal is geschreven. Het woord God is voor mij niets meer dan de uitdrukking en het product van menselijke zwakheid, de Bijbel een verzameling van eervolle, maar nog steeds puur primitieve legendes. Geen uitleg hoe subtiel ook kan daarin (voor mij) iets wijzigen….

… Voor mij is de Joodse religie als alle andere religies is een incarnatie van de meest kinderachtige bijgeloof. En het joodse volk tot wie ik ook behoor … heeft geen andere kwaliteit voor mij dan alle andere mensen. Wat mijn ervaring betreft, zijn ze ook niet beter dan andere groepen mensen

Hier een pdf van de God letter in het handschrift van Einstein en een transcript.